Motiverende gespreksvoering
Hoofdstuk 1: een introductie
Motiverende gespreksvoering (MG) is een cliënt- en doelgerichte communicatiestijl die de eigen
motivatie van cliënten probeert te vergroten door het verkennen en verminderen van hun
tegenstrijdige gevoelens (ambivalentie) over verandering, zodat er bij de cliënten een groter
commitment ontstaat om verandering te realiseren. Motivatie is een combinatie van:
Willen: de bereidheid om te veranderen
Kunnen: het vermogen om daadwerkelijk te veranderen
Klaar zijn: gereedheid, het is het juiste tijdstip om te veranderen
1.2 Kenmerken van motivatie
Motivatie voorspelt actie
Motivatie is gedragsspecifiek
Motivatie is veranderlijk
Motivatie is interactief
Motivatie kan van binnenuit of van buitenaf beïnvloed worden
1.3 Waarom werkt motiverende gespreksvoering?
MG ondersteunt verandering door het creëren van drie voorwaarden voor verandering.
1. MG vermindert weerstand
2. MG vergroot het belang van anderen
Discrepantie = het door de cliënt waargenomen verschil in overeenstemming tussen zijn
huidige gedrag en zijn (levens)doelen
3. MG lokt verandertaal uit
MG is erop gericht de cliënt uitspraken te ontlokken die te maken hebben met zijn wil of zijn
idee te kunnen veranderen. Dit wordt verandertaal genoemd.
1.4 Motiverende gespreksvoering en een sociaalagogische benadering
Er zijn meerdere redenen waarom MG goed aansluit bij een sociaalagogische benadering:
MG past uitstekend bij de kernwaarden van het sociaalagogische werk
MG sluit aan bij methodisch werken en is evidence based
MG werkt voor doelgroepen met verschillende culturele achtergrond
MG is flexibel en goed in te passen in andere aanpakken
MG is effectief als cliënten verandering afhouden en/of bij weerstand
MG gaat over gedragsverandering
Wanneer past motiverende gespreksvoering NIET?
Als de professional zelf een duidelijk doel of belang heeft bij de uitkomst
Als er sprake is van een crisissituatie
, Hoofdstuk 3: grondhouding en werkingsprocessen
Samenvatting
De motiverende benadering van gedragsverandering stoelt op bepaalde uitgangspunten. Het
omarmen hiervan is een belangrijke voorwaarde voor de effectiviteit van je interventies. Wie de
basisprincipes weet te integreren in zijn handelen, hoeft minder na te denken over de technieken.
Een motiverende benadering is veel meer dan slechts gesprekstechniek. Wie deze benadering vooral
als techniek of zelfs als truc gebruikt, zal merken dat de cliënt hier minder voor open staat.
3.1 Grondhouding
De grondhouding bestaat uit houdingsaspecten die volgens Miller en Rollnick aan de basis liggen van
het effectief begeleiden van veranderingsprocessen. Deze grondbeginselen zijn:
1. Samenwerken: gelijkwaardige werkrelatie, de cliënt is ‘expert’, er is sprake van actieve
samenwerking en gezamenlijke besluitvorming.
2. Uitlokken van motivatie en competentie: zo min mogelijk voor de cliënt ingevuld,
uitgangspunt van MG is dat iedereen altijd wel gemotiveerd is voor iets.
3. Autonomie bevestigen: MG ondersteunt de basisbehoefte aan autonomie
4. Handelen vanuit mededogen
3.2 Processen in de begeleiding van gedragsverandering
Miller en Rollnick onderscheiden vier processen in het begeleiden van verandering.
1. De relatie aangaan
2. Focus aanbrengen
3. Uitlokken
4. Plannen
3.3 Stadia van verandering: Prochaska en DiClemente
Het model vormt een goed houvast bij het inschatten van waar iemand staat in zijn proces van
gedragsverandering en wat hij daarbij nodig heeft. Vanuit de wetenschap is er wel kritiek op
sommige uitgangspunten. De stadia lijken in de praktijk minder scherp begrensd. Dit model wordt
alleen in H10 verder uitgelegd. De fases van Miller en Rollnick zullen de hoofdlijnen zijn.
