ZSO 1: ANATOMIE VAN HART EN
BLOEDVAT
ACHTERGROND
bloed vloeit via bloedvaten die gelegen zijn tussen het hart en de perifere weefsels
bloedvaten behoren tot longcirculatie of systeemcirculatie
- arteriën/slagaders => bloed naar weefsels
- venen/aders => bloed draineren naar het hart
hart bestaat uit twee in serie geschakelde pompen die het bloed rondsturen => twee helften
van het hart zijn dus van elkaar gescheiden:
rechter helft: zuurstofarm bloed
linker helft: zuurstofrijk bloed
DOELSTELLINGEN
SCHEMATISCH OVERZICHT VAN LONG- EN SYSTEEMCIRCULATIE
bij elke hartslag: bloed wordt in twee gesloten circuits gepompt:
kleine of longcirculatie en grote of systeemcirculatie
A. GROTE BLOEDSOMLOOP/ SYSTEEMCIRCULATIE
linkerdeel van het hart = pomp voor de systeemcirculatie
1. zuurstofrijk bloed (vanuit de longen) stroomt in de linker
voorkamer
2. stroomt verder naar de linker kamer
3. wordt de aorta ingepompt
4. van daaruit: bloed langs kleiner wordende bloedvaten
naar weefsels
5. uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen over de
capillaire wand1 voor afvalstoffen en koolstofdioxide
6. zuurstofarm bloed keert terug naar rechter voorkamer via samenvloeiende venen
(vena cava inferior en superior, monden uit aan de rechterzijde van het hart in de
rechtervoorkamer)
- systeemcirculatie = hoge drukcirculatie (weerspiegelt zich in de wand van het linker hart:
3x dikker dan de wand van het rechter hart => krachtige pompwerking)
In dit deel van de circulatie:
1
kleinste bloedvatvertakking
, - veneus bloed = zuurstofarm bloed (blauw)
- arterieel bloed = zuurstofrijk bloed (rood)
B. KLEINE BLOEDSOMLOOP / LONGCIRCULATIE / PULMONAIRE CIRCULATIE
rechterdeel van het hart = pomp voor longcirculatie
1. zuurstofarm bloed (vanuit het lichaam) stroomt in de rechter voorkamer
2. stroomt verder naar de rechter kamer
3. stroomt in de longen via longslagaders
4. in de longen: bloed verrijkt met zuurstof + koolstofdioxide wordt verwijderd
5. zuurstofrijk bloed keert terug naar linker voorkamer via longaders
6. bloed kan terug naar de weefsels in het lichaam via systeemcirculatie
- pulmonaire circulatie = lage drukcirculatie (wand van rechterkamer = veel dunner dan deze
van linkerkamer)
- veneus bloed / longvenen = zuurstofrijk bloed
- arterieel bloed / longslagader = zuurstofarm bloed bij systeemcirculatie = omgekeerd
POSITIE HART EN HARTKAMERS IN TORAX
- thorax = borstkas, gevormd door borstbeen, thoracale wervels en ribben
- hart ligt in het mediastinum (ruimte van de thoraxholte tussen de twee longen)
- vorm van het hart: kegel
- ligging van het hart:
rust met zijn onderzijde op middenrif/diafragma2
voorwand van het hart ligt tegen de voorste thoraxwand (ligt achter het sternum3
en de ribben)
rechter- en linkerwand liggen tegen rechter- en linkerlong
hartpunt (apex) naar onder en voor gericht + wijst naar links
basis van het hart naar achter en boven gericht + wijst naar rechts
- het hart is omgeven door een hartzakje/pericardium => het hart op zijn plaats houden
(zonder pompactiviteit te verhinderen) + stabiliteit en flexibiliteit van het hart onderhouden
+ bestaat uit twee lagen:
pericardium fibrosum (buitenste laag)
pericardium serosum (binnenste laag): bestaat
uit twee bladen:
o pariëtele laag/ lamina parietalis –
buitenste laag: bekleedt de binnenzijde
van pericardium fibrosum
2
koepelvormige spierplaat die de scheiding vormt tussen de thoraxholte en de buikholte
3
borstbeen
, o viscerale laag/ lamina visceralis – binnenste laag: bekleedt de buitenzijde van
het hart
o tussen beide lagen: pericardholte (virtuele ruimte) gevuld met kleine
hoeveelheid sereus vocht
LAGEN VAN HET HART
hartwand bestaat uit drie lagen:
- buitenste laag: epicardium
o dun en voorzichtig
o = viscerale laag van het pericardium
serosum
- spierlaag: myocardium
o verantwoordelijk voor pompwerking
o gestreept spierweefsel
o niet onder controle van de wil
- binnenbekleding: endocardium
o continu met binnenste laag van de bloedvaten (endotheel)
UITWENDIGE KENMERKEN VAN HET HART
- hart bestaat uit vier kamers:
2 atria (voorkamers)
o liggen achter en iets boven de ventrikels
o aan voorzijde: elk atrium vormt een oorvormige
uitstulping = auricula (oorvormig stukje)
2 ventrikels (kamers)
- hartoppervlak vertoont verschillende sleuven/ sulci waarin
coronaire4 bloedvaten lopen (omgeven door vetweefsel):
sulcus coronarius: scheiding tussen de atria en de ventrikels + verloopt cirkelvormig
+ diepe groeve
4
met betrekking tot de kransslagaders van het hart
