DEEL 4 MANAGMENT:
HOOFDSTUK 1 DE SOCIAAL-ECONOMISCHE POSITIE VAN DE ARCHITECTUURWERKER
1. INTERIEURARCHITECT, EN NU?
2. DEAR ARCHITECTS, IT’S TIME FOR A SYSTEM CHANGE
3. DEONTOLOGISCHE NORM. (1967-2003)
3.1 HET ONTWERTEAM
A. WIE ZIJN DE LEDEN VAN. HET ONTWERPTEAM ANNO 1967?
B. WIE ZIJN DE LEDEN VAN HET ONTWERPTEAM ANNO 2023?
C. HOE WERKT HET ONTWERPTEAM SAMEN?
3.2 FASERING
A. WAAROM WORDEN ARCHITECTUUROPDRACHTEN GEFASEERD?
B. DE FASE VAN HET ARCHITECTUURCONTRACT ANNO 1967
C. DE FASE VAN HET ARCHITECTUURCONTRACT ANNO 2023
3.3 EEN PERCENTAGE VAN WAT
A. BOUWBUDGET
B. RAMINGSBUDGET
C. AANBESTEDINGSBEDRAG
D. AANNEMINGSNORM
4. AAN DE SLAG ALS BEDIENDE OF ALS ZZP’ER?
4.1 VAN KUNSTSCHOOL NAAR ARBEIDSMARKT
4.2 ZZP?
A. DEFINITIES
B. INTERNATIONALE CONTEXT
4.3 BEDIENDE
A. PARITAIR COMITE
B. HOE EEN LOONTABEL ER HOORT UIT TE ZIEN
HOOFDSTUK 2: ONDERNEMEN ALS ZZP’ER
1. JE INKOMSTEN ALS ZZP’ER
2. BTW
2.1 WAT IS BTW?
2.2 BTW OP UITGAANDE FACTUREN
2.3 BTW OP INKOMENDE FACTUREN
3. OMZET
3.1 WAT IS OMZET
3.2 OMZET PER JAAR BEGROTEN
3.3 VRIJJSTELLING VVAN BTW VOOR KLEINE ONDERDELEN
4. KOSTEN
4.1 HET BELANG VAN KOSTEN
4.2 SOORTEN KOSTEN
A. DIRECTE KOSTEN
B. INDIRECTE KOSTEN: INVESTERINGEN
C. INDIRECTE KOSTEN: OPERATIONELE KOSTEN
D. INDIRECTE KOSTEN: OPERATIONELE KOSTEN: NON-BILLABLES
4.3 JE KAPPER
A. INDIRECTE KOSTEN: INVESTERINGEN
B. INDIRECTE KOSTEN: OPERATIONELE KOSTEN
C. DIRECTE KOSTEN
, 4.3 DE ZELFSTANDIG INTERIEURARCHITECT
5. SOCIALE BIJDRAGE
6. BELASTINGEN
7. REKENVOORBEELDEN
7.1 12,87 EN 15,46 PER UUR, HOE SCHANDALIG IS DAT NU PRECIES?
