Pneumologie
Hoofdstuk 1: semiologie van het respiratoir systeem
Volgorde bij het onderzoeken van een patiënt met een mogelijke respiratoire aandoening:
1. Anamnese
2. Fysiek Onderzoek
3. Complementaire onderzoeken
Anamnese bij respiratoire patiënt
• Hoest
o Droog
o Productief: sputum productie (of slijm)
• Haemoptysis = ophoesten van bloed
• Dyspnea = kortademigheid
• Thoracale pijn
HOEST:
• Classificatie = afhankelijk van de bestaansduur van de klachten
o Acuut (<3 weken)
o Subacuut (3-8 weken)
o Chronisch (> 8 weken)
• Epidemiologie
o Tot 40% van de ambulante consultaties
o Waarvan 75-90% een identificeerbare oorzaak
o Waarbij 95% een succesvolle behandeling mogelijk is
We maken een onderscheid tussen 2 soorten hoest:
• Droog
• Productief
Als we de slijmen verder gaan bekijken kan dat iets zeggen over de ziekte die de patiënt heeft:
1. Aspect / kleur:
• Waterig
• Slijm of mucopurulent
• Purulent = etterig
• Bloed = hemoptysis
2. Geur: bedorven: anaëroob: longabces => Als het slijm zeer sterk ruikt dan doet dit denken aan
anaerobe besmetting = long absces
3. Bronchorrhea (overvloedig veel slijm): bronchiëctasis, longabces, bronchoalveolair cel carcinoma,
cystic fibrosis
1
,HOEST REFLEX
Hoest is een heel complex gegeven => beïnvloedt door veel verschillende factoren. Schema niet van
buiten leren, maar wel weten dat er verschillende factoren zijn. bv spieren, zenuwen en ook
hersenschors
COMPLICATIES BIJ HOEST
Hoest kan zeer gevaarlijk zijn en op
verschillende vlakken complicaties geven.
=> We moeten niet alle complicaties van
buiten leren. Dit is voornamelijk om aan te
tonen dat hoest niet onschuldig is. Het kan
bv zorgen voor urine – incontinentie,
gastrovagale reflux of verlies van
bewustzijn.
ACUTE HOEST: OORZAKEN
• Meestal veroorzaakt door infectieus of ontstekings proces in de bovenste of de onderste
luchtwegen stoornis
• Of eerste manifestatie van chronische hoest door luchtwegaandoeningen (COPD, astma, ..)
CHRONISCHE HOEST: OORZAKEN
• Roken = zeer belangrijke oorzaak
• Milieu- en arbeidsverontreinigende stoffen (PM10)
We delen patiënten met longziekte in:
• Longaandoeningen met abnormale röntgenfoto van de borst
• Longaandoeningen met normale röntgenfoto van de borst
2
,Verder ook nog
• Psychosomatische hoest = zonder medische oorzaak
• Onverklaarbare / idiopathische hoest = oorzaak is niet gekend
Longaandoeningen met abnormale röntgenfoto van de borst
• COPD (chronische bronchitis) = zeer belangrijk
• Bronchiolitis: infectieus, toxisch / geneesmiddelgeïnduceerd, ..
• Bronchiëctasis: abnormale dilatatie van de luchtwegen
• Cystic fibrosis = mucovisidose
• Luchtweg (tracheale) compressie: door druk veroorzaakt door bv een
tumor of schildklierknop
• Tracheobronchomalacie = zichtbaar foto => verzwakking van wand
van de luchtwegen en als patiënt uitademt gaan luchtwegen toe
klappen
COPD
We zien een toegenomen zwartheid van de longen => komt door emfyseem met een
destructie van de longblaasjes waarbij de lucht gevangen komt te zitten in de
longblaasjes en dat toont zich als meer uitgesproken zwartheid
BRONCHIECTASIS
Wordt gekenmerkt door uitgezette luchtwegen die gevuld zijn met slijm. Witte vlekjes
op foto = luchtwegen waarvan wand verdikt is. Kan gevolg zijn van zware longinfectie.
CF = MUCOVISIDOSE
Mucovisidose = ook bronchiectasiën = wand verdikt + slijm. Normaal zijn
luchtwegen op CT scan niet zo duidelijk omdat ze gevuld zijn met lucht.
