Samenvatting
Financial Accounting 1 (FA1)
B-Accountancy
Collegejaar: 2022-2023
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
Inleiding
Voor deze samenvatting is gebruikgemaakt van de volgende literatuur:
• Boekhouden Geboekstaafd Deel 3 (BG3, 9e druk) – Theorie & opgavenboek
• Tentamenbundel Regelgeving Externe Verslaggeving
• Materiaal van Blackboard:
- Lesbrief Actuele Waarde (LAW)
- Lesbrief Consolidatie (LC)
- Werkcollege slides FA1
- Blackboard Opgaven (BB)
Bij het studieonderdeel Financial Accounting 1 (FA1) – en dus in deze samenvatting - zullen de
volgende onderwerpen behandeld worden:
• Waarderingsgrondslagen (historische kosten en actuele waarde);
• Bijzondere waardevermindering van vaste activa;
• Onderhanden projecten in opdracht van derden;
• Waarderingsmethoden van deelnemingen;
• Consolidatie;
• De verwerking van de vennootschapsbelasting in de jaarrekening;
• Fusie en overname van ondernemingen;
• Stelselwijziging, schattingswijziging & foutenherstel.
In deze samenvatting is alle theorie behandeld die volgens de weekplanning FA1 als
tentamenstof staat voorgeschreven. De theorie wordt in deze samenvatting vaak toegelicht
met behulp van voorbeelden. Wanneer theorie uit de weekplanning niet wordt opgenomen
in deze samenvatting zal dit hieronder te vinden zijn onder de opmerkingen.
Maak naast deze samenvatting gebruik van de oefenopgaven zoals deze zijn voorgeschreven
in de weekplanning, en van het proeftentamen Financial Accounting 1. Aan het einde van de
samenvatting is een lijst opgenomen met de te maken opdrachten behorende bij het
studieonderdeel Financial Accounting 1 (FA1).
Veel succes met de voorbereiding voor het tentamen!
Opmerkingen:
• Verwerking van negatieve goodwill (hoofdstuk 7 BG) wordt niet behandeld in de
samenvatting. Dit behoort niet tot de tentamenstof van Financial Accounting 1 (FA1).
• Paragraaf 20.1 (uit het boek BG) wordt niet behandeld in de samenvatting. Dit is
(grotendeels) herhaling van de stof in paragraaf 7.1 (uit het boek BG) die wel in de
samenvatting is opgenomen.
• Consolidatie in bijzondere gevallen (paragraaf 20.3, grotendeels) is niet behandeld in
de samenvatting. Dit behoort niet tot de tentamenstof van Financial Accounting 1.
2
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
• Hoofdstuk 16 (uit het boek BG) is niet meegenomen in de samenvatting. Hierin wordt
heel specifiek de fiscale balans en winst- en verliesrekening behandeld. Je ziet dat dit
inhoudelijk veel overeenkomsten heeft met Corporate Income Tax (CIT). Zorg dat je dit
snapt, maar dit hoef je niet te leren voor het tentamen Financial Accounting 1 (FA1).
• De resultaatbenadering voor afwijkingen in de fiscale winst en commerciële winst is
niet opgenomen in de samenvatting (hoofdstuk 17 BG, blz. 455). Deze valt buiten de
tentamenstof van Financial Accounting 1 (FA1).
• De begrippen (zoals tantièmes en investeringsaftrek) uit hoofdstuk 18 (uit het boek
BG) is niet meegenomen in de samenvatting. Zorg dat je weet wat dit inhoudt, maar
de gehele achtergrond ervan is voor het tentamen van Financial Accounting 1 (FA1)
niet relevant.