7.2 HET BELANG VAN KOSTEN
7.3 VLAAMS MININUMLOON
7.4 GEMIDDELD INKOMEN VAN EEN HOOGGESCHOOLDE
8. CONCLUSIES
HOOFDSTUK 3: ONDERNEMEN ALS ZAKELIJK LEIDER
1. ZAKELIJKE LEIDING
1.1 ZALELIJK/ARTISTIEK
1.2 MONEY MINDSET
2. START WITH WHY
2.1 COMMUNICEREN MET JE KLANTEN
2.2 COMMUNICEREN MET JE MEDEWERKERS
3. BUSINESSPLAN
3.1 AGILE OF REACTIEF?
3.2 POSITIONERING: 3 TOOLS
A. VALUE PROPOSITION
B. UNIQUE SELLING PROPOSITION
C. VOORBEELDEN
D. TOUR DE TABLE
3.3 HET FINANCI LE LUIK
A. OMZETDOEL BEPALEN
B. OMZET FORECAST
C. WINSTMARGE
D. BUDGETTEREN VAN DE KOSTEN
4. JE IDEALE KLANT BEREIKEN
4.1 VAN LEAD TOT PROJECT
4.2 LEADS GENEREREN
A. PARTICULIEREN
B. OVERHEDEN
1-staps procedure / 2-staps procedure
C. BEDRIJVEN. PROJECTONTWIKKELAAR
D. ARCHITECTEN
5. PRIJSBEPALING
5.1 3 VERDIENMODELLEN
5.2 MARKET-BASED
5.3 COST-BASED
5.4 VALUE-BASED
6. ARCHIPRENEUR OF PROJECTLEIDER
Ë
,HOOFDSTUK 1 DE SOCIAAL-ECONOMISCHE POSITIE VAN DE
ARCHITECTUURWERKER
DEAR ARCHITECTS, IT’S TIME FOR A SYSTEM CHANGE
“Sinds de afschaffing van de deontologische norm zijn erelonen gekelderd. Met lage marges voor
de kantoren en barslechte arbeidsvoorwaarden voor de medewerkers als gevolg. De meeste
architecten werken als freelancers voor kantoren. Het gemiddelde jaarinkomen van een freelance-
architect blijft steken op 36 192,81 EUR voor belastingaftrek. Dat is goed voor de 14de plaats op
de Europese ranglijst. Na belastingen komt dat neer op zo’n 1799 EUR per maand. Het
gemiddelde netto persoonlijk inkomen bedraagt in Vlaanderen 1933 EUR per maand, voor
hooggeschoolden zelfs 2424 EUR. En dat terwijl freelancers geen sociaal vangnet genieten.
De conclusie lijkt duidelijk: Dear architects, it’s time for a system change.”
de sociaal-economische positie van de architect architectuurwerker*
Architectuurwerker:
Iedereen die interieurarchitectuur, interieurvormgeving, toegepaste architectuur, architectuur,
ingenieur architectuur, stedenbouw of landschapsarchitectuur gestudeerd heeft, en aan de slag is
in een kantoor of studio.
De term is een vertaling van de term ‘architectural worker’, gelanceerd in Amerika door de
beweging ‘AWU’: Architectural Workers United
“Before you can organize to make changes to your working conditions, you need
to first see yourself as a worker. That means rejecting the narrative pushed by employers and
academic institutions that “following your personal passions” is the path to fulfillment.
This is not to say that we are not passionate about what we do. We love what we do. But we want
to be respected by those that we provide our labor to and for, feeling uplifted and sustainable in the
process.”
Wanneer we de redenen voor de slechte sociaal-economische positie van de architectuurwerker
zoeken, kunnen we er in eerste instantie 3 onderscheiden:
• er is geen sterke lobby die architectuurwerkers vertegenwoordigt
• er wordt te weinig aandacht besteed aan de zakelijke leiding van
architectenkantoren
• de marktprijs voor architectuur is laag t.o.v. de werklast en de verantwoordelijkheid
Er spelen nog externe factoren mee (van buiten de sector), maar we benaderen in deze lessen het
probleem van binnenuit. Deze 3 factoren versterken elkaar
, 3. DE DEONTOLOGISCHE NORM1967-2003
De deontologie = Een ethische stroming die uitgaat van absolute gedragsregels, vaak (maar niet
altijd) gesteld als normen. Er wordt ook wel gesproken over plichtethiek.
EEN STERKE LOBBY DIE DE RECHTEN VAN ARCHITECTUURWERKERS VERDEDIGT? -> DE ORDE
VAN ARCHITECTEN?
1967 - 2003: de deontologische norm nummer 2 (bijlage 1)
De deontologische norm bevatte afspraken over de prijs van architectuuropdrachten.
De norm werd in 2003 afgeschaft omdat ze een inbreuk was op de Europese wetgeving rond vrije
mededinging en concurentiebeleid, ter bevordering van de vrije Europese handel.
Deze wetgeving heeft als doel om de consument te beschermen tegen prijsafspraken tussen
bedrijven met te hoge prijzen voor de consument als gevolg de deontologische norm is dus niet
meer van kracht!
waarom bestuderen we een norm die 55 jaar geleden geschreven werd en al 19 jaar niet meer van
kracht is?
• De norm lijkt de laatste grote actie van de Orde van Architecten om de rechten van architecten te
verdedigen
• Of toch niet? recent lijken er wat initiatieven te ontstaan rond de orde, o.a. i.v.m. auteursrecht
• De norm werd in 2003 afgeschaft en wordt sindsdien stil gezwegen, nochthans kunnen we er
belangrijke lessen uit trekken
• Deze lessen zijn bij veel architecten die vandaag kantoren runnen te weinig gekend!