3
, Longaandoeningen met abnormale röntgenfoto van de borst
• Interstitiële longziekte: longfibrose = verlittekening van de long
• Chronisch hartfalen
• Tuberculose
• Long abces
• Longkanker
→ <2% van de gevallen van chronische hoest
→ Pas opkomende hoest of een veranderend hoestpatroon bij een roker
→ Hemoptysis (= ophoesten van bloed) zonder tekenen van luchtweginfectie
LONG ABCES
Long abces = holte gevuld met vocht=> hier abces in longparenchie
HARTFALEN
Hierbij krijgen we ook een abnormale longfoto want we zien stuwing met aanwezigheid van
longoedeem (= vocht in de longblaasjes) en een vergroot hart. Het is de oorzaak van chronische
hoest => MAAR geen echte longziekte.
Longaandoeningen met normale röntgenfoto van de borst
• Astma / hoestvariant astma / atopische hoest
o Ziekte van de luchtwegen waarbij er een verhoogde gevoeligheid is voor prikkels
o Ook hoest variant waarbij geen last is van piepen of andere symptomen
• NAEB (niet-astmatische eosinofiele bronchitis)
o ontsteking van de luchtwegen door inflammatoire cellen eosinofielen, zonder dat
klassieke kenmerken van astma aanwezig zijn.
• Gastro-oesofagale reflux = zure reflux vanuit de maag
• Hoestsyndroom van de bovenste luchtwegen (postnasale drip / rhinosinusitis)
o probleem ligt in de neus en sinussen maar gaat voor hoest zorgen
• Medicatie: ACE-inhibitoren
o Gebruik van chronische medicatie => ACE = medicatie gegeven bij hartfalen en
bloeddrukverlaging en veroorzaken klachten van chronische hoest
CHRONISCHE HOEST: ASSESSMENT
• Anamnese: roken? ACE-remmer? Allergie?
• Röntgenfoto van de borst - CT-scan thorax
• Longfunctietesten
• EarNoseTroat consult - CT sinussen: post-nasale drip?
• Allergietesten
• Gastroscopie - 24 uur pH-metrie en impedantie: reflux?
o Als er indicatie voor is
• Bronchoscopie
o Wordt niet zo vaak gedaan
4
Hoofdstuk 1: semiologie van het respiratoir systeem
Volgorde bij het onderzoeken van een patiënt met een mogelijke respiratoire aandoening:
1. Anamnese
2. Fysiek Onderzoek
3. Complementaire onderzoeken
Anamnese bij respiratoire patiënt
• Hoest
o Droog
o Productief: sputum productie (of slijm)
• Haemoptysis = ophoesten van bloed
• Dyspnea = kortademigheid
• Thoracale pijn
HOEST:
• Classificatie = afhankelijk van de bestaansduur van de klachten
o Acuut (<3 weken)
o Subacuut (3-8 weken)
o Chronisch (> 8 weken)
• Epidemiologie
o Tot 40% van de ambulante consultaties
o Waarvan 75-90% een identificeerbare oorzaak
o Waarbij 95% een succesvolle behandeling mogelijk is
We maken een onderscheid tussen 2 soorten hoest:
• Droog
• Productief
Als we de slijmen verder gaan bekijken kan dat iets zeggen over de ziekte die de patiënt heeft:
1. Aspect / kleur:
• Waterig
• Slijm of mucopurulent
• Purulent = etterig
• Bloed = hemoptysis
2. Geur: bedorven: anaëroob: longabces => Als het slijm zeer sterk ruikt dan doet dit denken aan
anaerobe besmetting = long absces
3. Bronchorrhea (overvloedig veel slijm): bronchiëctasis, longabces, bronchoalveolair cel carcinoma,
cystic fibrosis
1
,HOEST REFLEX
Hoest is een heel complex gegeven => beïnvloedt door veel verschillende factoren. Schema niet van
buiten leren, maar wel weten dat er verschillende factoren zijn. bv spieren, zenuwen en ook
hersenschors
COMPLICATIES BIJ HOEST
Hoest kan zeer gevaarlijk zijn en op
verschillende vlakken complicaties geven.
=> We moeten niet alle complicaties van
buiten leren. Dit is voornamelijk om aan te
tonen dat hoest niet onschuldig is. Het kan
bv zorgen voor urine – incontinentie,
gastrovagale reflux of verlies van
bewustzijn.
