H5-8 aanvulling op de slides, samenvatting 'kwetsbare waardigheid'

I. Waardigheidsbevorderende zorg
II. Prenatale diagnostiek
III. Zwangerschapsafbreking na prenatale diagnostiek
IV. Levenseindezorg voor ernstig zieke pasgeborenen

V. Gaat de storm ooit liggen?
Levenseindezorg voor niet-terminale psychiatrische pati ënten

Euthanasie in de psychiatrie
1. Wettelijk kader
- Verzoek vrijwillig, overwogen en herhaald
- Niet tot externe druk tot stand gekomen zijn
- Medisch uitzichtloze toestand van aanhoudend en ondraaglijk fysiek/psychisch lijden
- Gevolg van ernstige en ongeneeslijke aandoening veroorzaakt door ongeval of ziekte
- 1 maand tussen verzoek en uitvoering
- ! niet bij zelfdoding

2. Kenmerken van niet-terminale psychiatrische patiënten die euthanasie verzoeken
- Vrouw
- Jonger dan 60
- Sociale isolatie en eenzaamheid frequent
- Meer dan 1 aandoening: vaak depressie en persoonlijkheidsstoornissen

Voor een deel van de verzoeken: het besef dat het een reële uitvoerbare optie was, al
genoeg gemoedsrust om verder te leven

3. Standpunt artsen en verpleegkundigen
Nedl verpleegkundigen veel minder tolerant dan Vlaamse
Bij artsen veel vragen over ‘uitbehandeld’ ‘ ondraaglijk’,…



Ondraaglijk lijden en palliatieve zorg
Ondraaglijk lijden

a. Hinderlijke lichamelijke of psychische symptomen van chronische en progressieve
medische aandoeningen
o Lijden neemt toe met communicatieproblemen
b. Gebeurtenissen die zij in het verleden of heden hebben meegemaakt = intrapersoonlijk
o Suïcidepogingen, seksueel misbruik en zelfdestructief gedrag
c. Relationele context = interpersoonlijk
o Conflicten/verlies ouders, partners, kinderen
o Het verzwijgen van traumatische ervaringen = bron van lijden
o Onvermogen om te communiceren= intenser lijden
d. Sociale dimensie van het lijden
o Plaats in samenleving: financiële problemen, werkloosheid,…
o Geïsoleerd van andere mensen, gevoel ‘er niet meer toe te doen’
e. Existentiële component
o Angst om te leven omdat het geen kwaliteit meer heeft
o Controle verliezen over symptomen

, o Zichzelf verliezen, vervreemding eigen lichaam/ wereld

 Intens en ondraaglijk: overstijgt mogelijkheden om ermee om te gaan
 Chronische en permanente karakter
 Pessimistische toekomstvisie: wordt alleen maar erger  hopeloosheid



Palliatieve zorg

- Groeiende belang van psychiatrie in palliatieve zorg
- Palliatieve zorg in psychiatrie?
o Nog onontgonnen
o Bevestigt het leven terwijl men erkent dat de ziekte wellicht ongeneeslijk is;
niet de intentie om het te verkorten/verlengen
o Patiënt perspectief laten herwinnen op een leven dat draaglijker is, ondanks
zijn lijden en beperkingen
o “crustatieve zorg”: stevige dragende structuur
Zie dia

Componenten zorgproces

 Kennismaking
 Erkenning patiënt als persoon en van zijn lijden
 Persoonlijke zorgrelatie

! belang juiste infrastructuur/architectuur

Belemmerd door toenemende administratieve overlast, te lage personeelsbezetting,…

Euthanasieverzoek en zorgproces
Wilsbekwaamheid

 Specifieke wilsbekwaamheid
Patiënt voldoende inzicht in aard eigen situatie? Begrijpt patiënt gevolgen?
 Herhaalde klinische inschatting
 Geen instrument
 Specifieke wilsbekwaamheid niet altijd OK
Na depressie, psychosen -> sterke vermindering

Medische uitzichtloosheid

 Onzeker en onvoorspelbaar verloop: Onbehandelbaarheid in psychiatrie bestaat
vrijwel niet
 Geen behandelperspectief: geen zicht op verbetering binnen voorzienbaar termijn
Redelijke verhouding tussen verwachten resultaten en belasting voor patiënt
 Behandelingen beschikbaar en toegankelijk: budget, wachtlijsten
 Hersteldenken ipv behandeldenken

Ondraaglijk lijden

 Op zoek naar objectiverende elementen
 Patiënten zeggen nooit: ik zit in existentieel lijden -> nodig om écht te luisteren