CRISISHANTERING
DEEL 1- BASISKENNIS
1 WAT IS AGRESSIE EN GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG?
Agressie is POSITIEF
- Agressie is in wezen een positieve innerlijke kracht, gericht op evenwicht en vooruitgang
- Agressie = levensdrift, goesting, gaan voor belangrijke kwesties, competitie, kracht…
waarbij geen schade wordt berokkend aan anderen en niet destructief is! Zet jezelf en
anderen in beweging!
- Normaal gedrag/noodzakelijk binnen de ontwikkeling. Normaal gedrag voor bepaalde
ontwikkelingsfases!
1.1 WAAROM GEBRUIKEN WE EEN KOEPELTERM?
- Agressie
- Geweld
- Grensoverschrijdend gedrag
Agressie VS geweld
- Agressie = gedrag= communicatie
- Geweld = negatief gebruiken van agressie
- Geweld = intentioneel, doel voor ogen, bewust agressie hanteren om schade te berokken.
(‘zinloos’ geweld zijn, bankoverval, behoefte/ zin …)
- In de sector wordt dit onderscheid soms gebruikt wanneer men cliënten laat betalen bij
materiële schade of klacht in te dienen bij politie.
(bv bij materiële schade medewerkers )
- Is niet steeds een rechtlijnig gegeven
1.2 DEFINITIE
Agressie is gedrag waarbij een persoon (mogelijk) schade toebrengt aan materiaal of de
psychische of fysieke grenzen overschrijdt van zichzelf of andere (een) perso(o)n(en).
Standpunt vanuit het slachtoffer
- Bewustzijn van deze subjectiviteit is een belangrijk uitgangspunt als je met agressie aan de
slag gaat.
o Zo objectief mogelijk kijken naar gedrag
- Het gevaar in bepaalde beroepsgroepen is het ontstaan van gewenning aan
grensoverschrijdend gedrag
o Verschil tussen gedrag en impact!
- Ook lichtere vormen van agressie willen we serieus nemen, want ze hebben vaak een
grote impact op het welbevinden
o NEEM CLIENTEN ALTIJD SERIEUS (ook wanneer ze lastig, afstotend, abnormaal,
afwijkend, moeilijk verstaanbaar gedrag stellen)
, 1.3 KIJK OP AGRESSIE: 4 UITGANSPUNTEN
- Structurele veiligheid naast relationele veiligheid
- Een basishouding van zorgdragende begrenzing
- Agressie is ‘AxC’
- Agressie in taal
1.3.1 UITGANGSPUNT 1: STRUCTURELE VEILIGHEID NAAST RELATIONELE VEILIGHEID
Structurele veiligheid : duidelijke werk- en leef structuur
à Bv. 7 is genoeg, waarden-normen-regels, geënt op je doelpubliek,
Relationele veiligheid = noodzaak van vertrouwensrelaties (Bowbly)
1.3.1.1 RELATIE ON RELATIE TOT HET OPGP
, 1.3.2 UITGANGSPUNT 2: EEN BASISHOUDING VAN ‘ZORGDRAGENDE BEGRENZING’
Attributie van probleemgedrag. pagina 29
àstreven naar balans van zorgdragende begrenzing.
Aangeven van grenen biedt veiligheid en duidelijkheid. Het
bieden van zorg is essentieel om verbinding te kunnen maken
met de omgeving en de anderen.
Bij agressie merken we dat de omgeving juist strikter gaat
begrenzen en de cliënt verder wegduwt. Het is net op die
momenten dat we ook in staat moeten zijn om naast het
bieden van grenzen, ook zorg aan te reiken.
Uiting probleemgedrag à attributie (denken) – reactie begeleider (gedrag) à effect
Principes bij agressie:
- Wat niet begrensd wordt, escaleert
- Gewenning (grens schuift op) + ervaring en minder impact/// -impact blijft/ n benoemd of
begrensd/ ratio normaliseert/ afstand tussen client en wereld rond client.
- Begrijpen en begrenzen
- Stoppen/ oplossen
-
1.3.3 UITGANGSPUNT 3: AGRESSIE IS ‘AXC’
- A = aanleg (temperament, geslacht,…)
- C = context (opvoedingsstijl ouders, omgeving, wie ontmoet je,…
àBedenk even wat er fout kan lopen…
1.3.4 UITGANGSPUNT 4: AGRESSIE IS TAAL
- Agressie is een vorm van communicatie
- Agressie is het onvermogen om (sociaal aanvaard) taal te gebruiken
o Intern probleem wordt extern getoond
o Inhibitie
- Communicatue regels! à axioma’s
o je kan niet niet communiceren
o je hebt een zender –ontvanger- boodschap. Circulair proces
o verbaal en non-verbaal gedrag
o inhoudelijk –betrekkingsniveau: zelfomschrijving en gedragsopdracht
o antwoorden op boodschap: vooral op betrekkingsniveau.
o Duidelijk- onduidelijk
, 2 HOE ZIET AGRESSIE ERUIT ?
2.1 EEN ZEVENKOPPIGE DRAAK
Agressie heeft verschillende gezichten en kan diverse vormen aannemen.
