HC: inleiding in de farmacologie
Geschiedenis van de farmacologie
oudheid: sappen, bladeren, bloemen met geneeskundige kracht, schors
Oude India, Egypte en China: salicyl zuur (later aspirine), atropa belladona
Middeleeuwen en de Renaissance: geneeskrachtige kruiden, olie, alcohol
(DRUGS)
Voorbeelden:
- Vingerhoedskruid: werd in de middeleeuwen gebruikt om je pupillen te vergroten
Nu is dat een nevenwerking, vroeger een werking
- Papaverplant: hier kan oa. papaverine, morfine, codeïne… uit afgeleid worden
Geneesmiddel
“pharmakon = werkzame stof, toen: toverkruid, giftig kruid, nu:
geneeskrachtig kruid
Definitie (doelstellingen):
o genezen of voorkomen van ziekte, gebrek, wonde, pijn bij de mens
o stellen van diagnose
o verbeteren, herstellen of wijzigen van fysiologische functies bij de mens
door interferentie met de normale fysiologie/metabolisme/immunologie
Voorschrift
geneesmiddel is hieraan gebonden
Wie kan dit voorschrijven?:
artsen
tandartsen
vroedvrouwen
Wat staat erop vermeld?:
nu nog op papier, binnenkort enkel elektronisch
barcode links op het papier: is uniek voor de geneesheer die het voorschrijft
barcode digitaal: voor de geneesheer, maar bevat ook het voorschrift zelf
de naam van degene die het voorschrijft
er wordt opgeschreven wat er nodig is: 1ste lijn: geneesmiddel + naam, dosering
o 2e lijn: welke verpakking (1 doos van 50 tabletten)
o Laatste lijn: hoeveel de dosage is voor de patiënt van dat geneesmiddel
(1/dag, ‘smorgens na het eten)
wordt ondertekend (elektronisch) of stempel met datum vanaf wanneer het
voorschrift uitvoerbaar is
Toedienen van geneesmiddelen
juiste patient
juiste geneesmiddel
juiste hoeveelheid
juiste route
juiste moment
Therapie trouw
Kwestie van:
Willen correct gebruiken
Kunnen correct gebruiken, heeft te maken met:
o Vergeetachtigheid
o Beperkt vermogen om het te begrijpen
o Onherkenbaarheid van het geneesmiddel
o Kosten
1
, HC: inleiding in de farmacologie
o Analfabetisme
o Slechtziendheid
o ZV ervaart de behandeling als niet-noodzakelijk
o Negatieve attitude
o Zorgen om geneesmiddelen
o Kennisgebrek
o Stigmatisering (brandmerken) als een zieke
Ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen
Preklinisch onderzoek: farmacologische en toxicologische faze
Klinisch onderzoek (testen op patiënten): faze I-IV
Octrooi of patent erop nemen om dan het beschikbaar te stellen voor iedereen
o Kost 1,25 miljard euro en duurt 20 jaar
Alle geneesmiddelen die geregistreerd zijn kan je terugvinden op bcfi: zowel op stof- als
op merknaam kan je ze opzoeken.
