7 . Zelfstudiemodule online hulpverlening
7.1 Module 1: Eigenheid van chathulp
⇒ poster zelfmoordlijn toont aan dat je bij chats
elkaar niet kan zien, het anoniem is, aan de hand van woorden op een scherm.
⇒ Bij deze e-learning module horen de volgende woorden:
- Oproeper of O: de hulpvrager in een onlinegesprek
- Beantwoorder of B: de beroepskracht of (vrijwillige) onlinehulpverlener
- Chattranscript: uitprint of download van het chatgesprek
- Chatalliantie: de verstandhouding, relatie tussen oproeper en beantwoorder die
zorgt voor veiligheid en betrouwbaarheid, de basis tot openheid
- Kanaalreductie: de beperking van de informatiekanalen bij digitale communicatie.
De boodschap wordt gereduceerd tot woorden en tekens op een scherm
- Nickname: een fictieve naam, een virtuele identiteit waarmee oproepers hun
anonimiteit garanderen. De nickname kan zowel een voornaam zijn, een initiaal, een
gevoelswoord, de naam van een organisatie, een probleemaanduiding
1 . Chathulp groeit:
Het aanbod aan chathulp voor welzijn en gezondheid groeit. De figuur hieronder toont het
ontstaan van verschillende chathulplijnen doorheen de tijd sinds 2001. Merk op dat er steeds
meer chathulp wordt opgestart.
1
,⇒ Het toenemend chat aanbod bereikt ook oproepers die je niet via de traditionele
chatkanalen (telefoon, face-to-face) kon bereiken.
⇒ Onderstaande figuur van Tele-Onthaal geeft de leeftijd van oproepers weer in functie van
het aantal oproepen via chat of telefoon anno 2017.
- Oproepers van verschillende leeftijden chatten, maar oproepers jonger dan 40 jaar
verkiezen liever chat dan telefoon.
- Enkele motieven waarom oproepers liever chat hebben dan telefoon:
2. Kenmerken van chathulp:
⇒ Fragment chatgesprek. De oproeper in dit gesprek heeft reeds gezegd dat ze een meisje
van 13 jaar is en in een instelling verblijft. Ze snijdt zichzelf en zou hier graag mee stoppen.
2
, ⇒ Deze chatoproeper had in plaats van chathulp ook voor telefoon of e-mail kunnen kiezen.
Er zijn immers heel wat gelijkenissen:
● Er is sprake van interactie
● Meestal is het gesprek beperkt tot 2 gesprekspartners
● Het contact is plaatsonafhankelijk. De oproeper kan van overal mailen, chatten of
telefoneren.
● Het gesprek kan anoniem
● Het is laagdrempelig
MAAR er zijn ook verschillende redenen waarom deze oproeper kiest voor chat en niet
e-mail of telefoon.
⇒ Aantal verschillen tussen deze communicatievormen:
● Chatten kan anoniemer dan telefoneren of mailen. De oproeper hoeft geen mailadres
te gebruiken, of gebruik te maken van een telefoon in de instelling. De oproeper loopt
ook niet het risico dat de beantwoorder de omgevingsgeluiden herkent en daaruit zou
kunnen afleiden waar ze zich bevindt.
○ Aangezien deze oproeper het niet fijn vond dat de begeleider in de instelling
op zoek was naar ‘het ding waarmee ze snijdt’ speelt anonimiteit
waarschijnlijk een grote rol in haar keuze van medium.
● Chat is ook een relatief snel. Gezien deze oproeper aangeeft vandaag al te hebben
gesneden, is er een grote kans dat ze snel op zoek is naar iets dat haar kan helpen
om te praten over haar snijden.
● Bovendien creëert de afstand ook net een soort nabijheid. De chatpartners zien
elkaar niet en communiceren alleen via geschreven berichten op het scherm. Deze
kanalenreductie zorgt voor een aparte dynamiek. Hoewel beantwoorders deze
kanalenreductie soms als onpersoonlijk ervaren, maakt de afstand dat moeilijke
onderwerpen makkelijker bespreekbaar zijn.
● Via chat moet een oproeper geen stem gebruiken. Voor sommigen is hulpverlening
via chat daardoor een drempel minder. Telefoon kan immers soms zorgen voor
misgendering. Bv. wanneer een telefoonbeantwoorder geen genderneutrale of
genderinclusieve taal gebruikt en verkeerdelijk veronderstelt dat iedereen met een
lage stem ‘meneer’ is. Een transgender vrouw met een lage stem zou zo door de
beantwoorder verkeerdelijk met ‘meneer’ aangesproken worden.