ACUTE HOEST: OORZAKEN
• Meestal veroorzaakt door infectieus of ontstekings proces in de bovenste of de onderste
luchtwegen stoornis
• Of eerste manifestatie van chronische hoest door luchtwegaandoeningen (COPD, astma, ..)
CHRONISCHE HOEST: OORZAKEN
• Roken = zeer belangrijke oorzaak
• Milieu- en arbeidsverontreinigende stoffen (PM10)
We delen patiënten met longziekte in:
• Longaandoeningen met abnormale röntgenfoto van de borst
• Longaandoeningen met normale röntgenfoto van de borst
2
,Verder ook nog
• Psychosomatische hoest = zonder medische oorzaak
• Onverklaarbare / idiopathische hoest = oorzaak is niet gekend
Longaandoeningen met abnormale röntgenfoto van de borst
• COPD (chronische bronchitis) = zeer belangrijk
• Bronchiolitis: infectieus, toxisch / geneesmiddelgeïnduceerd, ..
• Bronchiëctasis: abnormale dilatatie van de luchtwegen
• Cystic fibrosis = mucovisidose
• Luchtweg (tracheale) compressie: door druk veroorzaakt door bv een
tumor of schildklierknop
• Tracheobronchomalacie = zichtbaar foto => verzwakking van wand
van de luchtwegen en als patiënt uitademt gaan luchtwegen toe
klappen
COPD
We zien een toegenomen zwartheid van de longen => komt door emfyseem met een
destructie van de longblaasjes waarbij de lucht gevangen komt te zitten in de
longblaasjes en dat toont zich als meer uitgesproken zwartheid
BRONCHIECTASIS
Wordt gekenmerkt door uitgezette luchtwegen die gevuld zijn met slijm. Witte vlekjes
op foto = luchtwegen waarvan wand verdikt is. Kan gevolg zijn van zware longinfectie.
CF = MUCOVISIDOSE
Mucovisidose = ook bronchiectasiën = wand verdikt + slijm. Normaal zijn
luchtwegen op CT scan niet zo duidelijk omdat ze gevuld zijn met lucht.
3
, Longaandoeningen met abnormale röntgenfoto van de borst
• Interstitiële longziekte: longfibrose = verlittekening van de long
• Chronisch hartfalen
• Tuberculose
• Long abces
• Longkanker
→ <2% van de gevallen van chronische hoest
→ Pas opkomende hoest of een veranderend hoestpatroon bij een roker
→ Hemoptysis (= ophoesten van bloed) zonder tekenen van luchtweginfectie
LONG ABCES
Long abces = holte gevuld met vocht=> hier abces in longparenchie
HARTFALEN
Hierbij krijgen we ook een abnormale longfoto want we zien stuwing met aanwezigheid van
longoedeem (= vocht in de longblaasjes) en een vergroot hart. Het is de oorzaak van chronische
hoest => MAAR geen echte longziekte.
Longaandoeningen met normale röntgenfoto van de borst
• Astma / hoestvariant astma / atopische hoest
o Ziekte van de luchtwegen waarbij er een verhoogde gevoeligheid is voor prikkels
o Ook hoest variant waarbij geen last is van piepen of andere symptomen
• NAEB (niet-astmatische eosinofiele bronchitis)
o ontsteking van de luchtwegen door inflammatoire cellen eosinofielen, zonder dat
klassieke kenmerken van astma aanwezig zijn.
• Gastro-oesofagale reflux = zure reflux vanuit de maag
• Hoestsyndroom van de bovenste luchtwegen (postnasale drip / rhinosinusitis)
o probleem ligt in de neus en sinussen maar gaat voor hoest zorgen
• Medicatie: ACE-inhibitoren
o Gebruik van chronische medicatie => ACE = medicatie gegeven bij hartfalen en
bloeddrukverlaging en veroorzaken klachten van chronische hoest
CHRONISCHE HOEST: ASSESSMENT
• Anamnese: roken? ACE-remmer? Allergie?
• Röntgenfoto van de borst - CT-scan thorax
• Longfunctietesten
• EarNoseTroat consult - CT sinussen: post-nasale drip?
• Allergietesten
• Gastroscopie - 24 uur pH-metrie en impedantie: reflux?
o Als er indicatie voor is
• Bronchoscopie
o Wordt niet zo vaak gedaan
4
