FYSIOLOGIE VAN DE SPIJSVERTERING
DEEL 1: GASTRO-INTESTINALE MOTILITEIT
inleiding
maagdarmstelsel
- holle buis: onderverdeeld in compartimenten, moeten allemaal
van elkaar gescheiden zijn want pH moet op veel plekken anders
zijn
- structuur van compartiment hangt samen met de functie
- compartimenten worden gescheiden door sluitspieren
- toevoeging van secreties van speekselklieren, pancreas en lever
! er is ook een beschermende rol: een epitheellaag die beschermd
tegen bacteriën maar dit bespreken we niet
anatomie van de GI tractus (gastro intestinale tractus)
1. mucosa
- epitheliale laag met villi
(uitstulpingen) en crypten
(instulpingen) die de
oppervlakkte vergroten. Villi
bestaan uit gobletcellen die
mucus secreteren en crypten uit
veel soorten secreterende cellen
- epitheliale laag vernieuwt zich
steeds opnieuw → er liggen
stamcellen die alle soorten cellen
kunnen worden
- lamino proprio: bindweefsel met
bloedvaten, immuuncellen
2. muscularis mucosa: dunne spierlaag tussen mucosa en submucosa
3. submucosa: los bindweefsel: bloedvaten en zenuwcellen
4. spierlaag: circulaire en longitudinale spierlaag met daartussen myenterische
plexus
5. serosa: omhullende bindweefsellaag (bloedvaten, lymfevaten, zenuwvezels)
controlemechanismen van de gastro-intestinale motiliteit
= hierover enkele vragen in de meerkeuze, niet open vragen
,neuronale controle: intrinsiek en extrinsieke controle
= er is
controle door willekeurige en onwillekeurige zenuwen. Kenmerkend is dat het een
intrinsiek zenuwstelsel heeft (the little brain). Het heeft een eigen zenuwstelsel dat
onafhankelijk van het centraal zenuwstelsel kan opereren. Ook hebben we het over
extrensiek, das dan gewoon neuronen van de hersenen enzo
Enteric nervous systeem // INtrinsieke controle
- stimulus: door voedsel of hormonen ofzo krijgen we activatie van
chemoreceptoren, osmoreceptoren of mechanoreceptoren
- activeren de sensorische zenuwen in de plexus
- zenden naar motorneuronen
- motorneuronen activeren e ector systemen: spieren, endocriene cellen…
- nu verandering van contracties en secreties
! is eig een shortcut dat heel snel een respons kan creëren
,hoe ziet het eruit?
- 10 miljoen zenuwcellen, meer dan in ruggenmerg!
- cellichamen bevinden zich in een plexus
- werkt onafhankelijk!!
- zelfs helemaal alleen afgezonderd bewegen
darmen soms nog door die plexus als ge die
stimulus geeft
1. plexus van Auerbach / myenterische plexus
- tussen circulaire en longitudinale spierlaag
- gaat contracties reguleren
2. plexus van Meissner / submucosale plexus
- bevindt zich in submucosa
- gaat secreties induceren
- komt niet overal voor, vooral in dunne en dikke darm
neurale controle // EXtrensiek
om dit te begrijpen eerst e e kijken naar extrinsieke zenuwstelsel, daarbij hebben we
een willekeurig en een onwillekeurig zenuwstelsel. Ons maag darmstelsel maakt gebruik
van beiden
willekeurig zs autonoom zs
enkel slikken en defeceren heeft een sympatisch
(vagus, splanchicus) en
een parasympatisch deel (
ganglia)
enkel dus bovenste deel
slokdarm en slokdarm
bezenuwt door bezenuwt door
- nervus hypoglossus: - nervus vagus:
op die manier kunt vetrekt vanuit
ge slikken enzo hersenstam, vooral
- nervus pudentas: bovenste gedeelde
defeceren maag darm stelsel
- splanchische zenuw:
vertrekt vanuit
sacrale gedeelde;
innerveert het colon
- sympatische
innervatie: vertrekt
in ruggenmerg (
, torocolumbaal)
gaat eerst nog
synapsen vormen
met ganglia (para
en prevertebrale
ganglia)
vago vagale reflex
= via e erente zenuwbanen hebben we activatie van receptorsystemen. We gaan dus
van de hersenen naar de darmen enzo. Is een veel belangrijke pathway dan de rest. Hoe
wordt informatie terug naar maag-darmstelsel gestuurd?
