ZWANGERSCHAP 1
1 Evidence Based Midwifery
• Evidence based midwifery = het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik vh huidige
beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten
o We gebruiken evidence based practice omdat we kwaliteitsvollere en betere zorg
willen leveren.
1.1 Elementen van EBP:
• Huidige beschikbare bewijs
• Kennis en ervaring van zorgverlener
• Waarde(n) en voorkeur van individuele cliënt
=> Deze 3 elementen samen vormen de EBP-driehoek
(zie afbeelding)
=> Er zijn echter ook contextfactoren waardoor je een
andere beslissing zou maken, afhankelijk van de casus
1.2 Methodiek EBM:
1. “Wat is het probleem?”: klinische probleem vertalen in een beantwoordbare vraag
2. “Wat bestaat er? Welke kennis is er al?”: efficiënt zoeken naar en selecteren vh beste
bewijsmateriaal
3. “Is wat ik gevonden heb v goede kwaliteit en kan ik het gebruiken?”: beoordelen v gevonden
bewijs op methodologische kwaliteit en toepasbaarheid
4. Nemen v beslissing op grond v beschikbare ‘evidence’ of bewijs
5. Regelmatig evalueren vh proces en het resultaat
=> Deze 5 stappen zijn heel tijdrovend, je moet deze 5 stappen niet bij iedere cliënt uitvoeren want
veelvoorkomende vraagstukken worden verwerkt in:
• Richtlijn = aanbevelingen, vaak landelijk ontwikkeld, geen voorschriften en kan met goede
argumentatie van worden afgeweken
• Protocol = gebaseerd op richtlijnen, specifieker over afgelijnd onderwerp, vaak door
instelling zelf ontwikkeld, vrijheid van handelen is beperkt
• Standaard = de norm waarin staat beschreven hoe je moet handelen, ook weinig vrijheid om
hiervan af te wijken
• Standpunt = wanneer er nog weinig wetenschappelijke bewijzen bestaan, heb je standpunt,
minder ervaring mee maar beroepsorganisatie neemt standpunt in waar je naar kan grijpen
om zelf die standpunt aan te nemen
2 Theorieën en modellen
* Conceptueel denken = breder of dieper inzicht krijgen in problemen of situaties door ze in een
groter of abstracter kader te plaatsen => big picture thinking
2.1 Manier van denken
2.1.1 Model
= Schematische voorstelling vd realiteit
à Ontstaat vanuit theorie
1
, 2.1.2 Theorie
= Beschrijft, creëert, verklaart en wijzigt de praktijk, bundelt ideeën, inzichten en
ervaringen over de zorg
à Evolueert door nieuwe ideeën, toetsing en wisselwerking met de praktijk
2.1.3 Concept
= Abstract geformuleerd, kern v een theorie maar gebaseerd op waarneembare
werkelijkheid
à Geheel v begrippen dat de basis vormt voor een theorie, noemt men een
begrippenkader of conceptueel kader
2.1.4 Filosofie
= Meest abstracte vorm v denken
2.2 Organisatie van de geboortezorg
2.2.1 Fysiologie vs. pathologie
• Low risk: geen complicaties, buiten de normale ongemakken/veranderingen, zolang
dit binnen bepaalde waarden blijft, spreken we v fysiologische verschijnselen
• Medium risk: grijs gebied, vrouwen hebben nog geen pathologie maar hebben wel
verhoogde kans daarop, bv bij epidurale spuit (baby’s hartslag moet in de gaten
gehouden worden)
• High risk: pathologie, iets afwijkends
2.2.2 Midwife led continuity model of care
= Vroedvrouw geleide zorg
à 1 of meerdere vroedvrouwen hebben leidende rol in zorgverlening. Continuïteit is
hierbij belangrijk aspect, vroedvrouw blijft leidende zorgverlener. Wanneer
wettelijk gezien een situatie voorkomt waarbij vroedvrouw niet meer bevoegd is,
wordt gynaecoloog ingeschakeld, die geeft instructies maar vroedvrouw blijft
voor cliënt zorgen.
2.2.3 Midwife led continuity model of care (met continuïteit van
zorgverlener)
à Variatie vh vorige maar hier is maar 1 vroedvrouw die voor cliënt zorgt (idem
met complicaties, dan moet gynaecoloog gecontacteerd worden voor
consultaties) = caseload midwifery
2.2.4 Obstetrician led care
= gynaecoloog geleide zorg
à Gynaecoloog heeft leiding, is eindverantwoordelijke maar er kunnen
vroedvrouwen worden ingeschakeld als assistenten
2.2.5 Shared care
= gezamenlijke zorg
à Vroedvrouw gaat in overleg met gynaecoloog en zij zorgen samen voor cliënt,
gelijkwaardig overleg
2
, => Zwangerschap en bevallingen zijn normale ‘life events’!
