Ontwikkeling en voorplanting –
fysiologie
I. DE MAN
A. Anatomie
1) Basics
Voortplanting: vervangen huidige generatie door een nieuwe, met als doel
genetische recombinatie
Grootte eicel: 100- 200 nm grootte zaadcel: 50-60 μm
2) Phallus
Urine/ zaadcelkanaal
Geslachtsgemeenschap
- 2x corpora cavernosa met lacunaes die kunnen vullen met bloed
- 1x corpus spongiosum waardoor urethra loopt, zwelt niet heel veel tijdens
erectie
- Tunica albuginea: wit bindweefsel rond CS, vorming van erectie door
bloedafvoer stop te zetten
- Glans penis
- Penis in erectie: 11-21 cm
3) Testis
Aanmaak ZC
Productie testosteron
- Lobuli gescheiden door septa
- In septa 1 tubuli seminiferi contorti: hierin cellen Leydig en Sertoli
4) Epididymis
Opslag zaadcellen
B. Androgenen
1) Productie
5 androgenen
DHEA-S Zwak, bouwsteen Bijnier > cholesterol
DHEA Zwak, bouwsteen Bijnier + gonade >cholesterol
A4 Zwak, bouwsteen Bijnier + gonade
T Sterk Bijnier + gonade + perifeer
>cholesterol weefsel
adhv AcoA
en P450
DHT Sterk Perifeer weefsel >zwakke androgenen
Huid/vet
Mechanisme
,Hypothalamus (GnRF) –- poortaders --> adenohypofyse (LH+FSH) --> gonaden
Cellen van Leydig
- Tussen semeniferi contorti
- Gelijkaardig aan Theca cellen
- Hebben LH-receptor, als LH bindt: stimulatie omzetting cholesterol ->
androgenen
T↑ erytropoïetine ↑ en hematocriet ↑
Bloed viskeuzer, doorstroming minder
(trombose)
OVM T agressie, prostaatgroei (plasproblemen
vernauwing urethra), verminderde
spermatogenese
2) Concentratie
- T: 10x hoger dan bij vrouwen
- Piek in de ochtend -> ochtenderectie (oudere mannen daalt piek)
- Alle androgenen actief bij binding aan albumine
o T en DHT ook actief bij binding aan sekshormoonbindende globuline
SHBG
3) Werking
Algemeen
- Actieve androgenen: vrije androgenen (3%)
- Albumine gebonden androgenen
- 50% van T van bloed, andere 50% lokaal
- 3 opties T:
o Rechtstreekse binding aan androgeenreceptor -> TXN tot T
o Metabolisatie tot DHT (krachtiger)
o Metabolisatie tot E2
Afbraak testosteron
1. Excretie via urine als T
2. Afbraak en excretie via urine als zwavelzuur of glucuronzuur
, 3. Metabolisatie in de
a. Lever -> 17-ketosteroïden
b. Prostaat -> DHT
C. Spermatogenese
In cellen van Sertoli in tubuli semeniferi
Ondersteuning ontwikkeling ZC
Bescherming ZC tegen schadelijke stoffen adhv blood-testis-barrier
Voedingsbron voor ontwikkelende ZC
Ontwikkeling van basaal naar centrum (buiten naar binnen)
Regeling
1. LH bindt aan LHR
2. Androgenen maken T aan, via bloed van Leydig naar Sertoli
3. Vrijzetting GF
4. FSH vrij door adenohypofyse, binding FSHR
5. G-stim. Prot. -> vrijzetting adenylylcylase -> PKA -> proteïnesynthese
Bevruchting = spartacusrun
- 80-300 . 10^6 ZC naar baarmoederhals
- Hindernis van pH en mucus > 100-1000
- …1
- Goed staal: min. 60 . 10^6 ZC, goede morfologie, motiliteit…
, Temperatuur
Indaling gonaden
o.i.v. cellen van Leydig: productie van insulin like peptide 3, daling van nieren tot scrotum
( bij koorts kwaliteit ZC daalt)
Voorkomen teelbalkanker
Belangrijk voor goede T (kwaliteit sperma)
Slecht? cryptorchidie
Mechanismen afkoeling
1. Weinig isolatie
- Scrotum weinig isolatie; beharing, dunne huid en geen subcutaan vet
2. Veel warmteafvoer
- Subcutane klieren en bloedvaten
3. Weinig warmtetoevoer
- Veneuze plexus pampiniformis: countercurrent system, contact warm
arterieel bloed en koud veneus bloed -> afkoeling arterieel bloed voor het bij
testes komt
- ? varicocele: spataders, geen afkoeling, geen bloeddoorstroming
Mechanismen warmtebehoud
1. Musculus cremaster: trekt testis naar boven naar ‘warme’ buikholte
2. Tunica dartos: subcutane spier die huid samentrekt -> ontstaan rugae ->
oppervlakte wordt kleiner -> minder warmteverlies
fysiologie
I. DE MAN
A. Anatomie
1) Basics
Voortplanting: vervangen huidige generatie door een nieuwe, met als doel
genetische recombinatie
Grootte eicel: 100- 200 nm grootte zaadcel: 50-60 μm
2) Phallus
Urine/ zaadcelkanaal
Geslachtsgemeenschap
- 2x corpora cavernosa met lacunaes die kunnen vullen met bloed
- 1x corpus spongiosum waardoor urethra loopt, zwelt niet heel veel tijdens
erectie
- Tunica albuginea: wit bindweefsel rond CS, vorming van erectie door
bloedafvoer stop te zetten
- Glans penis
- Penis in erectie: 11-21 cm
3) Testis
Aanmaak ZC
Productie testosteron
- Lobuli gescheiden door septa
- In septa 1 tubuli seminiferi contorti: hierin cellen Leydig en Sertoli
4) Epididymis
Opslag zaadcellen
B. Androgenen
1) Productie
5 androgenen
DHEA-S Zwak, bouwsteen Bijnier > cholesterol
DHEA Zwak, bouwsteen Bijnier + gonade >cholesterol
A4 Zwak, bouwsteen Bijnier + gonade
T Sterk Bijnier + gonade + perifeer
>cholesterol weefsel
adhv AcoA
en P450
DHT Sterk Perifeer weefsel >zwakke androgenen
Huid/vet
Mechanisme
,Hypothalamus (GnRF) –- poortaders --> adenohypofyse (LH+FSH) --> gonaden
Cellen van Leydig
- Tussen semeniferi contorti
- Gelijkaardig aan Theca cellen
- Hebben LH-receptor, als LH bindt: stimulatie omzetting cholesterol ->
androgenen
T↑ erytropoïetine ↑ en hematocriet ↑
Bloed viskeuzer, doorstroming minder
(trombose)
OVM T agressie, prostaatgroei (plasproblemen
vernauwing urethra), verminderde
spermatogenese
2) Concentratie
- T: 10x hoger dan bij vrouwen
- Piek in de ochtend -> ochtenderectie (oudere mannen daalt piek)
- Alle androgenen actief bij binding aan albumine
o T en DHT ook actief bij binding aan sekshormoonbindende globuline
SHBG
3) Werking
Algemeen
- Actieve androgenen: vrije androgenen (3%)
- Albumine gebonden androgenen
- 50% van T van bloed, andere 50% lokaal
- 3 opties T:
o Rechtstreekse binding aan androgeenreceptor -> TXN tot T
o Metabolisatie tot DHT (krachtiger)
o Metabolisatie tot E2
Afbraak testosteron
1. Excretie via urine als T
2. Afbraak en excretie via urine als zwavelzuur of glucuronzuur
, 3. Metabolisatie in de
a. Lever -> 17-ketosteroïden
b. Prostaat -> DHT
C. Spermatogenese
In cellen van Sertoli in tubuli semeniferi
Ondersteuning ontwikkeling ZC
Bescherming ZC tegen schadelijke stoffen adhv blood-testis-barrier
Voedingsbron voor ontwikkelende ZC
Ontwikkeling van basaal naar centrum (buiten naar binnen)
Regeling
1. LH bindt aan LHR
2. Androgenen maken T aan, via bloed van Leydig naar Sertoli
3. Vrijzetting GF
4. FSH vrij door adenohypofyse, binding FSHR
5. G-stim. Prot. -> vrijzetting adenylylcylase -> PKA -> proteïnesynthese
Bevruchting = spartacusrun
- 80-300 . 10^6 ZC naar baarmoederhals
- Hindernis van pH en mucus > 100-1000
- …1
- Goed staal: min. 60 . 10^6 ZC, goede morfologie, motiliteit…
, Temperatuur
Indaling gonaden
o.i.v. cellen van Leydig: productie van insulin like peptide 3, daling van nieren tot scrotum
( bij koorts kwaliteit ZC daalt)
Voorkomen teelbalkanker
Belangrijk voor goede T (kwaliteit sperma)
Slecht? cryptorchidie
Mechanismen afkoeling
1. Weinig isolatie
- Scrotum weinig isolatie; beharing, dunne huid en geen subcutaan vet
2. Veel warmteafvoer
- Subcutane klieren en bloedvaten
3. Weinig warmtetoevoer
- Veneuze plexus pampiniformis: countercurrent system, contact warm
arterieel bloed en koud veneus bloed -> afkoeling arterieel bloed voor het bij
testes komt
- ? varicocele: spataders, geen afkoeling, geen bloeddoorstroming
Mechanismen warmtebehoud
1. Musculus cremaster: trekt testis naar boven naar ‘warme’ buikholte
2. Tunica dartos: subcutane spier die huid samentrekt -> ontstaan rugae ->
oppervlakte wordt kleiner -> minder warmteverlies