3
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
Inhoudsopgave
Onderwerp 1: Waarderingsgrondslagen (HK en AW)............................................................................ 6
1.1 Algemene inleiding .................................................................................................................. 6
1.2 Waardering op basis van Historische Kosten .......................................................................... 7
1.3 Waardering op basis van Actuele Waarde .............................................................................. 8
1.4 Winstbepalingsstelsel ............................................................................................................ 11
1.5 Voorbeeld bepaling Actuele Waarde .................................................................................... 12
Onderwerp 2: Bijzondere waardevermindering van vaste activa ...................................................... 14
2.1 Bijzondere waardevermindering (impairment)..................................................................... 14
2.2 Voorbeeld bijzondere waardevermindering vaste activa ..................................................... 14
Onderwerp 3: Onderhanden projecten in opdracht van derden ........................................................ 15
3.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 15
3.2 Verwerking van projectopbrengsten en projectkosten ........................................................ 15
3.3 Kostenoverschrijding en verwacht verlies............................................................................. 16
3.4 Voorbeeld Onderhanden Projecten: aannemer (winst)........................................................ 17
3.5 Voorbeeld Onderhanden Projecten: aannemer (verlies) ...................................................... 18
3.6 Voorbeeld Onderhanden Projecten: aanbesteder ................................................................ 20
Onderwerp 4: Waarderingsmethoden van Deelnemingen ................................................................. 21
4.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 21
4.2 Waardering van deelnemingen ............................................................................................. 22
4.3 Waardering van deelnemingen op verkrijgingsprijs.............................................................. 22
4.4 Waardering van deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode ............................ 24
4.5 Goodwill................................................................................................................................. 29
Onderwerp 5: Consolidatie .................................................................................................................. 30
5.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 30
5.2 Administratieve voorwaarden voor consolidatie .................................................................. 31
5.3 De methode van de integrale consolidatie ........................................................................... 32
5.4 Integrale consolidatie bij toepassing van de vermogensmutatiemethode........................... 33
5.5 Consolidatie bij een derdenbelang ........................................................................................ 35
5.6 Intercompanytransacties....................................................................................................... 37
5.7 Intercompany-profits bij waardering volgens vermogensmutatiemethode......................... 39
Onderwerp 6: Vennootschapsbelasting in de Jaarrekening ............................................................... 45
6.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 45
6.2 De verwerking van over de verslagperiode verschuldigde belastingen ................................ 45
6.3 Latente belastingen: verwerking bij tijdelijke verschillen ..................................................... 46
6.4 Latente belastingen: waardering........................................................................................... 50
4
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
6.5 De verwerking van de Vpb-last in de commerciële jaarrekening.......................................... 50
6.6 Herleiding van de nominale belastingdruk naar de effectieve belastingdruk ...................... 51
Onderwerp 7: Fusie en overname van ondernemingen...................................................................... 53
7.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 53
7.2 Fusievormen .......................................................................................................................... 53
7.3 Overname/samensmelting van belangen ............................................................................. 56
Onderwerp 8: Stelselwijziging, Schattingswijziging en Foutenherstel ............................................... 61
8.1 Stelselwijzigingen .................................................................................................................. 61
8.2 Schattingswijzigingen ............................................................................................................ 62
8.3 Foutenherstel ........................................................................................................................ 63
Te maken vraagstukken per onderwerp .............................................................................................. 64
5
, Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
Onderwerp 1: Waarderingsgrondslagen (HK en AW)
1.1 Algemene inleiding
Bij dit onderwerp zoemen we voornamelijk in op de balansposten vaste activa en voorraad.
Onder vaste activa van een bedrijf worden de bezittingen verstaan waarvan het daarvoor
benodigde vermogen voor een periode langer dan een jaar is vastgelegd. Vaste activa kunnen
we splitsen in de volgende drie groepen:
a) Immateriële vaste activa;
b) Materiële vaste activa;
c) Financiële vaste activa.
Waarderingsgrondslagen vaste activa
Binnen de mogelijkheden van Titel 9 BW 2 kunnen ondernemingen zelf de specifieke grond-
slagen van waardering en resultaatbepaling vaststellen. Op grond van artikel 2:384 lid 1 BW
kunnen we activa (en passiva) waarderen tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, of tegen
actuele waarde. Als actuele waarden komen volgens het ‘’Besluit actuele waarde (BAW)’’ in
aanmerking (art. 1 lid 2 BAW):
• Actuele kostprijs
De actuele kostprijs betreft de actuele inkoopprijs en de bijkomende kosten van een
actief, verminderd met afschrijvingen, of de actuele aanschaffingskosten van de
gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten die rechtstreeks aan de
vervaardiging van een actief kunnen worden toegerekend, verminderd met
afschrijvingen.
• Bedrijfswaarde (of indirecte opbrengstwaarde)
De bedrijfswaarde is gelijk aan de contante waarde van de aan een actief (of
samenstel van activa) toe te rekenen geschatte toekomstige kasstromen die kunnen
worden verkregen met de uitoefening van het bedrijf.
• Marktwaarde (of reële waarde, of fair value)
Onder de marktwaarde verstaan we het bedrag waarvoor een actief kan worden
verhandeld (of een passief kan worden afgewikkeld) tussen ter zake goed
geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar
zijn.
• Opbrengstwaarde (of directe opbrengstwaarde)
De opbrengstwaarde is het bedrag waartegen een actief maximaal kan worden
verkocht, onder aftrek van de nog te maken kosten door de verkoper. Uit
bovenstaande omschrijvingen blijkt dat de ‘’opbrengstwaarde’’ dicht in de buurt van
de ‘’marktwaarde’’ ligt. Het verschil bestaat uit de nog te maken kosten door de
verkoper.
