Verpleegkundige methodieken 3:
Urinaire stelsel:
Terminologie:
Antibiogram De resultaten van een antibiogram geven een beeld
weer aan welke antibiotica een bepaald micro-
organismen gevoelig (= sensitief) of resistent is
Een antibiogram geeft weer welke antibiotica gebruikt
kunnen worden als behandeling voor een bepaald
micro-organisme
Antibioticaprofylaxe Het preventief toedienen van antibiotica om een
infectie te vermijden
Dit gaat meestal om een beperkte hoeveelheid (één
dosis of slechts 24u)
Bladderscan Toestel om een onderzoek van de blaas uit te voeren
Met behulp van ultrageluidsgolven van een
bladderscan kan het blaasvolume worden gemeten
Als de sensor met geluidsgolven op de blaas wordt
gericht zal het gevonden vloeistofvolume, onder
normale omstandigheden de blaasinhoud zijn, omdat
de blaasinhoud het enige vloeistofdepot is dat daar te
vinden is
Bladderscan wordt gebruikt om het blaasvolume te
meten, o.a. ook om het post-mictioneel residu te
meten (PMR)
PMR Post-mictioneel residu
Cytotoxisch Toxisch, schadelijk voor de cellen
Foleykatheter / ballonkatheter Flexibele verblijfskatheter met 2 lumina 1 lumen om
de urine af te voeren en één lumen om de ballon te
vullen met aqua (= fixatie in de blaas)
Hematurie Bij hematurie bevindt zich bloed in de urine
Soms is dat met het blote oog te zien (macroscopisch)
en is de urine rood verkleurd
Soms valt het bloed alleen microscopisch vast te
stellen
In dat geval bevinden zich wel rode bloedcellen in de
urine, maar behoudt ze haar normale kleur
Katheterisatie Inbrengen van een steriele katheter in een bloedvat of
een lichaamsholte
Verpleegkundige methodieken 3 – Urinaire stelsel
1
,Meatus Uitmonding van de urethra
Mictie Urinelozing
Opstijgende urineweginfectie Als de bacteriën uit de blaas (i.g.v. blaasinfectie) ook
in de hogere urinewegen een infectie veroorzaken
(opstijgende infectie), kan een nierbekkenontsteking
(= pyelonefritis) ontstaan
Meestal is de oorzaak een niet opgemerkte, of niet
goed behandelde blaasontsteking
Nierbekkenontsteking is veel ernstiger dan
blaasontsteking
Prostaathypertrofie Een vergrote hypertrofie
Tiemannkatheter De Tiemannkatheter is een katheter met een licht
gebogen tip die bij patiënten met prostaathypertrofie
of een steile blaashals het katheteriseren kan
vergemakkelijken
De Tiemannkatheter moet ingebracht worden door
deskundig personeel zoals een uroloog of een
urologieverpleegkundige
Ureter Kanaal dat loopt van het nierbakken naar de blaas
(lengte 25 à 35 cm)
Urethra Kanaal waardoor de urine uit de blaas naar buiten
stroomt
Plasbuis of urinebuis genaamd
Urogenitaal stelsel Benaming voor de organen van het urine- en
voorplantingsstelsel
Verblijfskatheter Een katheter die langere tijd ter plaatse blijft
In tegenstelling tot een éénmalige blaaskatheterisatie
Functies van het urinaire stelsel:
Excrectie
Eliminatie
Homeostase
Excretie:
Verwijdering van organische afvalstoffen uit lichaamsvloeistoffen (bloed)
Door de nieren vorming van urine (urine bestaat uit water, ionen, kleine opgeloste
deeltjes)
Verpleegkundige methodieken 3 – Urinaire stelsel
2
, Eliminatie:
Lozing van deze afvalstoffen naar buiten
Homeostase:
Homeostatische regeling van het volume en de concentratie opgeloste stoffen in het
bloedplasma
Het reguleren van het bloedvolume en de bloeddruk
Het reguleren van de concentratie van natrium, kalium, chloride en andere ionen
Bijdragen aan het stabiliseren van de Ph van bloed
Het behoud van waardevolle voedingsstoffen
Afwijkingen in de uitscheiding van urine:
Gerelateerd aan vochtopname (vochtbalans in/uit)
Obstructie (tumor, stolsel, hypertrofie, …)
Hormoonveranderingen (ADH, aldosteron)
Bloeddrukveranderingen
Urinaire verblijfskatheters of blaaskatheterisatie:
De blaaskatheterisatie is een medische handeling, waarbij een flexibele katheter in de
urineblaas wordt ingebracht
Het doel is om de urine te laten afvloeien
Er bestaan 2 toegangswegen voor blaaskatheterisatie
Transurethraal Een blaaskatheter wordt in de blaas gebracht via de urethra
Suprapubisch Een katheter wordt chirurgisch ingebracht via de buikwand,
boven het schaambeen, tot in de blaas
Er kunnen 3 soorten blaaskatheterisaties onderscheiden worden op basis van de
verblijfsduur:
Verpleegkundige methodieken 3 – Urinaire stelsel
