De triomf van het liberalisme?
’70-‘80
1.Oost-West relaties
Arend (VS) <-> Beer (SU): toenadering & verscherping KO
1.1. Jaren ’70: veranderende wereld
Waarom? Economische crisis
Gepaard met internationale politiek
Vb. revolutie in Iran
Reactie overheid? neoliberalisme
Afstand keynesianisme
Afbouw vd welvaarsstaat & deregulering
Gevolg? Shift in de internationale relaties
Ostpolitik
o Werk v bondskanselier Willy Brandt (’60) = sociaaldemocraat BRD
o Toenadering tot SU (Brezhnev) ahv gemeenschappelijke belangen
De facto erkenning v DDR
Meer reizen tss oost en west mogelijk maken
= détente of afkoeling vh conflict
1.1. Doel en impact van de détente-politiek 1969-79
1.1.1. Ostpolitik in West-Duitsland
Wat? verandering door middel van toenadering
= Samenwerking ipv harde confrontatie
Maar? Twijfels v Frankrijk en GB
Angst voor Duitsland opnieuw herenigd land
Toetreding GB tot EEG (1973)
o Frankrijk laat dat toe
o Iedereen wilde leiding nemen v die gemeenschap
Wie? Brezhnev en Nixon tevreden
VS: voordelen voor handel met SU
, 1.1.1. Politieke crisis in de VS
Vietnam fiasco
o Heel veel protesten
o O.a. Martin Luther King en mensenrechtenbeweging
Watergateschandaal
o 2 journalisten komen te weten dat Republ partij
afluitsterapparatuur had gezet in bureau’s democr
o Aftreding v Nixon 1974
1.1.1. Toenadering Oost-West
Wat? toenadering VS en SU
a) Strategic Arms Limitation Talks (Salt I, 1972)
o Beperking langeafstandsraketten
o Getekent door Breznjev & Nixon
b) Helsinki conferentie (1975)
o ‘confidence-building’
Consolideert opnieuw vertrouwen in elkaar
o Respect voor mensenrechten (art. VII)
Basis voor dissidenten/organis Oostblok
Kritiek op regeringen
o Ondertekend door 33 Europese landen w.o. SU & VS
= allemaal het werk v West-Duitsland
Waarom? Voordelen voor de SU
Grenzen erkend
o Veel landen vh communistisch blok nog niet erkend tot ‘70
Nationale soevereiniteit gerespecteerd
o Kunnen niet zomaar w aangevallen
o Vb. door VS <-> Rode Gevaar
1.1.1. Impact Helsinki-akkoorden op de SU
<-> Sovjets hadden hier niet op gerekend!
Eisen voor politieke vrijheid
o o.a. Polen/Hongarije/Praag...
o gevolg: sovjettanks worden gestuurd!
Mensenrechtendiscours
o Gebruikt door mensen O-C Europa
, o O.a. intellectuelen & arbeiders = niet-statelijk
Media-aandacht
o Overal media-aandacht voor conferentie
o Als Moskou tanks stuurt, ziet hele wereld het
o = belang v reputatie in internationale relaties!
Minder onderdrukking
o Maar nog > 1 decennium wachten
1.1. Hernieuwde spanningen 1979-
Wie? 1977 Gerald Ford Jimmy Carter
Democratisch president
Hevige aanhanger vd mensenrechten
Maar? SALT II (1979) mislukt
Nog verder langeafstandsraketten beperken
Niet tot ondertekening gekomen
Waarom niet? Sovjet-invasie Afghanistan onder Brezjnev
’79 ~ Iraanse Revolutie / Vietnam & China communistisch
= regio is heel groot probleem voor VS
Kleine, zwakke groep in Afghanistan krijgt hulp SU
VS intervenieert en geeft steun aan anti-comm krachten (CIA)
o Carterdoctrine: wapens gebruiken in Perzische Golf
1.1.1. Afghaanse oorlog (1979-89)
a) EC: VS embargo SU
o Dankzij détente: uitwisseling v o.a. knowhow, handel (graan)
o Nu embargo op economisch vlak om rechtstreekse mil
confrontatie te vermijden
b) MIL: VS steun islamitische guerilla’s
o Proxy-war tegen pro-sovjet krachten
o Religieuze leiders zien SU als goddeloos
o Mil, technologisch, financ steun
<-> door die steun: djihad v vandaag vergemakkelijkt!
