Welzijns – en
Gezondheidspromotie1 (deel2)
Gezondheidspromotie
Welzijn? Gezondheid? Promotie?
- Wat is welzijns- en gezondheidspromotie volgens jou?
- Waarom is dat belangrijk?
= ziekte voorkomen/ goed voelen/ om iets te verbeteren/ het geeft een
kans om iets te verbeteren, de gezondheid bij anderen bevorderen
1 Gezondheid, gezondheidsindicatoren,
volksgezondheid
1.1 Visie op gezondheid
1. Medisch monocausale visie
- Gezondheid = afwezigheid van ziekte en lichaamsgebrek (ofwel ziek,
ofwel gezond)
- Veel gezondheidsproblemen zijn niet monocausaal!
- Vaak geen duidelijke overgang van gezond naar ziek (sluipend begin)
- “Physician-centered care” “patient-centered care”
2. Biologische visie
- Gezond = ertoe in staat zijn om onder wisselende externe
omstandigheden zijn interne milieu constant te houden
- je “interne homeostase” in evenwicht houden
- Meting door opnemen parameters, lichaamsfuncties, … (pols, bloeddruk,
temperatuur, pH, …)
3. Psychologische visie
- Gezond = zijn/haar zelf gestelde doelen in het leven kunnen behalen en
in geestelijke behoeften kunnen voorzien
- Meting door observatie van en gesprekken met zorgontvangers
4. Sociale visie
- Gezond = zijn/haar sociale rollen in de maatschappij vervullen volgens
de waarden en normen die gelden in de samenleving
- Meting door bevraging van zorgontvangers
5. Humane, multicausale visie ~ biopsychosociaal model
- “A state of complete physical, mental and social well-being and not
merely the absence of
disease or infirmity” (WHO,
1948)
1
, 6. Salutogene visie
- Gezondheid = meer dan de afwezigheid van ziekte(risico’s),
maar als de aanwezigheid van beschermende factoren van gezondheid
→ belang van inzetten op gezondheidsdeterminanten en
gezondheidsvaardigheden
(zie verder in de cursus)
- Niet enkel gericht op risico’s
7. Dynamische visie
- Gezond = fysisch, psychisch, sociaal in balans zijn met zichzelf en het
externe milieu
- Belang van evenwicht tussen draaglast en draagkracht
- Positieve gezondheid (Machteld Huber) = aanpassingsvermogen +
zelfmanagement (eigen regie, de zorgontvanger kiest zelf hoe hij/zij
omgaat met gezondheid en gezondheidsproblemen)
Zou het zinvol zijn je eigen gezondheidsvisie en deze van zorgontvangers te
kennen?
- Eigen referentiekader = vertrekpunt voor het omgaan met de eigen
gezondheid en de gezondheid van anderen (in interactie met mensen)
(eigen bril naast die van ZO zetten)
- Kijk van de zorgontvanger beïnvloedt de leefstijlkeuzes die hij/zij maakt,
de openheid en motivatie voor gedragsverandering
= vertrekpunt van gezondheidsvoorlichting!
1.2 Classificatiesystemen WHO
- ICD (international classification of diseases
= internationale standaard voor het definiëren en rapporteren van ziektes
en aandoeningen (code voor elke diagnose)
- ICF( International Classification of Functioning Disability and Health)
= codeersysteem om de gezondheidstoestand van mensen en hun
functionele beperkingen te definiëren en te meten
1.3 Gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
= Objectiveerbare en meetbare grootheden van gezondheid en ziekte
- Vlaamse gezondheidsindicatoren
- Europese gezondheidsindicatoren
- Gezondheidsindicatoren op wereldvlak (ICD, zie eerder!)
2
, Epidemiologie
- De epidemiologie bestudeert enerzijds welke ziekten en aandoeningen
onder de bevolking voorkomen en anderzijds welke verschijnselen
hiermee samenhangen:
Etiologische factoren zijn bepalend voor het ontstaan van een
gezondheidsprobleem.
Prognostische factoren maken dat een al aanwezig
gezondheidsprobleem verergert of stopt. Deze hebben invloed op het
verloop van de aandoening.
Diagnostische factoren maken duidelijk of er sprake is van een
bepaald gezondheidsprobleem.
Epidemiologisch onderzoek
- Significant verband: er is een relatie gevonden tussen de
risicofactoren en het gezondheidsprobleem die niet op toeval berust
- Gezondheidsstatistieken geven de gezondheidstoestand van (de)
bevolking(sgroepen) weer, o.a. sterfte, ziekte, levensverwachting, e.d.
- Demografische of bevolkingsstatistieken geven zicht op de
samenstelling van bevolkingsgroepen
1.3.1 Algemene gezondheid
- Levensverwachting (life expectancy)
Aantal verwachte levensjaren vanaf de geboorte - in België
Resterende levensverwachting op een bepaalde leeftijd
Gezonde levensverwachting
- Ervaren gezondheid
= subjectieve gezondheid, gezondheidsbeleving of self-perceived health
De subjectieve ervaring van “kwaliteit van leven” wordt in rekening
gebracht
- Quality-adjusted life years (QALY)
= aantal jaren levensverlenging vermenigvuldigd met de kwaliteit van
leven gedurende die
periode.
1.3.2 Optreden van aandoeningen
- Prevalentie
= totale aantal personen of bestaande ziektegevallen op een bepaald
moment
Zoek het prevalentiecijfer op van diabetes in België
- Incidentie
= het aantal nieuw optredende ziektegevallen of personen met een
bepaalde ziekte in een bepaalde tijdsperiode
- Sterfte, mortaliteit
= het percentage personen dat sterft aan een bepaalde aandoening
gedurende een bepaalde tijdseenheid
- Morbiditeit
3
Gezondheidspromotie1 (deel2)
Gezondheidspromotie
Welzijn? Gezondheid? Promotie?
