BARG43 Constructie
Prof Bram Aerts 2021-2022
Inhoud
Inleiding p.1
Gevel p.8
Fundering plint p.12
Gevelopeningen p.19
Eenvoudige structuren p.26
Vloeren p.35
Daken p.42
Metselwerk p.49
Beton p.67
Hout p.72
Staal p.77
Casestudy: Ryhove p.83
Casestudy: Van Hoorbeke p.86
Casestudy: Balenmagazijn p.88
Casestudy: Burkard Meyer Baden p.90
Casestudy: Gallery for Contemporary Art – Bearth and Deplazes p.94
Casestudy: Paspels School – Valerio Olgiati p.98
Casestudy: Sihlhof school Zürich - Giuliani Hönger p.102
Casestudy: Teacher Training College, Chur – Bearh & Deplazes p.108
Casestudy: Private House – Bearth and Deplazes p.111
Casestudy: Berufsbildungzentrum – Brukard Meyer p.113
1
,Inleiding
Drie belangrijke quotes van André Deplazes:
“A filigree construction is thus a structure of slender members, a weave of straight or rodlike
elements assembled to form a planar or spatial lattice in which the loadbearing and separating
functions are fulfilled by different elements.”
2
, Tussen de slanke elementen worden vlakken gespannen waardoor je ruimtes kan
onderscheiden en waardoor die onderverdeling tussen twee ruimtes niet enkel en alleen
wordt bereikt door de dragende structuur zelf.
Een tektonische structuur is een constructie die uit rechtlijnige elementen is opgebouwd die
een soort van raamwerk vormen en wanneer je daar ruimtes in wilt onderscheiden je daar
nog andere elementen voor nodig hebt.
“ In solid construction the erection of walls creates interior spaces directly because the loadbearing
and enclosing functions are identical.”
De ruimtevormende en de dragende elementen vallen samen.
“ Solid and filigree construction in their true character have long since been unable to do justice to
new demands and new options; composite forms prevail.”
Deplazes vermeldt er direct bij dat deze twee verschillende structuren in hun zuivere vorm
nog moeilijk te vinden zijn.
Het zal een combinatie van beide zijn.
Als we spreken over tektoniek hebben we het vooral over hoe de structuur de krachten doorheen de
constructie naar de funderingen en naar de bodem krijgen.
Gebouwen passend bij deze uitleg:
H&dM – Ricola Factory
Programma: stapelen van goederen.
De architecten hebben deze opdracht boven het niveau
getild van een doos, die als primaire taak het opslaan en
beschermen van de geproduceerde goederen is.
Het gebouw gaat over zwaarte, zwaartekracht. Dit lijkt
een zeer zwaar gebouw zijn terwijl het eigenlijk zeer
licht is. Het gebouw lijkt samengedrukt te zijn onder het
“gewicht” van de bovenkant. Men verwijst op abstracte
wijze, door de begrippen druk en compressie, naar het
programma binnen. Ook de onderste fundering laag is een reliëf op zich.
Aan de dakrand kijk je eigenlijk door het gebouw heen. Dit is door dat de dakrand net boven de
eigenlijke dakrand wordt uitgetild door middel van de kroonlijst. De horizontale lijnen bestaan uit
een stapeling van steunen en vezelcementplaten.
3
, Op de technische tekening zien we achter de muurbedekking een
betonnen kolom waarop een balk toekomt waarop een dak
pakket wordt gelegd. Tussen de betonnen structuur en de
cementvezelplaten zijn sandwichpanelen geplaatst die zorgen
voor de waterdichtheid, winddichtheid en isolatie.
Het gebouw is zeer licht, een skeletstructuur. Ook al hebben ze
het gevoel van zwaarte kunnen weergeven.
Baumschlager en Eberle – kantoorgebouw
Zeer zwaar gebouw, met relatief kleine raam
openingen. Diepliggende ramen, waardoor het gebouw
zeer massief lijkt. De architecten hebben enkele
subtiele ingrepen gedaan. Zoals dat aan de rechterkant
een uitsprong heeft tot en met de vierde verdieping en
aan de linkerkant tot en met de derde verdieping
waardoor het gebouw een spannende symmetrie heeft.
Het zijn deze kleine bijschavingen die het gebouw
boeiend maakt.
Ze hebben geprobeerd om geen isolatie te gebruiken.
Er zit ook geen isolatie meer tussen de muren. Ze
wouden zo dicht mogelijk komen bij een massieve
constructie. Hun dragende snelbouwstenen hebben voldoende holtes voor stilstaande lucht om zo
een soort isolatie te bekomen. Aan de buitenkant is het gebouw wel nog afwerkt met een
pleisterlaag die ervoor zorgt dat er een hogere winddichtheid bekomt.
Bearth & Deplazes – House Meuli
Vergelijkbare met het vorige. Alleen is er hier geen gebruik
gemaakt van een metselwerk maar van beton. Er is zelfs geen
afwerkingslaag.
Als beton goed getrild is dan is beton zeer luchtdicht en zal er
weinig warmte verloren gaan doorheen de constructie. Beton is
eigenlijk een zeer goede geleider dus is in dit geval zeer nadelig.
Als oplossing hebben ze de samenstelling van het beton wat
aangepast. De granulaten bijvoorbeeld die zeer veel warmte
doorgeven zijn vervangen door iets anders. Ook al is dit een
voorbeeld van een zo dicht mogelijke vorm van een massieve
constructie, in theorie is dit het niet doordat de beton rond
lijnvormige elementen hangt, namelijk de wapening.
Het dak is een constructie die is gemaakt uit gordingen en kepers.
