theoretische
orthopedagogiek
Bachelor in de orthopedagogie
Thyra Janssens
MT 3 – SEMESTER 2
,1
,Inhoudsopgave
1. Inleiding .................................................................................................................................. 5
1.1 Inleiding...................................................................................................................................... 5
2. Holistisch integratief paradigma- mens als totaliteit .................................................................... 8
2.1 Inleiding............................................................................................................................................ 8
2.1.1 Integratieve handelingsorthopedagogiek ..................................................................................... 9
2.1.1.1 grondlegger ............................................................................................................................ 9
2.2 Uitgangspunten................................................................................................................................ 9
2.2.1 Integratief handelen .......................................................................................................... 9
2.2.2 Creatieve zoektocht al doende .......................................................................................... 9
2.2.3 4 opvoedingsprincipes ..................................................................................................... 11
2.3 Orthopedagogische toepassingen ................................................................................................. 13
2.4 Schema : het integratief-holistisch paradigma ........................................................................ 15
2.5 Doelstellingen ................................................................................................................................ 16
3. Boek : naar een integratieve handelingsorthopedagogiek....................................................... 17
3.1 Hoe omschrijven de auteurs de verschillen tussen het medisch denken en het
sociaal/orthopedagogische denken? ................................................................................................... 17
3.2 vragen doorheen het boek ........................................................................................................ 17
3.2.1 grote tegenstellingen .............................................................................................................. 18
3.2.2 Diverse kennisparadigma geven aanleiding tot uiteenlopende modellen ............................. 19
3.2.3 Paradigma gaan terug op één basis, modellen gaan terug op één theorie ............................ 19
3.2.4 Pleidooi voor integratie .......................................................................................................... 19
3.2.5 Reflecive practitioner (Schon)................................................................................................. 19
3.2.6 Integratie ‘kennen – willen – denken – voelen – handelen’ ................................................... 19
3.2.7 “Idealen (Plato) en Materie (Aristoteles) en Rituelen (Plutonius) afwisselend samengaand bij
beslissingen” (Broekaert) ................................................................................................................. 19
4. Empirisch-analytisch paradigma - Mens als kennis.................................................................. 21
4.1 Inleiding.......................................................................................................................................... 21
4.2 De empirisch-analytische benadering onder de loep .................................................................... 21
4.2 gedragstherapeutisch kader .......................................................................................................... 23
4.2.1 Uitgangspunten....................................................................................................................... 23
4.2.2 Behandelmethoden: strategieën voor gedragsverandering................................................... 24
4.2.3 Kernconcepten gedragstherapie <-> humanisme .................................................................. 25
4.2.4 Reuven Feuerstein .................................................................................................................. 25
4.5 Artikel : ‘Leren denken door de methode van Feuerstein’ ............................................................ 31
4.6 Schema : het empirisch-analytisch paradigma .............................................................................. 33
2
, 4.7 Doelstellingen ................................................................................................................................ 34
5. Het existentieel-fenomenologisch model ............................................................................... 36
5.1 Inleiding.......................................................................................................................................... 36
5.2 Psychoanalyse ................................................................................................................................ 36
5.3 Artikel : Psychoanalyse in de dagdagelijks institutionele praktijk ................................................. 38
Overdracht, liefde en verlangen – Van Wallegem ............................................................................... 38
5.3.1 Eigen subjectieve positie......................................................................................................... 39
5.4 Psychodynamica............................................................................................................................. 40
5.4.1 Terminologieverwarring : psychoanalyse en psychodynamica .............................................. 40
5.4.2 Twee centrale begrippen ....................................................................................................... 41
5.4.3 Centrale begrippen van het psychodynamisch kader ............................................................. 41
5.5 Artikel : Van kwetsuur naar litteken. Een hulpverlenend aanbod voor kinderen en jongeren met
complex trauma – Vliegen ................................................................................................................... 44
5.6 Model van Erik de Belie : uitgangspunten ..................................................................................... 44
5.7 Psychoanalyse VS psychodynamica ............................................................................................... 47
5.8 Schema : het existentieel – fenomenologisch paradigma ............................................................. 49
5.9 Doelstellingen ................................................................................................................................ 50
6. Kritisch emancipatorisch paradigma – mens als gerechtigheid ................................................ 52
7.1 Inleiding.......................................................................................................................................... 52
7.2. Situering ........................................................................................................................................ 52
7.2.3 Mensenvisie ............................................................................................................................ 54
7.2.4 Orthopedagogiek .................................................................................................................... 55
7.3 vertegenwoordigers ....................................................................................................................... 55
7.4 uitgangspunten en kernconcepten ................................................................................................ 56
7.4.1 basisbehoeften........................................................................................................................ 56
7.4.2 Mensenrechten ....................................................................................................................... 57
7.4.3 Emancipatie en empowerment .............................................................................................. 59
7.4.4 Ondersteuning ........................................................................................................................ 60
7.4.5 Inclusie .................................................................................................................................... 61
7.4.6 Self-advocacy .......................................................................................................................... 62
7.4.7 Othering .................................................................................................................................. 63
7.6 toepassingen .................................................................................................................................. 64
7.6.1 Case I refugee studies ............................................................................................................. 64
7.6.2 Case II : disability studies ........................................................................................................ 65
7.6.3 Case III : personen met een psychische kwetsbaarheid/ middelenafhankelijkheid ............... 66
7.7 Implicaties voor beroepsprofiel orthopedagoog ........................................................................... 67
3