=> Vrouwen hebben v nature de kracht om te kunnen bevallen, zonder dat daar interventies
bij nodig zijn, laat de vrouw in haar kracht geloven!!
• Midwife led continuity model of care vergeleken met andere modellen v geboortezorg:
o Minder epidurale verdoving
o Minder vaginale kunstverlossing
o Minder vroeggeboorte
o Meer kans op spontane vaginale geboorte
o Minder kans op amniotomie (kunstmatig breken v vliezen)
o Minder kans op episiotomie (knip in perineum)
o Gemiddeld langere ontsluitingsfase
o Meer kans op bekende zorgverlener
o Kijken vaker tevreden terug op zorg
o Voordeliger
3 Anatomie en fysiologie van voortplantingsorganen
3.1 Genitaal stelsel
= het stelsel vd organen vd voortplanting
• Multicellulair = meeste dieren, wij en nog allerlei andere organismen hebben meerdere
cellen. Deze organismen hebben beperkte levensduur (bv. rode bloedcellen leven 120 dagen,
idem met de mens; wordt max 120 jaar oud)
o => Reproductie is hier noodzakelijk zodat de soort blijft bestaan
o => Bij alle zoogdieren is er geslachtelijke voortplanting, hiervoor zijn specifieke
organen en cellen nodig
o => Hiervoor hebben we dan weer gonaden en gameten
§ Gonaden = voortplantingsorganen
§ Gameten = voortplantingscellen
GONADEN TESTIS (teelbal) OVARIUM (eierstok)
GAMETEN SPERMATOZOÖN (zaadcel) OVUM (eicel)
=> Gameten gaan samensmelten (= bevruchting = fertilisatie) en zorgen dat nieuwe cel
ontstaat, namelijk een zygote
=> Zygote gaat zich in eerste dagen delen = celdeling
=> Zygote cel gaat daarna groeien = celgroei
=> Zygote gaat migreren en krijgt andere functies = celmigratie
=> Cel gaat differentiëren = celdifferentiatie
=> Dit allemaal creëert een nieuw, multicellulair lid vd soort
3.1.1 Primaire geslachtskenmerken
Testis (teelbal) Ovarium (eierstok)
Epidydimis (bijbal) Tuba uterina (eileider)
Ductus deferens (zaadleider) Uterus (baarmoeder)
Penis Vagina
3
, 3.1.2 Secundaire geslachtskenmerken
! Niet vanbuiten kennen maar bekijken!
Ruitvormige beharing Driehoekige beharing
v schaamstreek v schaamstreek
Okselbeharing Okselbeharing
Lichaamsbeharing Beenbeharing
Spierontwikkeling Borstontwikkeling
Verlaging v stem Uitzetten vh bekken
Vergroting en uitgroei v Vergroting en uitgroei
penis en scrotum (balzak) v labia (schaamlippen)
3.2 Anatomie en fysiologie van mannelijke voortplantingsorganen
Dikke darm = intestinum crassum
Urineblaas = vesica urinaria
Schaambeen = os pubis deferens Endeldarm = rectum
```````` Zaadblaas = vesiculae
` Zaadleider = ductus deferens
Prostaat = glandula prostatica
Penis = cauda Klier van Cowper
Zwellichaam = corpus cavernosum Anus = aars
Zaadleider = ductus deferens
Bijbal = epidydimis
Eikel = glans
Voorhuid = preputium deferens Teelbal = testis
Uitmonding urinebuis Balzak = scrotum
3.2.1 Testis
• Onder symfyse (gewricht die linker- en rechterheupbeen verbindt)
• Buiten buikholte (i.v.m. temperatuur voor gezonde zaadcellen aan te maken)
• In scrotum (balzak)
• Ovoïd = ellipsvormig (3D)
• 4,5cm x 2,5cm
• Witte kleur
• Glad
• Tunica albuginea (in Lat. wit) = kapsel v teelbal
• In testis zitten 200 tot 300 lobjes (driehoekvormig)
die niet naar een centraal punt in het midden lopen
maar naar boven in teelbal, en lobjes bevatten
kanaaltjes
o Tubuli seminiferi = kanaaltjes in lobje die
hoefijzervormig zijn
o Rete testis = opvangcentrum, soort net
waarin allerlei dingen worden opgevangen
• Testis zitten oorspronkelijk thv nieren, die moeten
zakken naar balzakken
=> start indaling v testis is vanaf 2 maanden oude baby
=> bij 3 maanden oude baby, zitten testis thv lieskanaal
=> verdere indaling naar scrotum (balzak) is vanaf 7 maanden
4
1 Evidence Based Midwifery
• Evidence based midwifery = het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik vh huidige
beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten
o We gebruiken evidence based practice omdat we kwaliteitsvollere en betere zorg
willen leveren.