Zo kan je te weten komen tot welke klasse het behoort, de dosage, prijs,
nevenwerkingen…
Het geneesmiddel
Indeling:
1. curatieve werking
a. voorbeeld: antibiotica voor pneumonie
2. prophylactische toediening
a. voorbeeld: antibiotica om een wondinfectie te vermijden bij protese,
vaccinatie
3. symptomatische toediening, postoperatieve pijnbestrijding
a. voorbeeld: koorts, pijn
4. substitutie, het geneesmiddel vult een tekort op
a. voorbeeld: insuline bij diabetes
5. placebo
Naam van het geneesmiddel
Geneesmiddel noemen naar zijn:
Chemische formule
Structuur formule
Stofnaam of generieke naam - glucose
Handelsnaam –
Toedieningsvormen
DROOG
NAT
VET
Droge geneesmiddelen
Poeder
Pillen
Tabletten
Tabletten
samengeperst poeder of mengsel van poeders
valt uiteen als het in contact komt met maagsap, water
Vormen:
2
Geschiedenis van de farmacologie
oudheid: sappen, bladeren, bloemen met geneeskundige kracht, schors
Oude India, Egypte en China: salicyl zuur (later aspirine), atropa belladona
Middeleeuwen en de Renaissance: geneeskrachtige kruiden, olie, alcohol
(DRUGS)
Voorbeelden:
- Vingerhoedskruid: werd in de middeleeuwen gebruikt om je pupillen te vergroten
Nu is dat een nevenwerking, vroeger een werking
- Papaverplant: hier kan oa. papaverine, morfine, codeïne… uit afgeleid worden
Geneesmiddel
“pharmakon = werkzame stof, toen: toverkruid, giftig kruid, nu:
geneeskrachtig kruid
Definitie (doelstellingen):
o genezen of voorkomen van ziekte, gebrek, wonde, pijn bij de mens
o stellen van diagnose
o verbeteren, herstellen of wijzigen van fysiologische functies bij de mens
door interferentie met de normale fysiologie/metabolisme/immunologie
Voorschrift
geneesmiddel is hieraan gebonden
Wie kan dit voorschrijven?:
artsen
tandartsen
vroedvrouwen
Wat staat erop vermeld?:
nu nog op papier, binnenkort enkel elektronisch
barcode links op het papier: is uniek voor de geneesheer die het voorschrijft
barcode digitaal: voor de geneesheer, maar bevat ook het voorschrift zelf
de naam van degene die het voorschrijft
er wordt opgeschreven wat er nodig is: 1ste lijn: geneesmiddel + naam, dosering
o 2e lijn: welke verpakking (1 doos van 50 tabletten)
o Laatste lijn: hoeveel de dosage is voor de patiënt van dat geneesmiddel
(1/dag, ‘smorgens na het eten)
wordt ondertekend (elektronisch) of stempel met datum vanaf wanneer het
voorschrift uitvoerbaar is
Toedienen van geneesmiddelen
juiste patient
juiste geneesmiddel
juiste hoeveelheid
juiste route
juiste moment
Therapie trouw
Kwestie van:
Willen correct gebruiken
Kunnen correct gebruiken, heeft te maken met:
o Vergeetachtigheid
o Beperkt vermogen om het te begrijpen
o Onherkenbaarheid van het geneesmiddel
o Kosten
1
, HC: inleiding in de farmacologie
o Analfabetisme
o Slechtziendheid
o ZV ervaart de behandeling als niet-noodzakelijk
o Negatieve attitude
o Zorgen om geneesmiddelen
o Kennisgebrek
o Stigmatisering (brandmerken) als een zieke
Ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen
Preklinisch onderzoek: farmacologische en toxicologische faze
Klinisch onderzoek (testen op patiënten): faze I-IV
Octrooi of patent erop nemen om dan het beschikbaar te stellen voor iedereen
o Kost 1,25 miljard euro en duurt 20 jaar
Alle geneesmiddelen die geregistreerd zijn kan je terugvinden op bcfi: zowel op stof- als
op merknaam kan je ze opzoeken.
Zo kan je te weten komen tot welke klasse het behoort, de dosage, prijs,
nevenwerkingen…
Het geneesmiddel
Indeling:
1. curatieve werking
a. voorbeeld: antibiotica voor pneumonie
2. prophylactische toediening
a. voorbeeld: antibiotica om een wondinfectie te vermijden bij protese,
vaccinatie
3. symptomatische toediening, postoperatieve pijnbestrijding
a. voorbeeld: koorts, pijn
4. substitutie, het geneesmiddel vult een tekort op
a. voorbeeld: insuline bij diabetes
5. placebo
Naam van het geneesmiddel
Geneesmiddel noemen naar zijn:
Chemische formule
Structuur formule
Stofnaam of generieke naam - glucose
Handelsnaam –
Toedieningsvormen
DROOG
NAT
VET
Droge geneesmiddelen
Poeder
Pillen
Tabletten
Tabletten
samengeperst poeder of mengsel van poeders
valt uiteen als het in contact komt met maagsap, water
Vormen:
2