• We nemen samen de norm door en komen 3 belangrijke thema’s in archipreneurship tegen die
we onderweg zullen behandelen:
HOOFDSTUK 1 DE SOCIAAL-ECONOMISCHE POSITIE VAN DE ARCHITECTUURWERKER
1. INTERIEURARCHITECT, EN NU?
2. DEAR ARCHITECTS, IT’S TIME FOR A SYSTEM CHANGE
3. DEONTOLOGISCHE NORM. (1967-2003)
3.1 HET ONTWERTEAM
A. WIE ZIJN DE LEDEN VAN. HET ONTWERPTEAM ANNO 1967?
B. WIE ZIJN DE LEDEN VAN HET ONTWERPTEAM ANNO 2023?
C. HOE WERKT HET ONTWERPTEAM SAMEN?
3.2 FASERING
A. WAAROM WORDEN ARCHITECTUUROPDRACHTEN GEFASEERD?
B. DE FASE VAN HET ARCHITECTUURCONTRACT ANNO 1967
C. DE FASE VAN HET ARCHITECTUURCONTRACT ANNO 2023
3.3 EEN PERCENTAGE VAN WAT
A. BOUWBUDGET
B. RAMINGSBUDGET
C. AANBESTEDINGSBEDRAG
D. AANNEMINGSNORM
4. AAN DE SLAG ALS BEDIENDE OF ALS ZZP’ER?
4.1 VAN KUNSTSCHOOL NAAR ARBEIDSMARKT
4.2 ZZP?
A. DEFINITIES
B. INTERNATIONALE CONTEXT
4.3 BEDIENDE
A. PARITAIR COMITE
B. HOE EEN LOONTABEL ER HOORT UIT TE ZIEN
HOOFDSTUK 2: ONDERNEMEN ALS ZZP’ER
1. JE INKOMSTEN ALS ZZP’ER
2. BTW
2.1 WAT IS BTW?
2.2 BTW OP UITGAANDE FACTUREN
2.3 BTW OP INKOMENDE FACTUREN
3. OMZET
3.1 WAT IS OMZET
3.2 OMZET PER JAAR BEGROTEN
3.3 VRIJJSTELLING VVAN BTW VOOR KLEINE ONDERDELEN
4. KOSTEN
4.1 HET BELANG VAN KOSTEN
4.2 SOORTEN KOSTEN
A. DIRECTE KOSTEN
B. INDIRECTE KOSTEN: INVESTERINGEN
C. INDIRECTE KOSTEN: OPERATIONELE KOSTEN
D. INDIRECTE KOSTEN: OPERATIONELE KOSTEN: NON-BILLABLES
4.3 JE KAPPER
A. INDIRECTE KOSTEN: INVESTERINGEN
B. INDIRECTE KOSTEN: OPERATIONELE KOSTEN
C. DIRECTE KOSTEN
, 4.3 DE ZELFSTANDIG INTERIEURARCHITECT
5. SOCIALE BIJDRAGE
6. BELASTINGEN
7. REKENVOORBEELDEN
7.1 12,87 EN 15,46 PER UUR, HOE SCHANDALIG IS DAT NU PRECIES?