c) Carter doctrine voortgezet door Reagan
o Republikeinse president ’80
d) Nederlaag SU
o Vernederd en verzwakt uit oorlog (economisch duur)
o Eind ’80 trekken SU zich terug
’70-‘80
1.Oost-West relaties
Arend (VS) <-> Beer (SU): toenadering & verscherping KO
1.1. Jaren ’70: veranderende wereld
Waarom? Economische crisis
Gepaard met internationale politiek
Vb. revolutie in Iran
Reactie overheid? neoliberalisme
Afstand keynesianisme
Afbouw vd welvaarsstaat & deregulering
Gevolg? Shift in de internationale relaties
Ostpolitik
o Werk v bondskanselier Willy Brandt (’60) = sociaaldemocraat BRD
o Toenadering tot SU (Brezhnev) ahv gemeenschappelijke belangen
De facto erkenning v DDR
Meer reizen tss oost en west mogelijk maken
= détente of afkoeling vh conflict
1.1. Doel en impact van de détente-politiek 1969-79
1.1.1. Ostpolitik in West-Duitsland
Wat? verandering door middel van toenadering
= Samenwerking ipv harde confrontatie
Maar? Twijfels v Frankrijk en GB
Angst voor Duitsland opnieuw herenigd land
Toetreding GB tot EEG (1973)
o Frankrijk laat dat toe
o Iedereen wilde leiding nemen v die gemeenschap
Wie? Brezhnev en Nixon tevreden
VS: voordelen voor handel met SU
, 1.1.1. Politieke crisis in de VS
Vietnam fiasco
o Heel veel protesten
o O.a. Martin Luther King en mensenrechtenbeweging
Watergateschandaal
o 2 journalisten komen te weten dat Republ partij
afluitsterapparatuur had gezet in bureau’s democr
o Aftreding v Nixon 1974
1.1.1. Toenadering Oost-West
Wat? toenadering VS en SU
a) Strategic Arms Limitation Talks (Salt I, 1972)
o Beperking langeafstandsraketten
o Getekent door Breznjev & Nixon
b) Helsinki conferentie (1975)
o ‘confidence-building’
Consolideert opnieuw vertrouwen in elkaar
o Respect voor mensenrechten (art. VII)
Basis voor dissidenten/organis Oostblok
Kritiek op regeringen
o Ondertekend door 33 Europese landen w.o. SU & VS
= allemaal het werk v West-Duitsland
Waarom? Voordelen voor de SU
Grenzen erkend
o Veel landen vh communistisch blok nog niet erkend tot ‘70
Nationale soevereiniteit gerespecteerd
o Kunnen niet zomaar w aangevallen
o Vb. door VS <-> Rode Gevaar
1.1.1. Impact Helsinki-akkoorden op de SU
<-> Sovjets hadden hier niet op gerekend!
Eisen voor politieke vrijheid
o o.a. Polen/Hongarije/Praag...
o gevolg: sovjettanks worden gestuurd!
Mensenrechtendiscours
o Gebruikt door mensen O-C Europa
, o O.a. intellectuelen & arbeiders = niet-statelijk
Media-aandacht
o Overal media-aandacht voor conferentie
o Als Moskou tanks stuurt, ziet hele wereld het
o = belang v reputatie in internationale relaties!
Minder onderdrukking
o Maar nog > 1 decennium wachten
1.1. Hernieuwde spanningen 1979-
Wie? 1977 Gerald Ford Jimmy Carter
Democratisch president
Hevige aanhanger vd mensenrechten
Maar? SALT II (1979) mislukt
Nog verder langeafstandsraketten beperken
Niet tot ondertekening gekomen
Waarom niet? Sovjet-invasie Afghanistan onder Brezjnev
’79 ~ Iraanse Revolutie / Vietnam & China communistisch
= regio is heel groot probleem voor VS
Kleine, zwakke groep in Afghanistan krijgt hulp SU
VS intervenieert en geeft steun aan anti-comm krachten (CIA)
o Carterdoctrine: wapens gebruiken in Perzische Golf
1.1.1. Afghaanse oorlog (1979-89)
a) EC: VS embargo SU
o Dankzij détente: uitwisseling v o.a. knowhow, handel (graan)
o Nu embargo op economisch vlak om rechtstreekse mil
confrontatie te vermijden
b) MIL: VS steun islamitische guerilla’s
o Proxy-war tegen pro-sovjet krachten
o Religieuze leiders zien SU als goddeloos
o Mil, technologisch, financ steun
<-> door die steun: djihad v vandaag vergemakkelijkt!
c) Carter doctrine voortgezet door Reagan
o Republikeinse president ’80
d) Nederlaag SU
o Vernederd en verzwakt uit oorlog (economisch duur)
o Eind ’80 trekken SU zich terug