3
Urinaire stelsel:
Terminologie:
Antibiogram De resultaten van een antibiogram geven een beeld
weer aan welke antibiotica een bepaald micro-
organismen gevoelig (= sensitief) of resistent is
Een antibiogram geeft weer welke antibiotica gebruikt
kunnen worden als behandeling voor een bepaald
micro-organisme
Antibioticaprofylaxe Het preventief toedienen van antibiotica om een
infectie te vermijden
Dit gaat meestal om een beperkte hoeveelheid (één
dosis of slechts 24u)
Bladderscan Toestel om een onderzoek van de blaas uit te voeren
Met behulp van ultrageluidsgolven van een
bladderscan kan het blaasvolume worden gemeten
Als de sensor met geluidsgolven op de blaas wordt
gericht zal het gevonden vloeistofvolume, onder
normale omstandigheden de blaasinhoud zijn, omdat
de blaasinhoud het enige vloeistofdepot is dat daar te
vinden is
Bladderscan wordt gebruikt om het blaasvolume te
meten, o.a. ook om het post-mictioneel residu te
meten (PMR)
PMR Post-mictioneel residu
Cytotoxisch Toxisch, schadelijk voor de cellen
Foleykatheter / ballonkatheter Flexibele verblijfskatheter met 2 lumina 1 lumen om
de urine af te voeren en één lumen om de ballon te
vullen met aqua (= fixatie in de blaas)
Hematurie Bij hematurie bevindt zich bloed in de urine
Soms is dat met het blote oog te zien (macroscopisch)
en is de urine rood verkleurd
Soms valt het bloed alleen microscopisch vast te
stellen
In dat geval bevinden zich wel rode bloedcellen in de
urine, maar behoudt ze haar normale kleur
Katheterisatie Inbrengen van een steriele katheter in een bloedvat of
een lichaamsholte
Verpleegkundige methodieken 3 – Urinaire stelsel
1
,Meatus Uitmonding van de urethra
Mictie Urinelozing
Opstijgende urineweginfectie Als de bacteriën uit de blaas (i.g.v. blaasinfectie) ook
in de hogere urinewegen een infectie veroorzaken
(opstijgende infectie), kan een nierbekkenontsteking
(= pyelonefritis) ontstaan
Meestal is de oorzaak een niet opgemerkte, of niet
goed behandelde blaasontsteking
Nierbekkenontsteking is veel ernstiger dan
blaasontsteking
Prostaathypertrofie Een vergrote hypertrofie
Tiemannkatheter De Tiemannkatheter is een katheter met een licht
gebogen tip die bij patiënten met prostaathypertrofie
of een steile blaashals het katheteriseren kan
vergemakkelijken
De Tiemannkatheter moet ingebracht worden door
deskundig personeel zoals een uroloog of een
urologieverpleegkundige
Ureter Kanaal dat loopt van het nierbakken naar de blaas
(lengte 25 à 35 cm)
Urethra Kanaal waardoor de urine uit de blaas naar buiten
stroomt
Plasbuis of urinebuis genaamd
Urogenitaal stelsel Benaming voor de organen van het urine- en
voorplantingsstelsel
Verblijfskatheter Een katheter die langere tijd ter plaatse blijft
In tegenstelling tot een éénmalige blaaskatheterisatie
Functies van het urinaire stelsel:
Excrectie
Eliminatie
Homeostase
Excretie:
Verwijdering van organische afvalstoffen uit lichaamsvloeistoffen (bloed)
Door de nieren vorming van urine (urine bestaat uit water, ionen, kleine opgeloste
deeltjes)
Verpleegkundige methodieken 3 – Urinaire stelsel
2
, Eliminatie:
Lozing van deze afvalstoffen naar buiten
Homeostase:
Homeostatische regeling van het volume en de concentratie opgeloste stoffen in het
bloedplasma
Het reguleren van het bloedvolume en de bloeddruk
Het reguleren van de concentratie van natrium, kalium, chloride en andere ionen
Bijdragen aan het stabiliseren van de Ph van bloed
Het behoud van waardevolle voedingsstoffen
Afwijkingen in de uitscheiding van urine:
Gerelateerd aan vochtopname (vochtbalans in/uit)
Obstructie (tumor, stolsel, hypertrofie, …)
Hormoonveranderingen (ADH, aldosteron)
Bloeddrukveranderingen
Urinaire verblijfskatheters of blaaskatheterisatie:
De blaaskatheterisatie is een medische handeling, waarbij een flexibele katheter in de
urineblaas wordt ingebracht
Het doel is om de urine te laten afvloeien
Er bestaan 2 toegangswegen voor blaaskatheterisatie
Transurethraal Een blaaskatheter wordt in de blaas gebracht via de urethra
Suprapubisch Een katheter wordt chirurgisch ingebracht via de buikwand,
boven het schaambeen, tot in de blaas
Er kunnen 3 soorten blaaskatheterisaties onderscheiden worden op basis van de
verblijfsduur:
Verpleegkundige methodieken 3 – Urinaire stelsel
3