Er zijn de expliciete uitingsvormen, waar erg zichtbaar is dat er met geweld een grens wordt
overschreden: de kopstoot na het conflict op het voetbalplein, de grove scheldtirade aan het
adres van een busbegeleider, een ingestampte deur, een carjacking, krassen die een jongere
zichzelf toebrengt, de gemene post op sociale media,..
Maar ook subtieler, minder opvallende vormen van grensoverschrijdend gedrag verdienen
aandacht (vraag voorbeelden aan studenten van subtiele vormen van agressie, eventueel
kunnen ze in hun focusgroep een lijstje maken van vormen waar zij aan denken om deze nadien
plenair te delen)
Het is van belang om ook de subtielere vormen van agressie te zien, op te merken en op te
vangen. Herkennen en benoemen van agressie is een eerste stap in het kunnen hanteren ervan.
Er zijn heel wat kaders en modellen in omloop die ons helpen zien op welke wijze agressie zich uit.
Een manier om naar agressie-incidenten te kijken is na te gaan op wie of wat de agressie gericht
is, maw wat het doelwit van het grensoverschrijdend gedrag is. Is het gericht op een anderen
persoon, op een object of op zichzelf? In deze laatste vorm vinden we alle vormen van
automutilatie of zelfverminking, maar ook anorexia, overdadig drugs-, medicatie- en
alcoholgebruik en zelfdoding.
Tijdens deze lessen richten we ons op strategieën om agressie gericht op anderen aan te
pakken.
2.2 UITINGSVORMEN VAN AGRESSIE
Psychische of emotionele agressie
Verbale vormen van Verbale agressie
agressie
Fysieke agressie
Fysieke vormen van
agressie Seksuele agressie
In de literatuur worden agressiefeiten grosso modo ingedeeld in 2 categorieën: de verbale en de
fysieke vormen van agressie. Deze indeling schiet tekort aangezien niet elke vorm van agressie
zich uit in verbale of fysieke handelingen: aanstaren, stalken, mailverkeer controleren
Wij hanteren 4 categorieën van uitingsvormen. Uiteraard is elke opdelen een poging om de vele
uitingsvormen in kaart te brengen. In de meeste agressie-incidenten zien we combinaties van
uitingsvormen.
Het is van belang dat we ook de minder expliciete vormen van grensoverschrijdend gedrag als
agressie kunnen herkennen. Het opmerken en benoemen van deze subtiele
grensoverschrijdingen help ons om tijdig de juiste strategieën te hanteren om de agressie te
stoppen
DEEL 1- BASISKENNIS
1 WAT IS AGRESSIE EN GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG?
Agressie is POSITIEF
- Agressie is in wezen een positieve innerlijke kracht, gericht op evenwicht en vooruitgang
- Agressie = levensdrift, goesting, gaan voor belangrijke kwesties, competitie, kracht…
waarbij geen schade wordt berokkend aan anderen en niet destructief is! Zet jezelf en
anderen in beweging!
- Normaal gedrag/noodzakelijk binnen de ontwikkeling. Normaal gedrag voor bepaalde
ontwikkelingsfases!
1.1 WAAROM GEBRUIKEN WE EEN KOEPELTERM?
- Agressie
- Geweld
- Grensoverschrijdend gedrag
Agressie VS geweld
- Agressie = gedrag= communicatie
- Geweld = negatief gebruiken van agressie
- Geweld = intentioneel, doel voor ogen, bewust agressie hanteren om schade te berokken.
(‘zinloos’ geweld zijn, bankoverval, behoefte/ zin …)
- In de sector wordt dit onderscheid soms gebruikt wanneer men cliënten laat betalen bij
materiële schade of klacht in te dienen bij politie.
(bv bij materiële schade medewerkers )
- Is niet steeds een rechtlijnig gegeven
1.2 DEFINITIE
Agressie is gedrag waarbij een persoon (mogelijk) schade toebrengt aan materiaal of de
psychische of fysieke grenzen overschrijdt van zichzelf of andere (een) perso(o)n(en).
Standpunt vanuit het slachtoffer
- Bewustzijn van deze subjectiviteit is een belangrijk uitgangspunt als je met agressie aan de
slag gaat.
o Zo objectief mogelijk kijken naar gedrag
- Het gevaar in bepaalde beroepsgroepen is het ontstaan van gewenning aan
grensoverschrijdend gedrag
o Verschil tussen gedrag en impact!
- Ook lichtere vormen van agressie willen we serieus nemen, want ze hebben vaak een
grote impact op het welbevinden
o NEEM CLIENTEN ALTIJD SERIEUS (ook wanneer ze lastig, afstotend, abnormaal,
afwijkend, moeilijk verstaanbaar gedrag stellen)
, 1.3 KIJK OP AGRESSIE: 4 UITGANSPUNTEN
- Structurele veiligheid naast relationele veiligheid
- Een basishouding van zorgdragende begrenzing
- Agressie is ‘AxC’
- Agressie in taal
1.3.1 UITGANGSPUNT 1: STRUCTURELE VEILIGHEID NAAST RELATIONELE VEILIGHEID
Structurele veiligheid : duidelijke werk- en leef structuur
à Bv. 7 is genoeg, waarden-normen-regels, geënt op je doelpubliek,
Relationele veiligheid = noodzaak van vertrouwensrelaties (Bowbly)
1.3.1.1 RELATIE ON RELATIE TOT HET OPGP
, 1.3.2 UITGANGSPUNT 2: EEN BASISHOUDING VAN ‘ZORGDRAGENDE BEGRENZING’
Attributie van probleemgedrag. pagina 29
àstreven naar balans van zorgdragende begrenzing.
