Samenvatting didactiek
Omgaan met verschillen 2
1 Enkele begrippen
1.1 Gedragsproblemen
= verzamelterm voor gedrag dat door ouders, leerkrachten of andere opvoeders
als storend, vervelend of frustrerend wordt ervaren.
Externaliserend: emoties worden naar buiten gericht
spijbelen
fysiek geweld
koppig
opstandig
…
Internaliserend: emoties worden naar binnen gericht
stil
verlegen
verdrietig
lusteloos
laag zelfbeeld
…
Gedrag van kinderen mag je niet los zien van de ontwikkelingsfase en context.
1.2 Ontwikkelingsstoornissen of leerstoornis
= een genetisch/neurologisch aangeboren stoornis, waarbij de normale
ontwikkeling wordt belemmerd. Het heeft geen verband met de thuissituatie,
maar het zit in de hersenen.
Specifieke leerstoornissen: DCD, ADHD, ADD, ASS, dyslexie, …
1.3 Leerproblemen en -stoornissen
Leerprobleem Leerstoornis
Oorzaak Omgeving (opvoeding,
structuur, taal, ziek, Aangeboren
leerkracht)
Hardnekkigheid Langdurig maar tijdelijk Blijvend
Aanpak Gerichte remediëring:
Specifieke training,
vaardigheidstraining (leren
REDICODISmaatregelen
leren)
Voorbeeld Slechte studiemethode,
leerachterstand door
Dyslexie, dyscalculie,
corona, niveau 4de lj,
dysorthografie
superzenuwachtig tijdens
examens en domme fouten
Leerstoornis vs verstandelijke beperking
Leerstoornis Verstandelijke beperking
problemen met specifieke Achterstand algemene
vaardigheid ontwikkeling
, normaal IQ IQ < 70
2 Specifieke leerstoornissen
2.1 Dyslexie
= een leerstoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het
aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.
=een probleem met automatiseren
2.1.1 Criteria diagnose: DSM-5 diagnostische criteria ‘stoornis’
1. Discrepantie/achterstandscriterium
o ernstige achterstand (>2 jaar), onverwacht groot verschil tussen
verwachtingen en prestaties
o onder het te verwachten niveau: lage leessnelheid, verkeerd lezen en
slecht begrijpen van tekst
2. Resistentiecriterium/ hardnekkigheid
o intensieve remediëring (3-6maand) is onvoldoende, blijven prestaties
even zwak
3. Taxerend ernstcriterium
o lastig op school en thuis
o belemmering vh school en dagelijks functioneren
4. Exclusiecriterium
o NIET te verklaren door andere factoren; zoals: lager IQ,
omgeving/omstandigheden, zintuiglijke beperking
Kenmerken/kernproblemen dyslexie:
Problemen met lezen: moeilijke automatisatie
Problemen met schrijven: moeilijke automatisatie
Maar ook moeite met:
fonologische taken (bv. rijmen)
oriëntatie in tijd en ruimte
ophalen van feiten uit langetermijngeheugen
2.2 Dysorthografie
= moeilijkheden met spellen (automatisatie), vaak ook slordig, moeilijk leesbaar
handschrift.
Kenmerken/kernproblemen:
Letters toevoegen, weglaten of verwisselen
Schrijffouten in woorden die fonetisch op elkaar lijken
Problemen met homoniemen
Spellingsregels moeilijk automatiseren
Foutieve woordvorming
Zich moeilijk schriftelijk uitdrukken
2.3 Dyscalculie
= hardnekkige problemen met het vlot en correct oproepen van rekenfeiten en/of
het vlot en correct toepassen van rekenprocedures.
, Criteria diagnose DSM-5, gelijkaardig zoals bij dyslexie!
Verschillende verschijningsvormen:
Procedurele dyscalculie
o moeite met rekenalgoritmes, vraagstukken, cijferen
o stappenplannen voorzien, oplossingsstrategieën automatiseren
Semantische dyscalculie
o automatisatie vd tafels bij toepassing op een cijferoefening,
getalsplitsing
o meer tijd voorzien, training executieve functie werkgeheugen,
automatiseren
Visuospatiële dyscalculie
o ruimtemeetkunde, plaatsverwisselingen, numerieke info
interpreteren, grafieken, tabellen
o hulp bij het voorstellen, talige hulpmiddeltjes, ruitjespapier
Getallenkennisdyscalculie
o structuur van getallen, positietabel, maattabel, grootte van getallen,
betekenis van cijfers
o concreet materiaal aanbieden (breukenmateriaal, herleidingstabel)
Kenmerken/kernproblemen:
telhandelingen
lezen en schrijven van getallen
inzicht getalopbouw
rekentaalbegrippen en arbitraire afspraken
2.4 REDICODISmaatregelen voor taal en rekenen
2.4.1 Remediëren (bijles) en differentiëren (verlengde,… instructie)
Lezen en spellen
belangrijke factor: woordenschatkennis
lezen van fictie: bevordert leesplezier en motivatie
leesstrategieën
ICT-hulpmiddelen
Schrijfopdrachten
tutorlezen
preteaching
extra oefentijd
klankspellingschrift
leerkracht leest de teksten in Frans etc voor
spellingschrift bijhouden
Rekenen
opfrissen leerstof
materiaal en visuele voorstellingen
extra oefeningen, uitleg,..