⇒ Overzicht:
3
7.1 Module 1: Eigenheid van chathulp
⇒ poster zelfmoordlijn toont aan dat je bij chats
elkaar niet kan zien, het anoniem is, aan de hand van woorden op een scherm.
⇒ Bij deze e-learning module horen de volgende woorden:
- Oproeper of O: de hulpvrager in een onlinegesprek
- Beantwoorder of B: de beroepskracht of (vrijwillige) onlinehulpverlener
- Chattranscript: uitprint of download van het chatgesprek
- Chatalliantie: de verstandhouding, relatie tussen oproeper en beantwoorder die
zorgt voor veiligheid en betrouwbaarheid, de basis tot openheid
- Kanaalreductie: de beperking van de informatiekanalen bij digitale communicatie.
De boodschap wordt gereduceerd tot woorden en tekens op een scherm
- Nickname: een fictieve naam, een virtuele identiteit waarmee oproepers hun
anonimiteit garanderen. De nickname kan zowel een voornaam zijn, een initiaal, een
gevoelswoord, de naam van een organisatie, een probleemaanduiding
1 . Chathulp groeit:
Het aanbod aan chathulp voor welzijn en gezondheid groeit. De figuur hieronder toont het
ontstaan van verschillende chathulplijnen doorheen de tijd sinds 2001. Merk op dat er steeds
meer chathulp wordt opgestart.
1
,⇒ Het toenemend chat aanbod bereikt ook oproepers die je niet via de traditionele
chatkanalen (telefoon, face-to-face) kon bereiken.
⇒ Onderstaande figuur van Tele-Onthaal geeft de leeftijd van oproepers weer in functie van
het aantal oproepen via chat of telefoon anno 2017.
- Oproepers van verschillende leeftijden chatten, maar oproepers jonger dan 40 jaar
verkiezen liever chat dan telefoon.
- Enkele motieven waarom oproepers liever chat hebben dan telefoon:
2. Kenmerken van chathulp:
⇒ Fragment chatgesprek. De oproeper in dit gesprek heeft reeds gezegd dat ze een meisje
van 13 jaar is en in een instelling verblijft. Ze snijdt zichzelf en zou hier graag mee stoppen.
2
, ⇒ Deze chatoproeper had in plaats van chathulp ook voor telefoon of e-mail kunnen kiezen.
Er zijn immers heel wat gelijkenissen:
● Er is sprake van interactie
● Meestal is het gesprek beperkt tot 2 gesprekspartners
● Het contact is plaatsonafhankelijk. De oproeper kan van overal mailen, chatten of
telefoneren.
● Het gesprek kan anoniem
● Het is laagdrempelig
MAAR er zijn ook verschillende redenen waarom deze oproeper kiest voor chat en niet
e-mail of telefoon.
⇒ Aantal verschillen tussen deze communicatievormen:
● Chatten kan anoniemer dan telefoneren of mailen. De oproeper hoeft geen mailadres
te gebruiken, of gebruik te maken van een telefoon in de instelling. De oproeper loopt
ook niet het risico dat de beantwoorder de omgevingsgeluiden herkent en daaruit zou
kunnen afleiden waar ze zich bevindt.
○ Aangezien deze oproeper het niet fijn vond dat de begeleider in de instelling
op zoek was naar ‘het ding waarmee ze snijdt’ speelt anonimiteit
waarschijnlijk een grote rol in haar keuze van medium.
● Chat is ook een relatief snel. Gezien deze oproeper aangeeft vandaag al te hebben
gesneden, is er een grote kans dat ze snel op zoek is naar iets dat haar kan helpen
om te praten over haar snijden.
● Bovendien creëert de afstand ook net een soort nabijheid. De chatpartners zien
elkaar niet en communiceren alleen via geschreven berichten op het scherm. Deze
kanalenreductie zorgt voor een aparte dynamiek. Hoewel beantwoorders deze
kanalenreductie soms als onpersoonlijk ervaren, maakt de afstand dat moeilijke
onderwerpen makkelijker bespreekbaar zijn.
● Via chat moet een oproeper geen stem gebruiken. Voor sommigen is hulpverlening
via chat daardoor een drempel minder. Telefoon kan immers soms zorgen voor
misgendering. Bv. wanneer een telefoonbeantwoorder geen genderneutrale of
genderinclusieve taal gebruikt en verkeerdelijk veronderstelt dat iedereen met een
lage stem ‘meneer’ is. Een transgender vrouw met een lage stem zou zo door de
beantwoorder verkeerdelijk met ‘meneer’ aangesproken worden.
⇒ Overzicht:
3
