HOOFDSTUK 8: Voedingsvezelverrijkt dieet
Begripsomschrijving
= Enkelvoudig, kwantitatief dieet waarbij de inname VDVZ hoger ligt dan de aanbevolen hoeveelheid
Dagelijkse aanbevolen hoeveelheid ≥30g/dag
Gemiddelde dagelijkse inname kwart minder dan de aanbevolen norm
Aanbevolen hoeveelheid wordt vaak gezien als een verrijking
Voedingsvezelsverrijkt-dieet: 30-40g/dag
Voedingsvezels
Definitie
Oude definitie: structuurbestanddelen van plantencellen die bestand zijn tegen inwerking van
verteringsenzymen
Deze bestanddelen bereiken daardoor onverteerd het terminale ileum en colon.
Deze definitie = te beperkt omdat zij bepaalde bestanddelen met voedingsvezelswerking worden
uitgesloten zoals inuline, oligofructose, lignine en bepaalde onverteerbare zetmeelfracties
Voedingsvezels: koolhydraatpolymeren met 10 of meer monomere eenheden die niet
gehydrolyseerd worden door endogene enzymen in de dunne darm van de mens en die tot
volgende categorieën behoren
1. Eetbare Khpolymeren die van nature voorkomen in voeding zoals deze worden
geconsumeerd
2. KKHpolymeren die langs fysische, enzymatische of chemische weg uit grondstoffen voor
levensmiddelen zijn verkregen en een gunstig fysiologisch effect hebben dat door bevoegde
autoriteiten algemeen aanvaardde wetenschappelijke gegevens werd gestaafd
3. Synthetische Khpolymeren met een gunstig fysiologisch effect dat door bevoegde
autoriteiten algemeen aanvaarde wetenschappelijke gegevens werd gestaafd
Soorten en voorkomen
Belangrijkste voedingsvezels: cellulose, hemicellulose, pectine, inuline, oligofructose, gommen en
lignine
, Fysiologische effecten en werking
Fysiologische effecten en werking van vdvz in het maag-darmkanaal is afh. van het soort vezel
Werking in het maag-darmkanaal kan globaal onderscheid gemaakt worden tussen die vezels
die oplosbaar en onoplosbaar zijn
Oplosbare vezels
1. Vertragen maaglediging hogere maagvulling door binding met vocht minder snel terug
honger
2. Geleidelijke absorptie van KH thv de darm (verhogen glucose-intolerantie) tragere
stijging van de glycemie
o + bij diabetes mellitus minder pieken in glycemie
3. Positieve invloed opname water en elektrolyten in geval van diarree
4. Gefermenteerd door darmbacteriën
o Beïnvloeden darmflora (soort en hoeveelheid bacteriën) bevorderen groei
bifidobacteriën waardoor groei pathogenen wordt afgeremd
o Tijdens fermentatie van oplosbare vezels ontstaan gassen en zuren die de peristaltiek
bevorderen
o Positief effect op absorptie van aantal mineralen zoals Ca, Mg, Fe en Zn (door
verlaging pH verhoogt de oplosbaarheid van de mineralen en worden zo beter
opgenomen)
5. Verlagen proteolytische activiteit, waardoor minder eiwitafbraakproducten die darmwand
of blaas kunnen irriteren worden gevormd
6. Binden galzouten in de dunne darm daling cholesterolgehalte in bloed (aangetoond met
pectine)
Onoplosbare vezels
Kunnen niet gefermenteerd worden
Bulking effect: waterbindend en watervasthoudend vermogen waardoor ze volume van de
voedselbolus verhogen + faecesmassa in het colon vergroten
Gevolg:
o verlaging concentratie toxische stoffen
o Betere maagvulling + zachtere en meer volumineuze stoelgang
o Passagetijd neemt af en intraluminale druk verminderd
Hierdoor lager risico op colonkanker
Deeltjesgrootte
Ook deeltjesgrootte belangrijk mbt fysiologische werking van de vdvz
Eigenschappen ruwe zemelen (puur natuur)
- Meer water vasthouden
- Minder makkelijke vertering door de darmflora
- Meer gasopname doordat stoelgangvolume toeneemt
Bv. Rauwkost meer vezels dan gekookte groenten, appel meer vezels dan appelmoes
Nadelen
Geen grote problemen: wegen niet op tegen de voordelen.
