Gerechtelijke geneeskunde: Inleiding recht en criminologie

Jentina Van de Voorde




2015-2016
1

, Cursus bevindt zich op pointcarré  slides komen niet op pointcarré!
 EXAMEN: schriftelijk en bestaat uit 2 grote delen:
o Casus en waarover diverse vragen zullen worden gesteld worden (10punten)
o WAAR of NIET WAAR stellingen (mét giscorrectie)(5punten)
o Multiple choice (mét giscorrectie) (4punten)
o 2 foto’s van letstels of situaties die ook aan bod zijn gekomen tijdens de
hoorcolleges (1punt)
 Bijkomend handboek: forensisch onderzoek (aanbevolen, niet verplicht)




2

, Hoofdstuk 1: Inleiding recht en
criminologie
Inhoudsopgave

1. TERMINOLOGIE 4
1.1. FORENSISCHE GENEESKUNDE 4
1.2. FORENSISCHE PATHOLOGIE 4
1.3. KLINISCHE FORENSISCHE GENEESKUNDE 4
1.4. MEDISCHE CRIMINALISTIEK 4

2. DEFINITIE 4
2.1. FORENSISCHE GENEESKUNDE 4
2.2. GERECHTELIJKE GENEESKUNDE 6
2.3. SCHEIDING DER MACHTEN 6

3. HISTORIEK 7
3.1. VOOR 19DE EEUW 7
3.1.1 JULIUS CAESAR (44 VOOR CHRISTUS) 7
3.1.2 ADREAS VESALIUS (1514-1564) 8
3.1.3 AMBROISE PARÉ (1510 – 1590) 8
3.1.4 PAOLO ZACCHIA (1584-1659) 8
3.1.5 FORTNUNATUS FIDELIS (1551-1630) 8
3.1.6 GIOVANNA BATTISTA MORGAGNI (1682-1771) 8
3.2. VANAF 19DE EEUW 8
3.1.7 MATTHIEU ORFILA (1787-1853) 9
3.1.8 OSCAR AMOEDO (1863-1945) 9
3.3. VANAF 20STE EEUW 9

4. COMPLEXITEIT VAN EEN MEDISCH FORENSISCH ONDERZOEK 10

5. TOEPASSINGSGEBIEDEN 11
5.1 OPDRACHTEN 11
5.1.1 ONDERZOEK VAN PERSONEN 11

6. WETTELIJKE BRONNEN 15
7.1. K.NB. NR .78 VAN 10 NOVEMBER 1967 15
7.2. HET MEDISCH BEROEPSGEHEIM – ART. 458 SW. 15
7.3. ART. 121 §5 VAN DE CODE VAN GENEESKUNDIGE PLICHTENLEER 16
7.4. K.B. VAN 28 DECEMBER 1950 16
7.5. M.B. VAN 26 SEPTEMBER 2002 16
7.6. BELANGRIJKE WETBOEKEN: 16

7. AANSTELLINGEN VAN DESKUNDIGE IN STRAFZAKEN 17
7.1. OPSPORINGSONDERZOEK, BUITEN HETERDAAD – ART/ 22 SV 17
7.2. OPSPORINGESONDERZOEK, IN GEVAL VAN HETERDAAD – ART 43, 44, 44BIS EN
44QUINQUIES SV. 17
7.2.1. ART. 44 17
7.2.2. ART. 44BIS 17



3

,7.2.3. ART. 44QUINQUIES 17
7.2.4. ART. 90 UNDECIES SV IN HET KADER VAN DNA-ONDERZOEK 18
7.3. PROCEDURE BIJ AANSTELLINGEN VAN DESKUNDIGE IN STRAFZAKEN 18
7.3.1. TEGENSPREKELIJKHEID 18
7.3.2. EEDAFLEGGING 18
7.3.3. HONORARIA: REGELEMENT OP DE GERECHTSKOSTEN IN STRAFZAKEN 19
7.4. ONDERZOEK VAN PERSONEN 19
7.5. WAT HOUDT TEGENSPREKELIJKHEID IN? 20
7.6. DE NIET-GERECHTELIJKE EXPERTISE 20




1. Terminologie
1.1. Forensische geneeskunde
1.2. Forensische pathologie
 Post-mortem onderzoek
 Postmortale identificatie
 Thanatologie
 Thanato-etiologie = verschillende doodsoorzaken

1.3. Klinische forensische geneeskunde
 Mishandeling en verwaarlozing
 Fysiek geweld bij volwassenen
 Seksuele agressie
 Alcohol en drug in het verkeer
 Rijvaardigheid

1.4. Medische criminalistiek
 Inleidende begrippen in verband met forensisch sporenonderzoek
 Uit- of afscheidingssporen van menselijke oorsprong
 Vormsporen van menselijke oorsprong
 Vormsporen van niet-biologische oorsprong achtergelaten door
menselijke tussenkomst
 Forensische odontologie
 Forensische ballistiek
 Forensisch DNA onderzoek
 Verkeerstechnische aspecten




2. Definitie
2.1. Forensische geneeskunde




4

,  Forensische geneeskunde is een term die vanaf eind vorige eeuw in ons
land meer en meer gebruikt wordt om een specifiek vakgebied binnen
de geneeskunde aan te duiden die vooral ten dienste staat voor justitie
o Voordien werd in het Nederlandse taalgebied vooral gesproken over
gerechtelijke geneeskunde
 Forensische geneeskunde en gerechtelijke geneeskunde worden vaak
gebruikt om hetzelfde terrein aan te geven MAAR er is wel degelijk een
onderscheid tussen beiden!
o Forensische geneeskunde = een geneeskundige specialiteit die
gebruik maakt van specifieke geneeskundige kennis en
vaardigheden om een deskundig advies te kunnen geven aan
bevoegde gerechtelijke instanties op gerezen rechtsvragen, van
medische aard, en dit binnen de toepassing van het strafrecht
o Wanneer men spreekt over gerechtelijke geneeskunde bedoelt men
gewoonlijk niet alleen de medische expertisen die verricht worden
binnen de toepassing van het strafrecht, maar tevens deze die
uitgevoerd worden in het kader van de afhandeling van burgerlijke
belangen
o Niet alleen in het Nederlandse taalgebied worden beide termen vaak
naast elkaar gebruikt, maar ook in de internationale literatuur vindt
men analoge begrippen:
 Nederlands: forensische geneeskunde, pathologie, gerechtelijke,
geneeskunde, medico-legale geneeskunde
 Engels: forensic medicine, forensic pathology, legal medicine
 Frans: medicine legale, pathologie medico-legale
 Duits: forensische meduzin, gerichtliche medizin, gerichtmedizin,
rechtsmedizin
 Bij voorkeur gebruikt men in de toekomst de term forensische
geneeskunde, gezien het woord forensisch meer en meer bekend raakt
bij een breed publiek en men dit woord tevens aantreft bij andere
disciplines die kunnen bijdragen tot de oplossing van een misdrijf
o De term forensische geneeskunde is afgeleid van Forum Romarum
 = de plaats waar het volk bijeen kwam om over publieke zaken te
spreken en waar in de basilica in het openbaar het Romeins recht
werd uitgeoefend en waar dus werd rechtgesproken
 Basilicum Julia waar de burgers hun recht konden gaan halen en
waar ze de rechtszaken konden gaan bijwonen
 Verwijst naar het openbare karakter
 Ook heden ten dagen worden de vaststellingen van de
forensische arts in bepaalde gevallen in openbaarheid gebracht
 Dit vindt je in het hof van assisen = waar recht wordt gesproken
over de zwaarste misdrijven in ons land en dat je kan bijwonen




5