1.1 Elementen van EBP:
• Huidige beschikbare bewijs
• Kennis en ervaring van zorgverlener
• Waarde(n) en voorkeur van individuele cliënt
=> Deze 3 elementen samen vormen de EBP-driehoek
(zie afbeelding)
=> Er zijn echter ook contextfactoren waardoor je een
andere beslissing zou maken, afhankelijk van de casus
1.2 Methodiek EBM:
1. “Wat is het probleem?”: klinische probleem vertalen in een beantwoordbare vraag
2. “Wat bestaat er? Welke kennis is er al?”: efficiënt zoeken naar en selecteren vh beste
bewijsmateriaal
3. “Is wat ik gevonden heb v goede kwaliteit en kan ik het gebruiken?”: beoordelen v gevonden
bewijs op methodologische kwaliteit en toepasbaarheid
4. Nemen v beslissing op grond v beschikbare ‘evidence’ of bewijs
5. Regelmatig evalueren vh proces en het resultaat
=> Deze 5 stappen zijn heel tijdrovend, je moet deze 5 stappen niet bij iedere cliënt uitvoeren want
veelvoorkomende vraagstukken worden verwerkt in:
• Richtlijn = aanbevelingen, vaak landelijk ontwikkeld, geen voorschriften en kan met goede
argumentatie van worden afgeweken
• Protocol = gebaseerd op richtlijnen, specifieker over afgelijnd onderwerp, vaak door
instelling zelf ontwikkeld, vrijheid van handelen is beperkt
• Standaard = de norm waarin staat beschreven hoe je moet handelen, ook weinig vrijheid om
hiervan af te wijken
• Standpunt = wanneer er nog weinig wetenschappelijke bewijzen bestaan, heb je standpunt,
minder ervaring mee maar beroepsorganisatie neemt standpunt in waar je naar kan grijpen
om zelf die standpunt aan te nemen
2 Theorieën en modellen
* Conceptueel denken = breder of dieper inzicht krijgen in problemen of situaties door ze in een
groter of abstracter kader te plaatsen => big picture thinking
2.1 Manier van denken
2.1.1 Model
= Schematische voorstelling vd realiteit
à Ontstaat vanuit theorie
1
, 2.1.2 Theorie
= Beschrijft, creëert, verklaart en wijzigt de praktijk, bundelt ideeën, inzichten en
ervaringen over de zorg
à Evolueert door nieuwe ideeën, toetsing en wisselwerking met de praktijk
2.1.3 Concept
= Abstract geformuleerd, kern v een theorie maar gebaseerd op waarneembare
werkelijkheid
à Geheel v begrippen dat de basis vormt voor een theorie, noemt men een
begrippenkader of conceptueel kader
2.1.4 Filosofie
= Meest abstracte vorm v denken
2.2 Organisatie van de geboortezorg
2.2.1 Fysiologie vs. pathologie
• Low risk: geen complicaties, buiten de normale ongemakken/veranderingen, zolang
dit binnen bepaalde waarden blijft, spreken we v fysiologische verschijnselen
• Medium risk: grijs gebied, vrouwen hebben nog geen pathologie maar hebben wel
verhoogde kans daarop, bv bij epidurale spuit (baby’s hartslag moet in de gaten
gehouden worden)
• High risk: pathologie, iets afwijkends
2.2.2 Midwife led continuity model of care
= Vroedvrouw geleide zorg
à 1 of meerdere vroedvrouwen hebben leidende rol in zorgverlening. Continuïteit is
hierbij belangrijk aspect, vroedvrouw blijft leidende zorgverlener. Wanneer
wettelijk gezien een situatie voorkomt waarbij vroedvrouw niet meer bevoegd is,
wordt gynaecoloog ingeschakeld, die geeft instructies maar vroedvrouw blijft
voor cliënt zorgen.
2.2.3 Midwife led continuity model of care (met continuïteit van
zorgverlener)
à Variatie vh vorige maar hier is maar 1 vroedvrouw die voor cliënt zorgt (idem
met complicaties, dan moet gynaecoloog gecontacteerd worden voor
consultaties) = caseload midwifery
2.2.4 Obstetrician led care
= gynaecoloog geleide zorg
à Gynaecoloog heeft leiding, is eindverantwoordelijke maar er kunnen
vroedvrouwen worden ingeschakeld als assistenten
2.2.5 Shared care
= gezamenlijke zorg
à Vroedvrouw gaat in overleg met gynaecoloog en zij zorgen samen voor cliënt,
gelijkwaardig overleg
2
, => Zwangerschap en bevallingen zijn normale ‘life events’!
