Hoofdstuk 6: Zoveel koolstofverbinding
1. Koolwaterstoffen
Materie bestaat uit stoffen. Er bestaan vele honderdduizenden verschillende stoffen.
Daarom worden deze stoffen ingedeeld in een beperkt aantal stofklassen. Stoffen die
tot een bepaalde stofklasse behoren hebben eenzelfde structuur of dezelfde
functionele groep (bij organische stoffen) en vertonen daardoor overeenkomstige
chemische eigenschappen.
De materie
Mengsel Zuivere stof
Minerale verbindingen Koolstofverbindingen
Anorganische chemie Organische chemie
Enkelvoudige stoffen Samengestelde stoffen
Geef vier anorganische stofklassen:
Oxiden (O achteraan), hydroxiden (OH achteraan), zuren (H vooraan) en
zouten(metaal vooraan, zuurrest achteraan)
Organische verbindingen zijn steeds verbindingen met C. Vorig schooljaar heb je
reeds enkele voorbeelden van organische stofklassen besproken. Geef een paar
voorbeelden van organische stofklassen die je vorig jaar besproken hebt.
Alkanen (C-C), alkenen (C=C), alcoholen (-C-OH)
Brandstoffen zoals diesel, benzine en autogas zijn verbindingen die uitsluitend
opgebouwd zijn uit koolstof en waterstof. We noemen ze daarom koolwaterstof
(KWS).
Er bestaat een zeer grote variatie bij de koolwaterstoffen.
45
, Eerst en vooral is er onderscheid tussen verzadigde en onverzadigde
koolwaterstoffen.
- Verzadigde KWS hebben uitsluitend enkelvoudige C/C-verbinding in de
moleculen.
- Bij onverzadigde KWS komt in de moleculen minstens één meervoudige C/C-
verbinding voor.
Bovendien kunnen zowel verzadigde als onverzadigde KWS opgebouwd zijn uit onvertakte,
vertakte of cyclische koolstofketens.
Belangrijkste groepen zijn:
- De alkanen
- De alkenen
- De alkynen
- Cyclische koolwaterstoffen
2. Derivaten van de koolwaterstoffen
KWS vormen een klein deel van de organische verbindingen. Heel wat stoffen zijn
afgeleide stoffen van in de natuur te vinden stoffen.
Zo kan men uit ethanol (alcohol) in een chemische proces azijn maken, alhoewel
in de natuur dit proces op biologische manier verkregen kan worden (vb.
balsamico, azijn).
Zo wordt de alcohol ook verkregen bij een chemisch proces door bij de alkaan
een waterstofatoom te vervangen door OH-groep.
3. Determineertabel: herken organische stoffen (pagina 95-96)
Zie extra blad
3.1 Wat een dag ….
Opdracht 24 p. 135-136
Stof Formule Stof Formule
Aminegroep NH2 Octaan C₈H₁₈
Carboxylgroep COOH Water H2O
Alkanen CnH2n+2 Koolstofdioxide CO2
Ethanol C2H5OH Methaan CH₄
Koolstofdioxide CO2 Propaan C3H8
Calciumcarbonaat CaCO3 Butaan C4H10
Ethaanzuur C2O2H4 Methaanzuur CH₂O₂
Butaanzuur CH3COOH Propanon C3H6O
Natriumsulfaat Na2SO4
46
1. Koolwaterstoffen
Materie bestaat uit stoffen. Er bestaan vele honderdduizenden verschillende stoffen.
Daarom worden deze stoffen ingedeeld in een beperkt aantal stofklassen. Stoffen die
tot een bepaalde stofklasse behoren hebben eenzelfde structuur of dezelfde
functionele groep (bij organische stoffen) en vertonen daardoor overeenkomstige
chemische eigenschappen.
De materie
Mengsel Zuivere stof
Minerale verbindingen Koolstofverbindingen
Anorganische chemie Organische chemie
Enkelvoudige stoffen Samengestelde stoffen
Geef vier anorganische stofklassen:
Oxiden (O achteraan), hydroxiden (OH achteraan), zuren (H vooraan) en
zouten(metaal vooraan, zuurrest achteraan)
Organische verbindingen zijn steeds verbindingen met C. Vorig schooljaar heb je
reeds enkele voorbeelden van organische stofklassen besproken. Geef een paar
voorbeelden van organische stofklassen die je vorig jaar besproken hebt.
Alkanen (C-C), alkenen (C=C), alcoholen (-C-OH)
Brandstoffen zoals diesel, benzine en autogas zijn verbindingen die uitsluitend
opgebouwd zijn uit koolstof en waterstof. We noemen ze daarom koolwaterstof
(KWS).
Er bestaat een zeer grote variatie bij de koolwaterstoffen.
45
, Eerst en vooral is er onderscheid tussen verzadigde en onverzadigde
koolwaterstoffen.
- Verzadigde KWS hebben uitsluitend enkelvoudige C/C-verbinding in de
moleculen.
- Bij onverzadigde KWS komt in de moleculen minstens één meervoudige C/C-
verbinding voor.
Bovendien kunnen zowel verzadigde als onverzadigde KWS opgebouwd zijn uit onvertakte,
vertakte of cyclische koolstofketens.
Belangrijkste groepen zijn:
- De alkanen
- De alkenen
- De alkynen
- Cyclische koolwaterstoffen
2. Derivaten van de koolwaterstoffen
KWS vormen een klein deel van de organische verbindingen. Heel wat stoffen zijn
afgeleide stoffen van in de natuur te vinden stoffen.
Zo kan men uit ethanol (alcohol) in een chemische proces azijn maken, alhoewel
in de natuur dit proces op biologische manier verkregen kan worden (vb.
balsamico, azijn).
Zo wordt de alcohol ook verkregen bij een chemisch proces door bij de alkaan
een waterstofatoom te vervangen door OH-groep.
3. Determineertabel: herken organische stoffen (pagina 95-96)
Zie extra blad
3.1 Wat een dag ….
Opdracht 24 p. 135-136
Stof Formule Stof Formule
Aminegroep NH2 Octaan C₈H₁₈
Carboxylgroep COOH Water H2O
Alkanen CnH2n+2 Koolstofdioxide CO2
Ethanol C2H5OH Methaan CH₄
Koolstofdioxide CO2 Propaan C3H8
Calciumcarbonaat CaCO3 Butaan C4H10
Ethaanzuur C2O2H4 Methaanzuur CH₂O₂
Butaanzuur CH3COOH Propanon C3H6O
Natriumsulfaat Na2SO4
46