- Wat is welzijns- en gezondheidspromotie volgens jou?
- Waarom is dat belangrijk?
= ziekte voorkomen/ goed voelen/ om iets te verbeteren/ het geeft een
kans om iets te verbeteren, de gezondheid bij anderen bevorderen
1 Gezondheid, gezondheidsindicatoren,
volksgezondheid
1.1 Visie op gezondheid
1. Medisch monocausale visie
- Gezondheid = afwezigheid van ziekte en lichaamsgebrek (ofwel ziek,
ofwel gezond)
- Veel gezondheidsproblemen zijn niet monocausaal!
- Vaak geen duidelijke overgang van gezond naar ziek (sluipend begin)
- “Physician-centered care” “patient-centered care”
2. Biologische visie
- Gezond = ertoe in staat zijn om onder wisselende externe
omstandigheden zijn interne milieu constant te houden
- je “interne homeostase” in evenwicht houden
- Meting door opnemen parameters, lichaamsfuncties, … (pols, bloeddruk,
temperatuur, pH, …)
3. Psychologische visie
- Gezond = zijn/haar zelf gestelde doelen in het leven kunnen behalen en
in geestelijke behoeften kunnen voorzien
- Meting door observatie van en gesprekken met zorgontvangers
4. Sociale visie
- Gezond = zijn/haar sociale rollen in de maatschappij vervullen volgens
de waarden en normen die gelden in de samenleving
- Meting door bevraging van zorgontvangers
5. Humane, multicausale visie ~ biopsychosociaal model
- “A state of complete physical, mental and social well-being and not
merely the absence of
disease or infirmity” (WHO,
1948)
1
, 6. Salutogene visie
- Gezondheid = meer dan de afwezigheid van ziekte(risico’s),
maar als de aanwezigheid van beschermende factoren van gezondheid
→ belang van inzetten op gezondheidsdeterminanten en
gezondheidsvaardigheden
(zie verder in de cursus)
- Niet enkel gericht op risico’s
7. Dynamische visie
- Gezond = fysisch, psychisch, sociaal in balans zijn met zichzelf en het
externe milieu
- Belang van evenwicht tussen draaglast en draagkracht
- Positieve gezondheid (Machteld Huber) = aanpassingsvermogen +
zelfmanagement (eigen regie, de zorgontvanger kiest zelf hoe hij/zij
omgaat met gezondheid en gezondheidsproblemen)
Zou het zinvol zijn je eigen gezondheidsvisie en deze van zorgontvangers te
kennen?
- Eigen referentiekader = vertrekpunt voor het omgaan met de eigen
gezondheid en de gezondheid van anderen (in interactie met mensen)
(eigen bril naast die van ZO zetten)
- Kijk van de zorgontvanger beïnvloedt de leefstijlkeuzes die hij/zij maakt,
de openheid en motivatie voor gedragsverandering
= vertrekpunt van gezondheidsvoorlichting!
1.2 Classificatiesystemen WHO
- ICD (international classification of diseases
= internationale standaard voor het definiëren en rapporteren van ziektes
en aandoeningen (code voor elke diagnose)
- ICF( International Classification of Functioning Disability and Health)
= codeersysteem om de gezondheidstoestand van mensen en hun
functionele beperkingen te definiëren en te meten
1.3 Gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
= Objectiveerbare en meetbare grootheden van gezondheid en ziekte
- Vlaamse gezondheidsindicatoren
- Europese gezondheidsindicatoren
- Gezondheidsindicatoren op wereldvlak (ICD, zie eerder!)
2
, Epidemiologie
- De epidemiologie bestudeert enerzijds welke ziekten en aandoeningen
onder de bevolking voorkomen en anderzijds welke verschijnselen
hiermee samenhangen:
Etiologische factoren zijn bepalend voor het ontstaan van een
gezondheidsprobleem.
Prognostische factoren maken dat een al aanwezig
gezondheidsprobleem verergert of stopt. Deze hebben invloed op het
verloop van de aandoening.
Diagnostische factoren maken duidelijk of er sprake is van een
bepaald gezondheidsprobleem.
Epidemiologisch onderzoek
- Significant verband: er is een relatie gevonden tussen de
risicofactoren en het gezondheidsprobleem die niet op toeval berust
- Gezondheidsstatistieken geven de gezondheidstoestand van (de)
bevolking(sgroepen) weer, o.a. sterfte, ziekte, levensverwachting, e.d.
- Demografische of bevolkingsstatistieken geven zicht op de
samenstelling van bevolkingsgroepen
1.3.1 Algemene gezondheid
- Levensverwachting (life expectancy)
Aantal verwachte levensjaren vanaf de geboorte - in België
Resterende levensverwachting op een bepaalde leeftijd
Gezonde levensverwachting
- Ervaren gezondheid
= subjectieve gezondheid, gezondheidsbeleving of self-perceived health
De subjectieve ervaring van “kwaliteit van leven” wordt in rekening
gebracht
- Quality-adjusted life years (QALY)
= aantal jaren levensverlenging vermenigvuldigd met de kwaliteit van
leven gedurende die
periode.
1.3.2 Optreden van aandoeningen
- Prevalentie
= totale aantal personen of bestaande ziektegevallen op een bepaald
moment
Zoek het prevalentiecijfer op van diabetes in België
- Incidentie
= het aantal nieuw optredende ziektegevallen of personen met een
bepaalde ziekte in een bepaalde tijdsperiode
- Sterfte, mortaliteit
= het percentage personen dat sterft aan een bepaalde aandoening
gedurende een bepaalde tijdseenheid
- Morbiditeit
3