Aangeven van grenen biedt veiligheid en duidelijkheid. Het
bieden van zorg is essentieel om verbinding te kunnen maken
met de omgeving en de anderen.
Bij agressie merken we dat de omgeving juist strikter gaat
begrenzen en de cliënt verder wegduwt. Het is net op die
momenten dat we ook in staat moeten zijn om naast het
bieden van grenzen, ook zorg aan te reiken.
Uiting probleemgedrag à attributie (denken) – reactie begeleider (gedrag) à effect
Principes bij agressie:
- Wat niet begrensd wordt, escaleert
- Gewenning (grens schuift op) + ervaring en minder impact/// -impact blijft/ n benoemd of
begrensd/ ratio normaliseert/ afstand tussen client en wereld rond client.
- Begrijpen en begrenzen
- Stoppen/ oplossen
-
1.3.3 UITGANGSPUNT 3: AGRESSIE IS ‘AXC’
- A = aanleg (temperament, geslacht,…)
- C = context (opvoedingsstijl ouders, omgeving, wie ontmoet je,…
àBedenk even wat er fout kan lopen…
1.3.4 UITGANGSPUNT 4: AGRESSIE IS TAAL
- Agressie is een vorm van communicatie
- Agressie is het onvermogen om (sociaal aanvaard) taal te gebruiken
o Intern probleem wordt extern getoond
o Inhibitie
- Communicatue regels! à axioma’s
o je kan niet niet communiceren
o je hebt een zender –ontvanger- boodschap. Circulair proces
o verbaal en non-verbaal gedrag
o inhoudelijk –betrekkingsniveau: zelfomschrijving en gedragsopdracht
o antwoorden op boodschap: vooral op betrekkingsniveau.
o Duidelijk- onduidelijk
, 2 HOE ZIET AGRESSIE ERUIT ?
2.1 EEN ZEVENKOPPIGE DRAAK
Agressie heeft verschillende gezichten en kan diverse vormen aannemen.
Er zijn de expliciete uitingsvormen, waar erg zichtbaar is dat er met geweld een grens wordt
overschreden: de kopstoot na het conflict op het voetbalplein, de grove scheldtirade aan het
adres van een busbegeleider, een ingestampte deur, een carjacking, krassen die een jongere
zichzelf toebrengt, de gemene post op sociale media,..
Maar ook subtieler, minder opvallende vormen van grensoverschrijdend gedrag verdienen
aandacht (vraag voorbeelden aan studenten van subtiele vormen van agressie, eventueel
kunnen ze in hun focusgroep een lijstje maken van vormen waar zij aan denken om deze nadien
plenair te delen)
Het is van belang om ook de subtielere vormen van agressie te zien, op te merken en op te
vangen. Herkennen en benoemen van agressie is een eerste stap in het kunnen hanteren ervan.
Er zijn heel wat kaders en modellen in omloop die ons helpen zien op welke wijze agressie zich uit.
Een manier om naar agressie-incidenten te kijken is na te gaan op wie of wat de agressie gericht
is, maw wat het doelwit van het grensoverschrijdend gedrag is. Is het gericht op een anderen
persoon, op een object of op zichzelf? In deze laatste vorm vinden we alle vormen van
automutilatie of zelfverminking, maar ook anorexia, overdadig drugs-, medicatie- en
alcoholgebruik en zelfdoding.
Tijdens deze lessen richten we ons op strategieën om agressie gericht op anderen aan te
pakken.
2.2 UITINGSVORMEN VAN AGRESSIE
Psychische of emotionele agressie
Verbale vormen van Verbale agressie
agressie
Fysieke agressie
Fysieke vormen van
agressie Seksuele agressie
In de literatuur worden agressiefeiten grosso modo ingedeeld in 2 categorieën: de verbale en de
fysieke vormen van agressie. Deze indeling schiet tekort aangezien niet elke vorm van agressie
zich uit in verbale of fysieke handelingen: aanstaren, stalken, mailverkeer controleren
Wij hanteren 4 categorieën van uitingsvormen. Uiteraard is elke opdelen een poging om de vele
uitingsvormen in kaart te brengen. In de meeste agressie-incidenten zien we combinaties van
uitingsvormen.
Het is van belang dat we ook de minder expliciete vormen van grensoverschrijdend gedrag als
agressie kunnen herkennen. Het opmerken en benoemen van deze subtiele
grensoverschrijdingen help ons om tijdig de juiste strategieën te hanteren om de agressie te
stoppen