=> Vrouwen hebben v nature de kracht om te kunnen bevallen, zonder dat daar interventies
bij nodig zijn, laat de vrouw in haar kracht geloven!!
• Midwife led continuity model of care vergeleken met andere modellen v geboortezorg:
o Minder epidurale verdoving
o Minder vaginale kunstverlossing
o Minder vroeggeboorte
o Meer kans op spontane vaginale geboorte
o Minder kans op amniotomie (kunstmatig breken v vliezen)
o Minder kans op episiotomie (knip in perineum)
o Gemiddeld langere ontsluitingsfase
o Meer kans op bekende zorgverlener
o Kijken vaker tevreden terug op zorg
o Voordeliger
3 Anatomie en fysiologie van voortplantingsorganen
3.1 Genitaal stelsel
= het stelsel vd organen vd voortplanting
• Multicellulair = meeste dieren, wij en nog allerlei andere organismen hebben meerdere
cellen. Deze organismen hebben beperkte levensduur (bv. rode bloedcellen leven 120 dagen,
idem met de mens; wordt max 120 jaar oud)
o => Reproductie is hier noodzakelijk zodat de soort blijft bestaan
o => Bij alle zoogdieren is er geslachtelijke voortplanting, hiervoor zijn specifieke
organen en cellen nodig
o => Hiervoor hebben we dan weer gonaden en gameten
§ Gonaden = voortplantingsorganen
§ Gameten = voortplantingscellen
GONADEN TESTIS (teelbal) OVARIUM (eierstok)
GAMETEN SPERMATOZOÖN (zaadcel) OVUM (eicel)
=> Gameten gaan samensmelten (= bevruchting = fertilisatie) en zorgen dat nieuwe cel
ontstaat, namelijk een zygote
=> Zygote gaat zich in eerste dagen delen = celdeling
=> Zygote cel gaat daarna groeien = celgroei
=> Zygote gaat migreren en krijgt andere functies = celmigratie
=> Cel gaat differentiëren = celdifferentiatie
=> Dit allemaal creëert een nieuw, multicellulair lid vd soort
3.1.1 Primaire geslachtskenmerken
Testis (teelbal) Ovarium (eierstok)
Epidydimis (bijbal) Tuba uterina (eileider)
Ductus deferens (zaadleider) Uterus (baarmoeder)
Penis Vagina
3
, 3.1.2 Secundaire geslachtskenmerken
! Niet vanbuiten kennen maar bekijken!
Ruitvormige beharing Driehoekige beharing
v schaamstreek v schaamstreek
Okselbeharing Okselbeharing
Lichaamsbeharing Beenbeharing
Spierontwikkeling Borstontwikkeling
Verlaging v stem Uitzetten vh bekken
Vergroting en uitgroei v Vergroting en uitgroei
penis en scrotum (balzak) v labia (schaamlippen)
3.2 Anatomie en fysiologie van mannelijke voortplantingsorganen
Dikke darm = intestinum crassum
Urineblaas = vesica urinaria
Schaambeen = os pubis deferens Endeldarm = rectum
```````` Zaadblaas = vesiculae
` Zaadleider = ductus deferens
Prostaat = glandula prostatica
Penis = cauda Klier van Cowper
Zwellichaam = corpus cavernosum Anus = aars
Zaadleider = ductus deferens
Bijbal = epidydimis
Eikel = glans
Voorhuid = preputium deferens Teelbal = testis
Uitmonding urinebuis Balzak = scrotum
3.2.1 Testis
• Onder symfyse (gewricht die linker- en rechterheupbeen verbindt)
• Buiten buikholte (i.v.m. temperatuur voor gezonde zaadcellen aan te maken)
• In scrotum (balzak)
• Ovoïd = ellipsvormig (3D)
• 4,5cm x 2,5cm
• Witte kleur
• Glad
• Tunica albuginea (in Lat. wit) = kapsel v teelbal
• In testis zitten 200 tot 300 lobjes (driehoekvormig)
die niet naar een centraal punt in het midden lopen
maar naar boven in teelbal, en lobjes bevatten
kanaaltjes
o Tubuli seminiferi = kanaaltjes in lobje die
hoefijzervormig zijn
o Rete testis = opvangcentrum, soort net
waarin allerlei dingen worden opgevangen
• Testis zitten oorspronkelijk thv nieren, die moeten
zakken naar balzakken
=> start indaling v testis is vanaf 2 maanden oude baby
=> bij 3 maanden oude baby, zitten testis thv lieskanaal
=> verdere indaling naar scrotum (balzak) is vanaf 7 maanden
4
