SOCIOLINGUÏSTIEK
Samenvatting
,1
,Inhoud
1. Inleiding ............................................................................................................................... 5
1.1. Voorbeelden ................................................................................................................ 5
1.2. Varianten, variëteiten en variatie................................................................................ 5
1.3. Definitie ....................................................................................................................... 6
1.3.1. Socio- .................................................................................................................... 7
1.3.2. Linguïstiek ............................................................................................................. 7
1.3.3. Coördinatieprobleem ........................................................................................... 7
1.3.4. Literatuur .............................................................................................................. 8
1.3.5. Ontstaan ............................................................................................................... 8
1.3.6. Afbakening............................................................................................................ 9
1.4. Relevantie .................................................................................................................... 9
1.5. Toepassing begrip variatie en link met sociale betekenis – mondmaskers .............. 10
2. Intersprekervariatie .......................................................................................................... 11
2.1. Landmarks van Labov ................................................................................................ 11
2.1.1. Wie?.................................................................................................................... 11
2.1.2. Martha’s Vineyard .............................................................................................. 11
2.1.3. New York City ..................................................................................................... 14
2.1.4. Aansluiting bij de /r/ in het Nederlands ............................................................. 16
2.2. Ingrediënten variationeel onderzoek ........................................................................ 18
2.2.1. Inleiding .............................................................................................................. 18
2.2.2. Vernacular .......................................................................................................... 19
2.2.3. Prestige ............................................................................................................... 20
2.2.4. Stratificatie ......................................................................................................... 21
2.2.5. Taalgemeenschap (speech community)............................................................. 22
2.2.6. Dataverzameling................................................................................................. 22
2.2.7. De variabele en de variabele context................................................................. 23
2.2.8. De kwantitatieve methode................................................................................. 26
2.2.9. Take home message .............................................. Error! Bookmark not defined.
2.3. Regionaal en sociaal dialect ....................................................................................... 29
2.3.1. Inleiding .............................................................................................................. 29
2.3.2. Sociaal dialect ..................................................................................................... 30
2
, 2.3.3. Regionaal dialect ................................................................................................ 37
2.3.4. Interactie tussen regionale en sociale variatie .................................................. 40
2.4. Gender en leeftijd ...................................................................................................... 41
2.4.1. Geslacht versus gender ...................................................................................... 41
2.4.2. Niveaus van genderverschillen........................................................................... 41
2.4.3. Redenen voor genderverschillen ....................................................................... 44
2.4.4. Formeel versus informeel .................................................................................. 44
2.4.5. De gender paradox ............................................................................................. 46
2.4.6. Case studies ........................................................................................................ 47
3. Intrasprekervariatie .......................................................................................................... 49
3.1. Context beïnvloedt stijl.............................................................................................. 49
3.1.1. Inleiding .............................................................................................................. 49
3.1.2. Formaliteit van de context ................................................................................. 49
3.1.3. Impact van online schrijven op ‘echt’ schrijven ................................................. 50
3.1.4. Aanspreekvormen .............................................................................................. 51
3.1.5. Interactie tussen sociale klasse en stijl: hypercorrectie..................................... 52
3.2. Publiek beïnvloedt stijl: audience design .................................................................. 53
3.2.1. Leeftijd ................................................................................................................ 53
3.2.2. Taalcompetentie ................................................................................................ 55
3.2.3. Doelgroep ........................................................................................................... 58
3.2.4. Accommodatie ................................................................................................... 60
3.3. Case study: kopiegedrag ............................................................................................ 65
3.3.1. Inleiding .............................................................................................................. 65
3.3.2. Kopiegedrag op verschillende niveaus ............................................................... 65
3.3.3. Redenen voor kopiegedrag ................................................................................ 70
4. Taalattitudes ..................................................................................................................... 73
4.1. Wat zijn attitudes?..................................................................................................... 73
4.2. Hoe meet je attitudes? .............................................................................................. 73
4.2.1. Societal treatment .............................................................................................. 73
4.2.2. Directe methodes ............................................................................................... 75
4.2.3. Indirecte methodes ............................................................................................ 77
5. Gastcollege prof. J. Grieve – Sociolinguistics & Authorship Analysis ............................... 83