dus
➢ extrensiek- parasympatisch a erent
● nervus vagus (eerste deel) : Vagus: sensorische informatie van de
slokdarm tot 1/3 transverse colon naar de medulla
● Bekkenzenuw: sensorische informatie van 2/3 transverse colon tot rectum
naar het ruggenmerg
➢ extrensiek-sympatisch a erent
● Signalen van chemoreceptors en mechanoreceptors naar één van de 4
sympathische prevertebrale ganglia
● Deze ganglia zenden a erente zenuwvezels langs de:
A. Greater splanchnic nerve
B. Lesser splanchnic nerve
C. Lumbar splanchnic nerve naar het ruggenmerg
➢ extrinsiek parasympatisch e erent
= er wordt een synaps gevormd met nicotine receptor, zet acetylcholine vrij,
activeert andere zenuw; acetylcholine activeert dan een target orgaan
- via de vagus & bekkenzenuw naar de darm
- Preganglionische vezels: synaps met parasympathische ganglia in het
enterisch ZS en secretie van acetylcholine
- Postganglionische vezels: secretie van excitatorische (acetylcholine,
substance P) of inhibitorische (vasoaktief intestinal peptide, stikstofoxide)
neurotransmitters
- Activatie of inhibitie van spiercellen of enteroendocriene cellen
DEEL 1: GASTRO-INTESTINALE MOTILITEIT
inleiding
maagdarmstelsel
- holle buis: onderverdeeld in compartimenten, moeten allemaal
van elkaar gescheiden zijn want pH moet op veel plekken anders
zijn
- structuur van compartiment hangt samen met de functie
- compartimenten worden gescheiden door sluitspieren
- toevoeging van secreties van speekselklieren, pancreas en lever
! er is ook een beschermende rol: een epitheellaag die beschermd
tegen bacteriën maar dit bespreken we niet
anatomie van de GI tractus (gastro intestinale tractus)
1. mucosa
- epitheliale laag met villi
(uitstulpingen) en crypten
(instulpingen) die de
oppervlakkte vergroten. Villi
bestaan uit gobletcellen die
mucus secreteren en crypten uit
veel soorten secreterende cellen
- epitheliale laag vernieuwt zich
steeds opnieuw → er liggen
stamcellen die alle soorten cellen
kunnen worden
- lamino proprio: bindweefsel met
bloedvaten, immuuncellen
2. muscularis mucosa: dunne spierlaag tussen mucosa en submucosa
3. submucosa: los bindweefsel: bloedvaten en zenuwcellen
4. spierlaag: circulaire en longitudinale spierlaag met daartussen myenterische
plexus
5. serosa: omhullende bindweefsellaag (bloedvaten, lymfevaten, zenuwvezels)
controlemechanismen van de gastro-intestinale motiliteit
= hierover enkele vragen in de meerkeuze, niet open vragen
,neuronale controle: intrinsiek en extrinsieke controle
= er is
controle door willekeurige en onwillekeurige zenuwen. Kenmerkend is dat het een
intrinsiek zenuwstelsel heeft (the little brain). Het heeft een eigen zenuwstelsel dat
onafhankelijk van het centraal zenuwstelsel kan opereren. Ook hebben we het over
extrensiek, das dan gewoon neuronen van de hersenen enzo
Enteric nervous systeem // INtrinsieke controle
- stimulus: door voedsel of hormonen ofzo krijgen we activatie van
chemoreceptoren, osmoreceptoren of mechanoreceptoren
- activeren de sensorische zenuwen in de plexus
- zenden naar motorneuronen
- motorneuronen activeren e ector systemen: spieren, endocriene cellen…
- nu verandering van contracties en secreties
! is eig een shortcut dat heel snel een respons kan creëren
,hoe ziet het eruit?
- 10 miljoen zenuwcellen, meer dan in ruggenmerg!
- cellichamen bevinden zich in een plexus
- werkt onafhankelijk!!
- zelfs helemaal alleen afgezonderd bewegen
darmen soms nog door die plexus als ge die
stimulus geeft
1. plexus van Auerbach / myenterische plexus
- tussen circulaire en longitudinale spierlaag
- gaat contracties reguleren
2. plexus van Meissner / submucosale plexus
- bevindt zich in submucosa
- gaat secreties induceren
- komt niet overal voor, vooral in dunne en dikke darm
neurale controle // EXtrensiek
om dit te begrijpen eerst e e kijken naar extrinsieke zenuwstelsel, daarbij hebben we
een willekeurig en een onwillekeurig zenuwstelsel. Ons maag darmstelsel maakt gebruik
van beiden
willekeurig zs autonoom zs
enkel slikken en defeceren heeft een sympatisch
(vagus, splanchicus) en
een parasympatisch deel (
ganglia)
enkel dus bovenste deel
slokdarm en slokdarm
bezenuwt door bezenuwt door
- nervus hypoglossus: - nervus vagus:
op die manier kunt vetrekt vanuit
ge slikken enzo hersenstam, vooral
- nervus pudentas: bovenste gedeelde
defeceren maag darm stelsel
- splanchische zenuw:
vertrekt vanuit
sacrale gedeelde;
innerveert het colon
- sympatische
innervatie: vertrekt
in ruggenmerg (
, torocolumbaal)
gaat eerst nog
synapsen vormen
met ganglia (para
en prevertebrale
ganglia)
vago vagale reflex
= via e erente zenuwbanen hebben we activatie van receptorsystemen. We gaan dus
van de hersenen naar de darmen enzo. Is een veel belangrijke pathway dan de rest. Hoe
wordt informatie terug naar maag-darmstelsel gestuurd?
dus
➢ extrensiek- parasympatisch a erent
● nervus vagus (eerste deel) : Vagus: sensorische informatie van de
slokdarm tot 1/3 transverse colon naar de medulla
● Bekkenzenuw: sensorische informatie van 2/3 transverse colon tot rectum
naar het ruggenmerg
➢ extrensiek-sympatisch a erent
● Signalen van chemoreceptors en mechanoreceptors naar één van de 4
sympathische prevertebrale ganglia
● Deze ganglia zenden a erente zenuwvezels langs de:
A. Greater splanchnic nerve
B. Lesser splanchnic nerve
C. Lumbar splanchnic nerve naar het ruggenmerg
➢ extrinsiek parasympatisch e erent
= er wordt een synaps gevormd met nicotine receptor, zet acetylcholine vrij,
activeert andere zenuw; acetylcholine activeert dan een target orgaan
- via de vagus & bekkenzenuw naar de darm
- Preganglionische vezels: synaps met parasympathische ganglia in het
enterisch ZS en secretie van acetylcholine
- Postganglionische vezels: secretie van excitatorische (acetylcholine,
substance P) of inhibitorische (vasoaktief intestinal peptide, stikstofoxide)
neurotransmitters
- Activatie of inhibitie van spiercellen of enteroendocriene cellen