Hoofdstuk 1: een introductie
Motiverende gespreksvoering (MG) is een cliënt- en doelgerichte communicatiestijl die de eigen
motivatie van cliënten probeert te vergroten door het verkennen en verminderen van hun
tegenstrijdige gevoelens (ambivalentie) over verandering, zodat er bij de cliënten een groter
commitment ontstaat om verandering te realiseren. Motivatie is een combinatie van:
Willen: de bereidheid om te veranderen
Kunnen: het vermogen om daadwerkelijk te veranderen
Klaar zijn: gereedheid, het is het juiste tijdstip om te veranderen
1.2 Kenmerken van motivatie
Motivatie voorspelt actie
Motivatie is gedragsspecifiek
Motivatie is veranderlijk
Motivatie is interactief
Motivatie kan van binnenuit of van buitenaf beïnvloed worden
1.3 Waarom werkt motiverende gespreksvoering?
MG ondersteunt verandering door het creëren van drie voorwaarden voor verandering.
1. MG vermindert weerstand
2. MG vergroot het belang van anderen
Discrepantie = het door de cliënt waargenomen verschil in overeenstemming tussen zijn
huidige gedrag en zijn (levens)doelen
3. MG lokt verandertaal uit
MG is erop gericht de cliënt uitspraken te ontlokken die te maken hebben met zijn wil of zijn
idee te kunnen veranderen. Dit wordt verandertaal genoemd.
1.4 Motiverende gespreksvoering en een sociaalagogische benadering
Er zijn meerdere redenen waarom MG goed aansluit bij een sociaalagogische benadering:
MG past uitstekend bij de kernwaarden van het sociaalagogische werk
MG sluit aan bij methodisch werken en is evidence based
MG werkt voor doelgroepen met verschillende culturele achtergrond
MG is flexibel en goed in te passen in andere aanpakken
MG is effectief als cliënten verandering afhouden en/of bij weerstand
MG gaat over gedragsverandering
Wanneer past motiverende gespreksvoering NIET?
Als de professional zelf een duidelijk doel of belang heeft bij de uitkomst
Als er sprake is van een crisissituatie
, Hoofdstuk 3: grondhouding en werkingsprocessen
Samenvatting
De motiverende benadering van gedragsverandering stoelt op bepaalde uitgangspunten. Het
omarmen hiervan is een belangrijke voorwaarde voor de effectiviteit van je interventies. Wie de
basisprincipes weet te integreren in zijn handelen, hoeft minder na te denken over de technieken.
Een motiverende benadering is veel meer dan slechts gesprekstechniek. Wie deze benadering vooral
als techniek of zelfs als truc gebruikt, zal merken dat de cliënt hier minder voor open staat.
3.1 Grondhouding
De grondhouding bestaat uit houdingsaspecten die volgens Miller en Rollnick aan de basis liggen van
het effectief begeleiden van veranderingsprocessen. Deze grondbeginselen zijn:
1. Samenwerken: gelijkwaardige werkrelatie, de cliënt is ‘expert’, er is sprake van actieve
samenwerking en gezamenlijke besluitvorming.
2. Uitlokken van motivatie en competentie: zo min mogelijk voor de cliënt ingevuld,
uitgangspunt van MG is dat iedereen altijd wel gemotiveerd is voor iets.
3. Autonomie bevestigen: MG ondersteunt de basisbehoefte aan autonomie
4. Handelen vanuit mededogen
3.2 Processen in de begeleiding van gedragsverandering
Miller en Rollnick onderscheiden vier processen in het begeleiden van verandering.
1. De relatie aangaan
2. Focus aanbrengen
3. Uitlokken
4. Plannen
3.3 Stadia van verandering: Prochaska en DiClemente
Het model vormt een goed houvast bij het inschatten van waar iemand staat in zijn proces van
gedragsverandering en wat hij daarbij nodig heeft. Vanuit de wetenschap is er wel kritiek op
sommige uitgangspunten. De stadia lijken in de praktijk minder scherp begrensd. Dit model wordt
alleen in H10 verder uitgelegd. De fases van Miller en Rollnick zullen de hoofdlijnen zijn.