3
Samenvatting
,1
,Inhoud
1. Inleiding ............................................................................................................................... 5
1.1. Voorbeelden ................................................................................................................ 5
1.2. Varianten, variëteiten en variatie................................................................................ 5
1.3. Definitie ....................................................................................................................... 6
1.3.1. Socio- .................................................................................................................... 7
1.3.2. Linguïstiek ............................................................................................................. 7
1.3.3. Coördinatieprobleem ........................................................................................... 7
1.3.4. Literatuur .............................................................................................................. 8
1.3.5. Ontstaan ............................................................................................................... 8
1.3.6. Afbakening............................................................................................................ 9
1.4. Relevantie .................................................................................................................... 9
1.5. Toepassing begrip variatie en link met sociale betekenis – mondmaskers .............. 10
2. Intersprekervariatie .......................................................................................................... 11
2.1. Landmarks van Labov ................................................................................................ 11
2.1.1. Wie?.................................................................................................................... 11
2.1.2. Martha’s Vineyard .............................................................................................. 11
2.1.3. New York City ..................................................................................................... 14
2.1.4. Aansluiting bij de /r/ in het Nederlands ............................................................. 16
2.2. Ingrediënten variationeel onderzoek ........................................................................ 18
2.2.1. Inleiding .............................................................................................................. 18
2.2.2. Vernacular .......................................................................................................... 19
2.2.3. Prestige ............................................................................................................... 20
2.2.4. Stratificatie ......................................................................................................... 21
2.2.5. Taalgemeenschap (speech community)............................................................. 22
2.2.6. Dataverzameling................................................................................................. 22
2.2.7. De variabele en de variabele context................................................................. 23
2.2.8. De kwantitatieve methode................................................................................. 26
2.2.9. Take home message .............................................. Error! Bookmark not defined.
2.3. Regionaal en sociaal dialect ....................................................................................... 29
2.3.1. Inleiding .............................................................................................................. 29
2.3.2. Sociaal dialect ..................................................................................................... 30
2
, 2.3.3. Regionaal dialect ................................................................................................ 37
2.3.4. Interactie tussen regionale en sociale variatie .................................................. 40
2.4. Gender en leeftijd ...................................................................................................... 41
2.4.1. Geslacht versus gender ...................................................................................... 41
2.4.2. Niveaus van genderverschillen........................................................................... 41
2.4.3. Redenen voor genderverschillen ....................................................................... 44
2.4.4. Formeel versus informeel .................................................................................. 44
2.4.5. De gender paradox ............................................................................................. 46
2.4.6. Case studies ........................................................................................................ 47
3. Intrasprekervariatie .......................................................................................................... 49
3.1. Context beïnvloedt stijl.............................................................................................. 49
3.1.1. Inleiding .............................................................................................................. 49
3.1.2. Formaliteit van de context ................................................................................. 49
3.1.3. Impact van online schrijven op ‘echt’ schrijven ................................................. 50
3.1.4. Aanspreekvormen .............................................................................................. 51
3.1.5. Interactie tussen sociale klasse en stijl: hypercorrectie..................................... 52
3.2. Publiek beïnvloedt stijl: audience design .................................................................. 53
3.2.1. Leeftijd ................................................................................................................ 53
3.2.2. Taalcompetentie ................................................................................................ 55
3.2.3. Doelgroep ........................................................................................................... 58
3.2.4. Accommodatie ................................................................................................... 60
3.3. Case study: kopiegedrag ............................................................................................ 65
3.3.1. Inleiding .............................................................................................................. 65
3.3.2. Kopiegedrag op verschillende niveaus ............................................................... 65
3.3.3. Redenen voor kopiegedrag ................................................................................ 70
4. Taalattitudes ..................................................................................................................... 73
4.1. Wat zijn attitudes?..................................................................................................... 73
4.2. Hoe meet je attitudes? .............................................................................................. 73
4.2.1. Societal treatment .............................................................................................. 73
4.2.2. Directe methodes ............................................................................................... 75
4.2.3. Indirecte methodes ............................................................................................ 77
5. Gastcollege prof. J. Grieve – Sociolinguistics & Authorship Analysis ............................... 83
3