6
Financial Accounting 1 (FA1)
B-Accountancy
Collegejaar: 2022-2023
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
Inleiding
Voor deze samenvatting is gebruikgemaakt van de volgende literatuur:
• Boekhouden Geboekstaafd Deel 3 (BG3, 9e druk) – Theorie & opgavenboek
• Tentamenbundel Regelgeving Externe Verslaggeving
• Materiaal van Blackboard:
- Lesbrief Actuele Waarde (LAW)
- Lesbrief Consolidatie (LC)
- Werkcollege slides FA1
- Blackboard Opgaven (BB)
Bij het studieonderdeel Financial Accounting 1 (FA1) – en dus in deze samenvatting - zullen de
volgende onderwerpen behandeld worden:
• Waarderingsgrondslagen (historische kosten en actuele waarde);
• Bijzondere waardevermindering van vaste activa;
• Onderhanden projecten in opdracht van derden;
• Waarderingsmethoden van deelnemingen;
• Consolidatie;
• De verwerking van de vennootschapsbelasting in de jaarrekening;
• Fusie en overname van ondernemingen;
• Stelselwijziging, schattingswijziging & foutenherstel.
In deze samenvatting is alle theorie behandeld die volgens de weekplanning FA1 als
tentamenstof staat voorgeschreven. De theorie wordt in deze samenvatting vaak toegelicht
met behulp van voorbeelden. Wanneer theorie uit de weekplanning niet wordt opgenomen
in deze samenvatting zal dit hieronder te vinden zijn onder de opmerkingen.
Maak naast deze samenvatting gebruik van de oefenopgaven zoals deze zijn voorgeschreven
in de weekplanning, en van het proeftentamen Financial Accounting 1. Aan het einde van de
samenvatting is een lijst opgenomen met de te maken opdrachten behorende bij het
studieonderdeel Financial Accounting 1 (FA1).
Veel succes met de voorbereiding voor het tentamen!
Opmerkingen:
• Verwerking van negatieve goodwill (hoofdstuk 7 BG) wordt niet behandeld in de
samenvatting. Dit behoort niet tot de tentamenstof van Financial Accounting 1 (FA1).
• Paragraaf 20.1 (uit het boek BG) wordt niet behandeld in de samenvatting. Dit is
(grotendeels) herhaling van de stof in paragraaf 7.1 (uit het boek BG) die wel in de
samenvatting is opgenomen.
• Consolidatie in bijzondere gevallen (paragraaf 20.3, grotendeels) is niet behandeld in
de samenvatting. Dit behoort niet tot de tentamenstof van Financial Accounting 1.
2
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
• Hoofdstuk 16 (uit het boek BG) is niet meegenomen in de samenvatting. Hierin wordt
heel specifiek de fiscale balans en winst- en verliesrekening behandeld. Je ziet dat dit
inhoudelijk veel overeenkomsten heeft met Corporate Income Tax (CIT). Zorg dat je dit
snapt, maar dit hoef je niet te leren voor het tentamen Financial Accounting 1 (FA1).
• De resultaatbenadering voor afwijkingen in de fiscale winst en commerciële winst is
niet opgenomen in de samenvatting (hoofdstuk 17 BG, blz. 455). Deze valt buiten de
tentamenstof van Financial Accounting 1 (FA1).
• De begrippen (zoals tantièmes en investeringsaftrek) uit hoofdstuk 18 (uit het boek
BG) is niet meegenomen in de samenvatting. Zorg dat je weet wat dit inhoudt, maar
de gehele achtergrond ervan is voor het tentamen van Financial Accounting 1 (FA1)
niet relevant.