2.4.2 Compenseren (materiaal)
Lezen en spellen
pc met spraaktechnologie, tekstverwerking en spellingcontrole
voorleessoftware
spellingkaart
Omgaan met verschillen 2
1 Enkele begrippen
1.1 Gedragsproblemen
= verzamelterm voor gedrag dat door ouders, leerkrachten of andere opvoeders
als storend, vervelend of frustrerend wordt ervaren.
Externaliserend: emoties worden naar buiten gericht
spijbelen
fysiek geweld
koppig
opstandig
…
Internaliserend: emoties worden naar binnen gericht
stil
verlegen
verdrietig
lusteloos
laag zelfbeeld
…
Gedrag van kinderen mag je niet los zien van de ontwikkelingsfase en context.
1.2 Ontwikkelingsstoornissen of leerstoornis
= een genetisch/neurologisch aangeboren stoornis, waarbij de normale
ontwikkeling wordt belemmerd. Het heeft geen verband met de thuissituatie,
maar het zit in de hersenen.
Specifieke leerstoornissen: DCD, ADHD, ADD, ASS, dyslexie, …
1.3 Leerproblemen en -stoornissen
Leerprobleem Leerstoornis
Oorzaak Omgeving (opvoeding,
structuur, taal, ziek, Aangeboren
leerkracht)
Hardnekkigheid Langdurig maar tijdelijk Blijvend
Aanpak Gerichte remediëring:
Specifieke training,
vaardigheidstraining (leren
REDICODISmaatregelen
leren)
Voorbeeld Slechte studiemethode,
leerachterstand door
Dyslexie, dyscalculie,
corona, niveau 4de lj,
dysorthografie
superzenuwachtig tijdens
examens en domme fouten
Leerstoornis vs verstandelijke beperking
Leerstoornis Verstandelijke beperking
problemen met specifieke Achterstand algemene
vaardigheid ontwikkeling
, normaal IQ IQ < 70
2 Specifieke leerstoornissen
2.1 Dyslexie
= een leerstoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het
aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.
=een probleem met automatiseren
2.1.1 Criteria diagnose: DSM-5 diagnostische criteria ‘stoornis’
1. Discrepantie/achterstandscriterium
o ernstige achterstand (>2 jaar), onverwacht groot verschil tussen
verwachtingen en prestaties
o onder het te verwachten niveau: lage leessnelheid, verkeerd lezen en
slecht begrijpen van tekst
2. Resistentiecriterium/ hardnekkigheid
o intensieve remediëring (3-6maand) is onvoldoende, blijven prestaties
even zwak
3. Taxerend ernstcriterium
o lastig op school en thuis
o belemmering vh school en dagelijks functioneren
4. Exclusiecriterium
o NIET te verklaren door andere factoren; zoals: lager IQ,
omgeving/omstandigheden, zintuiglijke beperking
Kenmerken/kernproblemen dyslexie:
Problemen met lezen: moeilijke automatisatie
Problemen met schrijven: moeilijke automatisatie
Maar ook moeite met:
fonologische taken (bv. rijmen)
oriëntatie in tijd en ruimte
ophalen van feiten uit langetermijngeheugen
2.2 Dysorthografie
= moeilijkheden met spellen (automatisatie), vaak ook slordig, moeilijk leesbaar
handschrift.
Kenmerken/kernproblemen:
Letters toevoegen, weglaten of verwisselen
Schrijffouten in woorden die fonetisch op elkaar lijken
Problemen met homoniemen
Spellingsregels moeilijk automatiseren
Foutieve woordvorming
Zich moeilijk schriftelijk uitdrukken
2.3 Dyscalculie
= hardnekkige problemen met het vlot en correct oproepen van rekenfeiten en/of
het vlot en correct toepassen van rekenprocedures.
, Criteria diagnose DSM-5, gelijkaardig zoals bij dyslexie!
Verschillende verschijningsvormen:
Procedurele dyscalculie
o moeite met rekenalgoritmes, vraagstukken, cijferen
o stappenplannen voorzien, oplossingsstrategieën automatiseren
Semantische dyscalculie
o automatisatie vd tafels bij toepassing op een cijferoefening,
getalsplitsing
o meer tijd voorzien, training executieve functie werkgeheugen,
automatiseren
Visuospatiële dyscalculie
o ruimtemeetkunde, plaatsverwisselingen, numerieke info
interpreteren, grafieken, tabellen
o hulp bij het voorstellen, talige hulpmiddeltjes, ruitjespapier
Getallenkennisdyscalculie
o structuur van getallen, positietabel, maattabel, grootte van getallen,
betekenis van cijfers
o concreet materiaal aanbieden (breukenmateriaal, herleidingstabel)
Kenmerken/kernproblemen:
telhandelingen
lezen en schrijven van getallen
inzicht getalopbouw
rekentaalbegrippen en arbitraire afspraken
2.4 REDICODISmaatregelen voor taal en rekenen
2.4.1 Remediëren (bijles) en differentiëren (verlengde,… instructie)
Lezen en spellen
belangrijke factor: woordenschatkennis
lezen van fictie: bevordert leesplezier en motivatie
leesstrategieën
ICT-hulpmiddelen
Schrijfopdrachten
tutorlezen
preteaching
extra oefentijd
klankspellingschrift
leerkracht leest de teksten in Frans etc voor
spellingschrift bijhouden
Rekenen
opfrissen leerstof
materiaal en visuele voorstellingen
extra oefeningen, uitleg,..
2.4.2 Compenseren (materiaal)
Lezen en spellen
pc met spraaktechnologie, tekstverwerking en spellingcontrole
voorleessoftware
spellingkaart