En dit is een zeer duidelijk voorbeeld van een tektonische
constructie.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4
Prof Bram Aerts 2021-2022
Inhoud
Inleiding p.1
Gevel p.8
Fundering plint p.12
Gevelopeningen p.19
Eenvoudige structuren p.26
Vloeren p.35
Daken p.42
Metselwerk p.49
Beton p.67
Hout p.72
Staal p.77
Casestudy: Ryhove p.83
Casestudy: Van Hoorbeke p.86
Casestudy: Balenmagazijn p.88
Casestudy: Burkard Meyer Baden p.90
Casestudy: Gallery for Contemporary Art – Bearth and Deplazes p.94
Casestudy: Paspels School – Valerio Olgiati p.98
Casestudy: Sihlhof school Zürich - Giuliani Hönger p.102
Casestudy: Teacher Training College, Chur – Bearh & Deplazes p.108
Casestudy: Private House – Bearth and Deplazes p.111
Casestudy: Berufsbildungzentrum – Brukard Meyer p.113
1
,Inleiding
Drie belangrijke quotes van André Deplazes:
“A filigree construction is thus a structure of slender members, a weave of straight or rodlike
elements assembled to form a planar or spatial lattice in which the loadbearing and separating
functions are fulfilled by different elements.”
2
, Tussen de slanke elementen worden vlakken gespannen waardoor je ruimtes kan
onderscheiden en waardoor die onderverdeling tussen twee ruimtes niet enkel en alleen
wordt bereikt door de dragende structuur zelf.
Een tektonische structuur is een constructie die uit rechtlijnige elementen is opgebouwd die
een soort van raamwerk vormen en wanneer je daar ruimtes in wilt onderscheiden je daar
nog andere elementen voor nodig hebt.
“ In solid construction the erection of walls creates interior spaces directly because the loadbearing
and enclosing functions are identical.”
De ruimtevormende en de dragende elementen vallen samen.
“ Solid and filigree construction in their true character have long since been unable to do justice to
new demands and new options; composite forms prevail.”
Deplazes vermeldt er direct bij dat deze twee verschillende structuren in hun zuivere vorm
nog moeilijk te vinden zijn.
Het zal een combinatie van beide zijn.
Als we spreken over tektoniek hebben we het vooral over hoe de structuur de krachten doorheen de
constructie naar de funderingen en naar de bodem krijgen.
Gebouwen passend bij deze uitleg:
H&dM – Ricola Factory
Programma: stapelen van goederen.
De architecten hebben deze opdracht boven het niveau
getild van een doos, die als primaire taak het opslaan en
beschermen van de geproduceerde goederen is.
Het gebouw gaat over zwaarte, zwaartekracht. Dit lijkt
een zeer zwaar gebouw zijn terwijl het eigenlijk zeer
licht is. Het gebouw lijkt samengedrukt te zijn onder het
“gewicht” van de bovenkant. Men verwijst op abstracte
wijze, door de begrippen druk en compressie, naar het
programma binnen. Ook de onderste fundering laag is een reliëf op zich.
Aan de dakrand kijk je eigenlijk door het gebouw heen. Dit is door dat de dakrand net boven de
eigenlijke dakrand wordt uitgetild door middel van de kroonlijst. De horizontale lijnen bestaan uit
een stapeling van steunen en vezelcementplaten.
3
, Op de technische tekening zien we achter de muurbedekking een
betonnen kolom waarop een balk toekomt waarop een dak
pakket wordt gelegd. Tussen de betonnen structuur en de
cementvezelplaten zijn sandwichpanelen geplaatst die zorgen
voor de waterdichtheid, winddichtheid en isolatie.
Het gebouw is zeer licht, een skeletstructuur. Ook al hebben ze
het gevoel van zwaarte kunnen weergeven.
Baumschlager en Eberle – kantoorgebouw
Zeer zwaar gebouw, met relatief kleine raam
openingen. Diepliggende ramen, waardoor het gebouw
zeer massief lijkt. De architecten hebben enkele
subtiele ingrepen gedaan. Zoals dat aan de rechterkant
een uitsprong heeft tot en met de vierde verdieping en
aan de linkerkant tot en met de derde verdieping
waardoor het gebouw een spannende symmetrie heeft.
Het zijn deze kleine bijschavingen die het gebouw
boeiend maakt.
Ze hebben geprobeerd om geen isolatie te gebruiken.
Er zit ook geen isolatie meer tussen de muren. Ze
wouden zo dicht mogelijk komen bij een massieve
constructie. Hun dragende snelbouwstenen hebben voldoende holtes voor stilstaande lucht om zo
een soort isolatie te bekomen. Aan de buitenkant is het gebouw wel nog afwerkt met een
pleisterlaag die ervoor zorgt dat er een hogere winddichtheid bekomt.
Bearth & Deplazes – House Meuli
Vergelijkbare met het vorige. Alleen is er hier geen gebruik
gemaakt van een metselwerk maar van beton. Er is zelfs geen
afwerkingslaag.
Als beton goed getrild is dan is beton zeer luchtdicht en zal er
weinig warmte verloren gaan doorheen de constructie. Beton is
eigenlijk een zeer goede geleider dus is in dit geval zeer nadelig.
Als oplossing hebben ze de samenstelling van het beton wat
aangepast. De granulaten bijvoorbeeld die zeer veel warmte
doorgeven zijn vervangen door iets anders. Ook al is dit een
voorbeeld van een zo dicht mogelijke vorm van een massieve
constructie, in theorie is dit het niet doordat de beton rond
lijnvormige elementen hangt, namelijk de wapening.
Het dak is een constructie die is gemaakt uit gordingen en kepers.
En dit is een zeer duidelijk voorbeeld van een tektonische
constructie.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4