7.2 HET BELANG VAN KOSTEN
7.3 VLAAMS MININUMLOON
7.4 GEMIDDELD INKOMEN VAN EEN HOOGGESCHOOLDE
8. CONCLUSIES
HOOFDSTUK 3: ONDERNEMEN ALS ZAKELIJK LEIDER
1. ZAKELIJKE LEIDING
1.1 ZALELIJK/ARTISTIEK
1.2 MONEY MINDSET
2. START WITH WHY
2.1 COMMUNICEREN MET JE KLANTEN
2.2 COMMUNICEREN MET JE MEDEWERKERS
3. BUSINESSPLAN
3.1 AGILE OF REACTIEF?
3.2 POSITIONERING: 3 TOOLS
A. VALUE PROPOSITION
B. UNIQUE SELLING PROPOSITION
C. VOORBEELDEN
D. TOUR DE TABLE
3.3 HET FINANCI LE LUIK
A. OMZETDOEL BEPALEN
B. OMZET FORECAST
C. WINSTMARGE
D. BUDGETTEREN VAN DE KOSTEN
4. JE IDEALE KLANT BEREIKEN
4.1 VAN LEAD TOT PROJECT
4.2 LEADS GENEREREN
A. PARTICULIEREN
B. OVERHEDEN
1-staps procedure / 2-staps procedure
C. BEDRIJVEN. PROJECTONTWIKKELAAR
D. ARCHITECTEN
5. PRIJSBEPALING
5.1 3 VERDIENMODELLEN
5.2 MARKET-BASED
5.3 COST-BASED
5.4 VALUE-BASED
6. ARCHIPRENEUR OF PROJECTLEIDER
Ë
,HOOFDSTUK 1 DE SOCIAAL-ECONOMISCHE POSITIE VAN DE
ARCHITECTUURWERKER
DEAR ARCHITECTS, IT’S TIME FOR A SYSTEM CHANGE
“Sinds de afschaffing van de deontologische norm zijn erelonen gekelderd. Met lage marges voor
de kantoren en barslechte arbeidsvoorwaarden voor de medewerkers als gevolg. De meeste
architecten werken als freelancers voor kantoren. Het gemiddelde jaarinkomen van een freelance-
architect blijft steken op 36 192,81 EUR voor belastingaftrek. Dat is goed voor de 14de plaats op
de Europese ranglijst. Na belastingen komt dat neer op zo’n 1799 EUR per maand. Het
gemiddelde netto persoonlijk inkomen bedraagt in Vlaanderen 1933 EUR per maand, voor
hooggeschoolden zelfs 2424 EUR. En dat terwijl freelancers geen sociaal vangnet genieten.
De conclusie lijkt duidelijk: Dear architects, it’s time for a system change.”
de sociaal-economische positie van de architect architectuurwerker*
Architectuurwerker:
Iedereen die interieurarchitectuur, interieurvormgeving, toegepaste architectuur, architectuur,
ingenieur architectuur, stedenbouw of landschapsarchitectuur gestudeerd heeft, en aan de slag is
in een kantoor of studio.
De term is een vertaling van de term ‘architectural worker’, gelanceerd in Amerika door de
beweging ‘AWU’: Architectural Workers United
“Before you can organize to make changes to your working conditions, you need
to first see yourself as a worker. That means rejecting the narrative pushed by employers and
academic institutions that “following your personal passions” is the path to fulfillment.
This is not to say that we are not passionate about what we do. We love what we do. But we want
to be respected by those that we provide our labor to and for, feeling uplifted and sustainable in the
process.”
Wanneer we de redenen voor de slechte sociaal-economische positie van de architectuurwerker
zoeken, kunnen we er in eerste instantie 3 onderscheiden:
• er is geen sterke lobby die architectuurwerkers vertegenwoordigt
• er wordt te weinig aandacht besteed aan de zakelijke leiding van
architectenkantoren
• de marktprijs voor architectuur is laag t.o.v. de werklast en de verantwoordelijkheid
Er spelen nog externe factoren mee (van buiten de sector), maar we benaderen in deze lessen het
probleem van binnenuit. Deze 3 factoren versterken elkaar
, 3. DE DEONTOLOGISCHE NORM1967-2003
De deontologie = Een ethische stroming die uitgaat van absolute gedragsregels, vaak (maar niet
altijd) gesteld als normen. Er wordt ook wel gesproken over plichtethiek.
EEN STERKE LOBBY DIE DE RECHTEN VAN ARCHITECTUURWERKERS VERDEDIGT? -> DE ORDE
VAN ARCHITECTEN?
1967 - 2003: de deontologische norm nummer 2 (bijlage 1)
De deontologische norm bevatte afspraken over de prijs van architectuuropdrachten.
De norm werd in 2003 afgeschaft omdat ze een inbreuk was op de Europese wetgeving rond vrije
mededinging en concurentiebeleid, ter bevordering van de vrije Europese handel.
Deze wetgeving heeft als doel om de consument te beschermen tegen prijsafspraken tussen
bedrijven met te hoge prijzen voor de consument als gevolg de deontologische norm is dus niet
meer van kracht!
waarom bestuderen we een norm die 55 jaar geleden geschreven werd en al 19 jaar niet meer van
kracht is?
• De norm lijkt de laatste grote actie van de Orde van Architecten om de rechten van architecten te
verdedigen
• Of toch niet? recent lijken er wat initiatieven te ontstaan rond de orde, o.a. i.v.m. auteursrecht
• De norm werd in 2003 afgeschaft en wordt sindsdien stil gezwegen, nochthans kunnen we er
belangrijke lessen uit trekken
• Deze lessen zijn bij veel architecten die vandaag kantoren runnen te weinig gekend!
• We nemen samen de norm door en komen 3 belangrijke thema’s in archipreneurship tegen die
we onderweg zullen behandelen:
