TAB: 3.5- MEDISCH TECHNISCHE ZORG 1 MATTHYSSEN
DEEL 1: PATIËNTGEBONDEN DOMEIN
HOOFDSTUK 1: PREOPERATIEVE FASE
DE OPERATIEPATIËNT
PREOPERATIEVE SCREENING
- Gebeurt vaak poliklinisch
o Kennismaking
o Anamnesegesprek afnemen
o Lichamelijk onderzoek (RX, ECG, bloedafname, longfunctie...)
→ Bepaalt de gezondheidstoestand & grootte van risico’s verbonden aan de operatie
- Keuze anesthesietechniek is afhankelijk van
o Resultaten onderzoeken
o Aard van de ingreep
o Keuze van de patiënt
→ Locoregionale of algemene anesthesie (altijd nuchter!)
- Wat is nuchter?
o Niet eten, drinken & roken
o Tot 6u voor OK: lichte maaltijd
o Tot 2u voor OK: heldere vloeistoffen
- Waarom nuchter?
o Lege maag tijdens operatie ter voorkoming van mogelijke aspiratie door braken
▪ Hoest- & slikreflexen vallen weg tijdens algehele anesthesie!
o Aspiratie kan leiden tot:
▪ Ernstige luchtweginfecties – Pneumonie
▪ Langdurige beademing
▪ Dood
1
,OPNAME OP DE VERPLEEGAFDELING
- Patiënt wordt voorbereid op operatie door:
o Opnamegesprek
o Informed consent
o Hygiëne- & veiligheidsmaatregelen
o Reinigen van operatiestreek
o Verzorgen van operatiekleding & andere benodigdheden
o Controle van vitale lichaamsfuncties
o Overige voorbereidingen
o Toedienen van premedicatie
o Patiënt vervoeren naar operatiekamercomplex
Opnamegesprek
- Controle patiëntgegevens met elektronisch patiëntendossier
o Aanbrengen polsbandje (naam, °datum, patiëntnummer, unieke barcode)
o Identificatie bed door middel van klever
o Actieve bevraging van te opereren plaats + markeren adhv pijl
→ Verantwoordelijkheid van chirurg!
- Opnamegesprek zelf
o Allergieën bevragen
▪ Extra polsbandje toevoegen (andere kleur)
o Naam & telefoonnummer van contactpersoon
o Medicatiegebruik stoppen?
▪ Diabetes (insuline?)
▪ Bloedverdunners
o Nuchter volgens richtlijnen?
o Uitleg over procedure rondom operatie
▪ Duidelijke taal! (Gevolgd door: heb ik het goed uitgelegd?)
▪ Reduceert angst & stress → Betere medewerking, rustiger post-op wakker worden
o Inrichting kamer (waar wakker worden?)
o Huisregels afdeling/ziekenhuis
Informed consent
- Informed consent = Wettelijk document dat patiënt ondertekent & waarin hij te kennen geeft dat
hij/zij alle aspecten betreffende zijn specifieke ingreep, begrijpt
- Moet zeker bevatten:
o Verklaring van procedure met alle risico’s
o Of er alternatieven zijn
o Mogelijkheid bieden om vragen te stellen betreffende de procedure
o Moet geschreven zijn in een taal die de patiënt begrijpt
2
,Hygiëne- & veiligheidsmaatregelen
- Sieraden (hygiëne & diathermie), Make-up, nagellak
- Alles wat los zit (gebit, bril, oor apparaat)
Reinigen van operatiestreek
- Preoperatief wassen vermindert het aantal bacteriën gevoelig
- Operatiestreek is voldoende bij hygiënische patiënt
- Aandacht voor navel, nagels, pubisstreek & huidplooien
- Gebruik van Hibiscrub!
- Bij spoedingreep:
o Extra aandacht op OK
o Van properste naar vuilste
Verzorgen van operatiekleding & andere benodigdheden
- Hygiëne (geen eigen kledij), eventueel onderbroek
- Snel & eenvoudig te verwijderen
- Haren: operatiemuts
- Benodigdheden voor bed:
o Etiket van patiënt aangebracht
o Hygiënisch in orde
o Infuusstandaard
o Decubituspreventie
Controle vitale lichaamsfuncties
- Zeker geen temperatuursverhoging!
- Hartwerking (bloeddruk, hartfrequentie & gelijkmatigheid)
- Ademhaling (frequentie, regelmaat & gelijkmatigheid)
Overige voorbereidingen
- Uitplassen
o Waarom?
▪ Voorkoming van (te) volle blaas tijdens operatie
▪ Voorkoming van aanprikken van blaas tijdens inbrengen van trocarts bij
laparoscopische chirurgie
- Laxeren
o Voorkomen dat zicht belemmerd wordt
- Compressiekousen bij langdurige ingreep
- Inspectie operatiegebied
o Wondjes, onstekingsverschijnselen
Toedienen van premedicatie
- Als afdeling seintje krijgt van OK
- Patiënt moet vanaf dan in bed blijven (versuffende werking)
Patiënt vervoeren naar operatiekamercomplex
- Minimaal 1 verpleegkundige bij begeleiding
3
, AANKOMST OP HET OPERATIECOMPLEX
- Patiënt wordt ontvangen op holding (= voorbereidingsruimte)
- Overdracht van VK-afdeling aan OK-medewerker = verplicht STOP-moment
→ Indien voldoende ruimte: aanleggen ECG-klevers, BD-manchet, infuus plaatsen
- Indien OK gebruiksklaar is, kan patiënt naar operatiekamer
- Overdracht van OK-medewerker aan anesthesist = verplicht STOP-moment
- Taken van omloopverpleegkundige
Time-outprocedure
- Time-outprocedure
o = Voordat de patiënt daadwerkelijk geopereerd wordt, vindt er een structureel overleg plaats
tussen operateur & anesthesioloog & OK-personeel. Dit overleg dient op de operatiekamer,
vóór de start van de anesthesie plaats te vinden in de aanwezigheid van de patiënt. De
operateur is ervoor verantwoordelijk dat het stopmoment wordt uitgevoerd & vastgelegd
Anesthesiologische inleiding
- Patiënt installeren voor algemene of plaatselijke verdoving
- Aandachtspunten voor operatieassistent:
o Assisteren van anesthesist
o Blijf naast patiënt tijdens inductie Stel patiënt gerust, geef info
o Stilte
o Patiënt toedekken
o Benen naast elkaar
▪ Preventie van drukplekken & circulatiestoornissen
Overige preoperatieve voorbereidingen
- Plaatsen van maagsonde of verblijfsonde
- Scheren/ontharen
→ CONTRA: Wondjes, ontsteking, postoperatieve wondinfectues
→ PRO: Haartjes bevatten veel bacteriën, kleefpleister kleeft beter, minder pijnlijk bij verbandwissel
→ Aandachtspunten ‘clipping’:
Zo kort mogelijk voor aanvang van operatie
Tondeuse met verwisselbare scheerkop
Alle losse haren verwijderen!
4
DEEL 1: PATIËNTGEBONDEN DOMEIN
HOOFDSTUK 1: PREOPERATIEVE FASE
DE OPERATIEPATIËNT
PREOPERATIEVE SCREENING
- Gebeurt vaak poliklinisch
o Kennismaking
o Anamnesegesprek afnemen
o Lichamelijk onderzoek (RX, ECG, bloedafname, longfunctie...)
→ Bepaalt de gezondheidstoestand & grootte van risico’s verbonden aan de operatie
- Keuze anesthesietechniek is afhankelijk van
o Resultaten onderzoeken
o Aard van de ingreep
o Keuze van de patiënt
→ Locoregionale of algemene anesthesie (altijd nuchter!)
- Wat is nuchter?
o Niet eten, drinken & roken
o Tot 6u voor OK: lichte maaltijd
o Tot 2u voor OK: heldere vloeistoffen
- Waarom nuchter?
o Lege maag tijdens operatie ter voorkoming van mogelijke aspiratie door braken
▪ Hoest- & slikreflexen vallen weg tijdens algehele anesthesie!
o Aspiratie kan leiden tot:
▪ Ernstige luchtweginfecties – Pneumonie
▪ Langdurige beademing
▪ Dood
1
,OPNAME OP DE VERPLEEGAFDELING
- Patiënt wordt voorbereid op operatie door:
o Opnamegesprek
o Informed consent
o Hygiëne- & veiligheidsmaatregelen
o Reinigen van operatiestreek
o Verzorgen van operatiekleding & andere benodigdheden
o Controle van vitale lichaamsfuncties
o Overige voorbereidingen
o Toedienen van premedicatie
o Patiënt vervoeren naar operatiekamercomplex
Opnamegesprek
- Controle patiëntgegevens met elektronisch patiëntendossier
o Aanbrengen polsbandje (naam, °datum, patiëntnummer, unieke barcode)
o Identificatie bed door middel van klever
o Actieve bevraging van te opereren plaats + markeren adhv pijl
→ Verantwoordelijkheid van chirurg!
- Opnamegesprek zelf
o Allergieën bevragen
▪ Extra polsbandje toevoegen (andere kleur)
o Naam & telefoonnummer van contactpersoon
o Medicatiegebruik stoppen?
▪ Diabetes (insuline?)
▪ Bloedverdunners
o Nuchter volgens richtlijnen?
o Uitleg over procedure rondom operatie
▪ Duidelijke taal! (Gevolgd door: heb ik het goed uitgelegd?)
▪ Reduceert angst & stress → Betere medewerking, rustiger post-op wakker worden
o Inrichting kamer (waar wakker worden?)
o Huisregels afdeling/ziekenhuis
Informed consent
- Informed consent = Wettelijk document dat patiënt ondertekent & waarin hij te kennen geeft dat
hij/zij alle aspecten betreffende zijn specifieke ingreep, begrijpt
- Moet zeker bevatten:
o Verklaring van procedure met alle risico’s
o Of er alternatieven zijn
o Mogelijkheid bieden om vragen te stellen betreffende de procedure
o Moet geschreven zijn in een taal die de patiënt begrijpt
2
,Hygiëne- & veiligheidsmaatregelen
- Sieraden (hygiëne & diathermie), Make-up, nagellak
- Alles wat los zit (gebit, bril, oor apparaat)
Reinigen van operatiestreek
- Preoperatief wassen vermindert het aantal bacteriën gevoelig
- Operatiestreek is voldoende bij hygiënische patiënt
- Aandacht voor navel, nagels, pubisstreek & huidplooien
- Gebruik van Hibiscrub!
- Bij spoedingreep:
o Extra aandacht op OK
o Van properste naar vuilste
Verzorgen van operatiekleding & andere benodigdheden
- Hygiëne (geen eigen kledij), eventueel onderbroek
- Snel & eenvoudig te verwijderen
- Haren: operatiemuts
- Benodigdheden voor bed:
o Etiket van patiënt aangebracht
o Hygiënisch in orde
o Infuusstandaard
o Decubituspreventie
Controle vitale lichaamsfuncties
- Zeker geen temperatuursverhoging!
- Hartwerking (bloeddruk, hartfrequentie & gelijkmatigheid)
- Ademhaling (frequentie, regelmaat & gelijkmatigheid)
Overige voorbereidingen
- Uitplassen
o Waarom?
▪ Voorkoming van (te) volle blaas tijdens operatie
▪ Voorkoming van aanprikken van blaas tijdens inbrengen van trocarts bij
laparoscopische chirurgie
- Laxeren
o Voorkomen dat zicht belemmerd wordt
- Compressiekousen bij langdurige ingreep
- Inspectie operatiegebied
o Wondjes, onstekingsverschijnselen
Toedienen van premedicatie
- Als afdeling seintje krijgt van OK
- Patiënt moet vanaf dan in bed blijven (versuffende werking)
Patiënt vervoeren naar operatiekamercomplex
- Minimaal 1 verpleegkundige bij begeleiding
3
, AANKOMST OP HET OPERATIECOMPLEX
- Patiënt wordt ontvangen op holding (= voorbereidingsruimte)
- Overdracht van VK-afdeling aan OK-medewerker = verplicht STOP-moment
→ Indien voldoende ruimte: aanleggen ECG-klevers, BD-manchet, infuus plaatsen
- Indien OK gebruiksklaar is, kan patiënt naar operatiekamer
- Overdracht van OK-medewerker aan anesthesist = verplicht STOP-moment
- Taken van omloopverpleegkundige
Time-outprocedure
- Time-outprocedure
o = Voordat de patiënt daadwerkelijk geopereerd wordt, vindt er een structureel overleg plaats
tussen operateur & anesthesioloog & OK-personeel. Dit overleg dient op de operatiekamer,
vóór de start van de anesthesie plaats te vinden in de aanwezigheid van de patiënt. De
operateur is ervoor verantwoordelijk dat het stopmoment wordt uitgevoerd & vastgelegd
Anesthesiologische inleiding
- Patiënt installeren voor algemene of plaatselijke verdoving
- Aandachtspunten voor operatieassistent:
o Assisteren van anesthesist
o Blijf naast patiënt tijdens inductie Stel patiënt gerust, geef info
o Stilte
o Patiënt toedekken
o Benen naast elkaar
▪ Preventie van drukplekken & circulatiestoornissen
Overige preoperatieve voorbereidingen
- Plaatsen van maagsonde of verblijfsonde
- Scheren/ontharen
→ CONTRA: Wondjes, ontsteking, postoperatieve wondinfectues
→ PRO: Haartjes bevatten veel bacteriën, kleefpleister kleeft beter, minder pijnlijk bij verbandwissel
→ Aandachtspunten ‘clipping’:
Zo kort mogelijk voor aanvang van operatie
Tondeuse met verwisselbare scheerkop
Alle losse haren verwijderen!
4