3
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
Inhoudsopgave
Onderwerp 1: Waarderingsgrondslagen (HK en AW)............................................................................ 6
1.1 Algemene inleiding .................................................................................................................. 6
1.2 Waardering op basis van Historische Kosten .......................................................................... 7
1.3 Waardering op basis van Actuele Waarde .............................................................................. 8
1.4 Winstbepalingsstelsel ............................................................................................................ 11
1.5 Voorbeeld bepaling Actuele Waarde .................................................................................... 12
Onderwerp 2: Bijzondere waardevermindering van vaste activa ...................................................... 14
2.1 Bijzondere waardevermindering (impairment)..................................................................... 14
2.2 Voorbeeld bijzondere waardevermindering vaste activa ..................................................... 14
Onderwerp 3: Onderhanden projecten in opdracht van derden ........................................................ 15
3.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 15
3.2 Verwerking van projectopbrengsten en projectkosten ........................................................ 15
3.3 Kostenoverschrijding en verwacht verlies............................................................................. 16
3.4 Voorbeeld Onderhanden Projecten: aannemer (winst)........................................................ 17
3.5 Voorbeeld Onderhanden Projecten: aannemer (verlies) ...................................................... 18
3.6 Voorbeeld Onderhanden Projecten: aanbesteder ................................................................ 20
Onderwerp 4: Waarderingsmethoden van Deelnemingen ................................................................. 21
4.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 21
4.2 Waardering van deelnemingen ............................................................................................. 22
4.3 Waardering van deelnemingen op verkrijgingsprijs.............................................................. 22
4.4 Waardering van deelnemingen volgens de vermogensmutatiemethode ............................ 24
4.5 Goodwill................................................................................................................................. 29
Onderwerp 5: Consolidatie .................................................................................................................. 30
5.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 30
5.2 Administratieve voorwaarden voor consolidatie .................................................................. 31
5.3 De methode van de integrale consolidatie ........................................................................... 32
5.4 Integrale consolidatie bij toepassing van de vermogensmutatiemethode........................... 33
5.5 Consolidatie bij een derdenbelang ........................................................................................ 35
5.6 Intercompanytransacties....................................................................................................... 37
5.7 Intercompany-profits bij waardering volgens vermogensmutatiemethode......................... 39
Onderwerp 6: Vennootschapsbelasting in de Jaarrekening ............................................................... 45
6.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 45
6.2 De verwerking van over de verslagperiode verschuldigde belastingen ................................ 45
6.3 Latente belastingen: verwerking bij tijdelijke verschillen ..................................................... 46
6.4 Latente belastingen: waardering........................................................................................... 50
4
,Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
6.5 De verwerking van de Vpb-last in de commerciële jaarrekening.......................................... 50
6.6 Herleiding van de nominale belastingdruk naar de effectieve belastingdruk ...................... 51
Onderwerp 7: Fusie en overname van ondernemingen...................................................................... 53
7.1 Algemene inleiding ................................................................................................................ 53
7.2 Fusievormen .......................................................................................................................... 53
7.3 Overname/samensmelting van belangen ............................................................................. 56
Onderwerp 8: Stelselwijziging, Schattingswijziging en Foutenherstel ............................................... 61
8.1 Stelselwijzigingen .................................................................................................................. 61
8.2 Schattingswijzigingen ............................................................................................................ 62
8.3 Foutenherstel ........................................................................................................................ 63
Te maken vraagstukken per onderwerp .............................................................................................. 64
5
, Samenvatting Financial Accounting 1 (FA1) | ACVH17FA1A | B-Accountancy
Onderwerp 1: Waarderingsgrondslagen (HK en AW)
1.1 Algemene inleiding
Bij dit onderwerp zoemen we voornamelijk in op de balansposten vaste activa en voorraad.
Onder vaste activa van een bedrijf worden de bezittingen verstaan waarvan het daarvoor
benodigde vermogen voor een periode langer dan een jaar is vastgelegd. Vaste activa kunnen
we splitsen in de volgende drie groepen:
a) Immateriële vaste activa;
b) Materiële vaste activa;
c) Financiële vaste activa.
Waarderingsgrondslagen vaste activa
Binnen de mogelijkheden van Titel 9 BW 2 kunnen ondernemingen zelf de specifieke grond-
slagen van waardering en resultaatbepaling vaststellen. Op grond van artikel 2:384 lid 1 BW
kunnen we activa (en passiva) waarderen tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, of tegen
actuele waarde. Als actuele waarden komen volgens het ‘’Besluit actuele waarde (BAW)’’ in
aanmerking (art. 1 lid 2 BAW):
• Actuele kostprijs
De actuele kostprijs betreft de actuele inkoopprijs en de bijkomende kosten van een
actief, verminderd met afschrijvingen, of de actuele aanschaffingskosten van de
gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten die rechtstreeks aan de
vervaardiging van een actief kunnen worden toegerekend, verminderd met
afschrijvingen.
• Bedrijfswaarde (of indirecte opbrengstwaarde)
De bedrijfswaarde is gelijk aan de contante waarde van de aan een actief (of
samenstel van activa) toe te rekenen geschatte toekomstige kasstromen die kunnen
worden verkregen met de uitoefening van het bedrijf.
• Marktwaarde (of reële waarde, of fair value)
Onder de marktwaarde verstaan we het bedrag waarvoor een actief kan worden
verhandeld (of een passief kan worden afgewikkeld) tussen ter zake goed
geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar
zijn.
• Opbrengstwaarde (of directe opbrengstwaarde)
De opbrengstwaarde is het bedrag waartegen een actief maximaal kan worden
verkocht, onder aftrek van de nog te maken kosten door de verkoper. Uit
bovenstaande omschrijvingen blijkt dat de ‘’opbrengstwaarde’’ dicht in de buurt van
de ‘’marktwaarde’’ ligt. Het verschil bestaat uit de nog te maken kosten door de
verkoper.
6