Begripsomschrijving
= Enkelvoudig, kwantitatief dieet waarbij de inname VDVZ hoger ligt dan de aanbevolen hoeveelheid
Dagelijkse aanbevolen hoeveelheid ≥30g/dag
Gemiddelde dagelijkse inname kwart minder dan de aanbevolen norm
Aanbevolen hoeveelheid wordt vaak gezien als een verrijking
Voedingsvezelsverrijkt-dieet: 30-40g/dag
Voedingsvezels
Definitie
Oude definitie: structuurbestanddelen van plantencellen die bestand zijn tegen inwerking van
verteringsenzymen
Deze bestanddelen bereiken daardoor onverteerd het terminale ileum en colon.
Deze definitie = te beperkt omdat zij bepaalde bestanddelen met voedingsvezelswerking worden
uitgesloten zoals inuline, oligofructose, lignine en bepaalde onverteerbare zetmeelfracties
Voedingsvezels: koolhydraatpolymeren met 10 of meer monomere eenheden die niet
gehydrolyseerd worden door endogene enzymen in de dunne darm van de mens en die tot
volgende categorieën behoren
1. Eetbare Khpolymeren die van nature voorkomen in voeding zoals deze worden
geconsumeerd
2. KKHpolymeren die langs fysische, enzymatische of chemische weg uit grondstoffen voor
levensmiddelen zijn verkregen en een gunstig fysiologisch effect hebben dat door bevoegde
autoriteiten algemeen aanvaardde wetenschappelijke gegevens werd gestaafd
3. Synthetische Khpolymeren met een gunstig fysiologisch effect dat door bevoegde
autoriteiten algemeen aanvaarde wetenschappelijke gegevens werd gestaafd
Soorten en voorkomen
Belangrijkste voedingsvezels: cellulose, hemicellulose, pectine, inuline, oligofructose, gommen en
lignine
, Fysiologische effecten en werking
Fysiologische effecten en werking van vdvz in het maag-darmkanaal is afh. van het soort vezel
Werking in het maag-darmkanaal kan globaal onderscheid gemaakt worden tussen die vezels
die oplosbaar en onoplosbaar zijn
Oplosbare vezels
1. Vertragen maaglediging hogere maagvulling door binding met vocht minder snel terug
honger
2. Geleidelijke absorptie van KH thv de darm (verhogen glucose-intolerantie) tragere
stijging van de glycemie
o + bij diabetes mellitus minder pieken in glycemie
3. Positieve invloed opname water en elektrolyten in geval van diarree
4. Gefermenteerd door darmbacteriën
o Beïnvloeden darmflora (soort en hoeveelheid bacteriën) bevorderen groei
bifidobacteriën waardoor groei pathogenen wordt afgeremd
o Tijdens fermentatie van oplosbare vezels ontstaan gassen en zuren die de peristaltiek
bevorderen
o Positief effect op absorptie van aantal mineralen zoals Ca, Mg, Fe en Zn (door
verlaging pH verhoogt de oplosbaarheid van de mineralen en worden zo beter
opgenomen)
5. Verlagen proteolytische activiteit, waardoor minder eiwitafbraakproducten die darmwand
of blaas kunnen irriteren worden gevormd
6. Binden galzouten in de dunne darm daling cholesterolgehalte in bloed (aangetoond met
pectine)
Onoplosbare vezels
Kunnen niet gefermenteerd worden
Bulking effect: waterbindend en watervasthoudend vermogen waardoor ze volume van de
voedselbolus verhogen + faecesmassa in het colon vergroten
Gevolg:
o verlaging concentratie toxische stoffen
o Betere maagvulling + zachtere en meer volumineuze stoelgang
o Passagetijd neemt af en intraluminale druk verminderd
Hierdoor lager risico op colonkanker
Deeltjesgrootte
Ook deeltjesgrootte belangrijk mbt fysiologische werking van de vdvz
Eigenschappen ruwe zemelen (puur natuur)
- Meer water vasthouden
- Minder makkelijke vertering door de darmflora
- Meer gasopname doordat stoelgangvolume toeneemt
Bv. Rauwkost meer vezels dan gekookte groenten, appel meer vezels dan appelmoes
Nadelen
Geen grote problemen: wegen niet op tegen de voordelen.