BLOEDVAT
ACHTERGROND
bloed vloeit via bloedvaten die gelegen zijn tussen het hart en de perifere weefsels
bloedvaten behoren tot longcirculatie of systeemcirculatie
- arteriën/slagaders => bloed naar weefsels
- venen/aders => bloed draineren naar het hart
hart bestaat uit twee in serie geschakelde pompen die het bloed rondsturen => twee helften
van het hart zijn dus van elkaar gescheiden:
rechter helft: zuurstofarm bloed
linker helft: zuurstofrijk bloed
DOELSTELLINGEN
SCHEMATISCH OVERZICHT VAN LONG- EN SYSTEEMCIRCULATIE
bij elke hartslag: bloed wordt in twee gesloten circuits gepompt:
kleine of longcirculatie en grote of systeemcirculatie
A. GROTE BLOEDSOMLOOP/ SYSTEEMCIRCULATIE
linkerdeel van het hart = pomp voor de systeemcirculatie
1. zuurstofrijk bloed (vanuit de longen) stroomt in de linker
voorkamer
2. stroomt verder naar de linker kamer
3. wordt de aorta ingepompt
4. van daaruit: bloed langs kleiner wordende bloedvaten
naar weefsels
5. uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen over de
capillaire wand1 voor afvalstoffen en koolstofdioxide
6. zuurstofarm bloed keert terug naar rechter voorkamer via samenvloeiende venen
(vena cava inferior en superior, monden uit aan de rechterzijde van het hart in de
rechtervoorkamer)
- systeemcirculatie = hoge drukcirculatie (weerspiegelt zich in de wand van het linker hart:
3x dikker dan de wand van het rechter hart => krachtige pompwerking)
In dit deel van de circulatie:
1
kleinste bloedvatvertakking
, - veneus bloed = zuurstofarm bloed (blauw)
- arterieel bloed = zuurstofrijk bloed (rood)
B. KLEINE BLOEDSOMLOOP / LONGCIRCULATIE / PULMONAIRE CIRCULATIE
rechterdeel van het hart = pomp voor longcirculatie
1. zuurstofarm bloed (vanuit het lichaam) stroomt in de rechter voorkamer
2. stroomt verder naar de rechter kamer
3. stroomt in de longen via longslagaders
4. in de longen: bloed verrijkt met zuurstof + koolstofdioxide wordt verwijderd
5. zuurstofrijk bloed keert terug naar linker voorkamer via longaders
6. bloed kan terug naar de weefsels in het lichaam via systeemcirculatie
- pulmonaire circulatie = lage drukcirculatie (wand van rechterkamer = veel dunner dan deze
van linkerkamer)
- veneus bloed / longvenen = zuurstofrijk bloed
- arterieel bloed / longslagader = zuurstofarm bloed bij systeemcirculatie = omgekeerd
POSITIE HART EN HARTKAMERS IN TORAX
- thorax = borstkas, gevormd door borstbeen, thoracale wervels en ribben
- hart ligt in het mediastinum (ruimte van de thoraxholte tussen de twee longen)
- vorm van het hart: kegel
- ligging van het hart:
rust met zijn onderzijde op middenrif/diafragma2
voorwand van het hart ligt tegen de voorste thoraxwand (ligt achter het sternum3
en de ribben)
rechter- en linkerwand liggen tegen rechter- en linkerlong
hartpunt (apex) naar onder en voor gericht + wijst naar links
basis van het hart naar achter en boven gericht + wijst naar rechts
- het hart is omgeven door een hartzakje/pericardium => het hart op zijn plaats houden
(zonder pompactiviteit te verhinderen) + stabiliteit en flexibiliteit van het hart onderhouden
+ bestaat uit twee lagen:
pericardium fibrosum (buitenste laag)
pericardium serosum (binnenste laag): bestaat
uit twee bladen:
o pariëtele laag/ lamina parietalis –
buitenste laag: bekleedt de binnenzijde
van pericardium fibrosum
2
koepelvormige spierplaat die de scheiding vormt tussen de thoraxholte en de buikholte
3
borstbeen
, o viscerale laag/ lamina visceralis – binnenste laag: bekleedt de buitenzijde van
het hart
o tussen beide lagen: pericardholte (virtuele ruimte) gevuld met kleine
hoeveelheid sereus vocht
LAGEN VAN HET HART
hartwand bestaat uit drie lagen:
- buitenste laag: epicardium
o dun en voorzichtig
o = viscerale laag van het pericardium
serosum
- spierlaag: myocardium
o verantwoordelijk voor pompwerking
o gestreept spierweefsel
o niet onder controle van de wil
- binnenbekleding: endocardium
o continu met binnenste laag van de bloedvaten (endotheel)
UITWENDIGE KENMERKEN VAN HET HART
- hart bestaat uit vier kamers:
2 atria (voorkamers)
o liggen achter en iets boven de ventrikels
o aan voorzijde: elk atrium vormt een oorvormige
uitstulping = auricula (oorvormig stukje)
2 ventrikels (kamers)
- hartoppervlak vertoont verschillende sleuven/ sulci waarin
coronaire4 bloedvaten lopen (omgeven door vetweefsel):
sulcus coronarius: scheiding tussen de atria en de ventrikels + verloopt cirkelvormig
+ diepe groeve
4
met betrekking tot de kransslagaders van het hart
