HST 1: INLEIDING
geschiedenis
1. Jenner: Gebruik van
pokkenvirus van runderen om pokken bij mensen te bestrijden: uitroeiing van
pokken door W.H.O. erkend in 1980
1. Louis Pasteur: Vaccinatie met afgezwakte Bacillus anthracis bij schapen
voorkomt ziekte na injectie van de virulente bacillen: aantal patiënten met o.a.
mazelen, polio en rubella werd gereduceerd met meer dan 99 %
2. Louis Pasteur: vaccinatie met afgezwakt rabies (hondsdolheid)
3. Metchnikoff: sommige witte bloedcellen kunnen microorganismen opnemen:
ontdekking van fagocytose
4. von Behring (1ste Nobelprijs geneeskunde 1901) en Shibasabura Kitasato: Serum
van geimmunizeerde dieren kan de bescherming overdragen op niet
geimmunizeerde dieren.
5. Bordet (Nobelprijs 1919): zuivering van complement: ontdekking van complement
afhankelijke lysis van bacteriën
6. Kabat: Immuunglobuline fractie van serum is verantwoordelijk voor de
overdracht van immuniteit via serum naar andere personen: ontdekking van
antilichamen
7. Köhler and Milstein: Nobelprijs voor ontdekking van monoclonale antilichamen
8. Tonegawa: Nobelprijs voor ontdekking van de reorganisatie van genen tijdens de
productie van antilichamen, hoe antilichamen gecodeerd zitten in ons lichaam.
9. Doherty en Rolf Zinkernagel: rol van het MHC complex voor antigeenherkenning
door T-lymfocyten, ontdekken van tegenhangers van antilichamen
10. Brenner, H. Robert Horvitz en J.E. Sulston: genetische regulatie van ontwikkeling
van organen en geprogrammeerde celdood (apoptose)
11. Harald zur Hausen: belang van humaan papillomavirus in veroorzaker van
baarmoederhalskanker (en vaccinontwikkeling)
12. Bruce Beutler, Jules Hoffman: nobelprijs aangeboren immuniteit
13. Ralph Steinman: nobelprijs voor werk ivm dendritische cellen
we kunnen eigenlijk microbiologie niet onafhankelijk zien van immunologie. Het is altijd
de vraag geweest hoe kleine wezentjes ons infecteren en hoe ons immuunsysteem die
bacteriën en virussen dan opruimen. Microorganismen proberen immuunsysteem
onklaar te maken en on simmuunsysteem probeert de microorganismen kapot te
maken
⇒ vb: HIV: lymfocyten worden aangevallen, immuunsysteem naar de kut
er zijn 4 klassen van pathogene microorganismen, die het immuunsysteem probeert te
fixen en onschadelijk te maken
★ virussen → vb: rotavirus
, ★ parasieten: komen niet zo vaak meer voor → vb: filaria
★ funghi: zorgt vaak voor bijkomende infecties → vb: candida albicans
★ bacteriën: zorgt vaak voor bijkomende infecties → vb: myobacterium tuberculosis
belangrijkste toepassing: Covid-19
- een coronavirus
- rna virus
- receptor binding domein is nen belangrijke
- interessant: doordat iedereen afstand houdt en
mondsmakers enzo heeft dat ervoor gezorgd dat
griep en RSV enzo veel lager was dan normaal.
Normaal griepepidemie, nu? echt belachelijk
weinig
- toep: ook voor de mazelen in nederland merken we dat vaccineren echt wel helpt
algemene begrippen
twee grote klassen:
A. verworven immuniteit
- adaptive immunity
- specifieke immuniteit
- traag bij eerste contact, snel bij andere contacten
- enkel bij vertebraten
B. aangeboren immuniteit
- niet specifieke immuniteit
- kan alles goed afbreken en zal altijd zo blijven, wordt niet beter na een
infectie ofzo
- snelle eerstelijnsverdediging
- innate immunity
- bij invertebraten en vertebraten
barrières maken hier ook een deel van uit! Omdat
we via onze huid en eten met heel veel bacteriën en
micro organismen in aanraking komen, hebben we
extra beschermingsmaatregelen.
➔ huid: licht zure pH, dikke epitheliale cellen, we
maken daar vetzuren en kleine eiwitten aan
(defensinen) die porie vormen in de huid
➔ luchtwegen; ook daar heel goede protection,
mucuslaag en trilharen duwen bacteriën
gewoon weg + ze hebben ook die defensinen
, ➔ maag: daar fkn zure pH; bijna alle bacteriën overleven daar niet, als ge dingen
eet waar bacteriën op zitten geeft dat weinig problemen.
➔ ogen: daar zit lysozyme, zijn zeer belangrijk, zorgen dat we amper infecties
hebben door de lucht terwijl we eig hele tijd met lucht in contact komen. Die
vallen gram+ bacteriën aan
toep: primaire ciliaire dyskinesie
- die hebben te weinig trilharen op luchtwegepitheel
- moeten voortdurend naar ziekenhuis met zware longinfecties
- door mutaties in DNAH11, DNAI1, DNAH5
- symptomen: terugkerende longinfecties, sinusitis and otitis, situs inversus
(verstoring links/rechtsconfiguratie in het lichaam), mannelijke onvruchtbaarheid,
afwijkingen ter hoogte van het hart (zeldzaam), afwijkingen ter hoogte van de
hersenen en nieren (zeldzaam)
welke eiwitten werken er in
welke immuunsystemen?
dus aangeboren
immuniteit werkt direct
en altijd op dezelfde
manier. Defenisines
, aangemaakt, granulocyten zetten shit vrij. De tweede keer gaat dat exact hetzelfde
werken. Weinig specifiek dus.
De andere kant werkt op het begin eigenlijk heel zwak. B en T cellen werken gewoon niet
opt begin. Als de linkerkant dat niet efficiënt genoeg werkt dan bent ge gejost. Voordeel
is dat ge een geheugen hebt. Het duurt effie voordat ge genoeg T en B cellen hebt
aangemaakt maar als ge een tweede keer in contact komt hebt ge al iets meer
basiscellen. Ge hebt dus sneller genoeg reactieve cellen. Ge moet niet meer van nul
beginnen. ⇒ das het principe van vaccinatie
⇒ ge start met basis herkenning en als ge terug geïnfecteerd geraakt bent ge
beter beschermd
voordeel en nadeel van dat systeem: tis mega specifiek, als ge een paar spike proteïnen
in uw virus zijn veranderd dan werken onze antistoffen niet meer. Maar goed want ge
krijgt geen reactie tegen allemaal andere dingen. Ge maakt geen eiwitten aan zoals
lysozymen die zowel bacteriën als lichaamseigen shit gaat afbreken.
! wat heb je nodig voor goede immuunrespons
1. moleculen gecodeerd in het DNA en voorkomend op vele cellen met beperkte
specificiteit (“pattern recognition receptors”, PRRs)
- deze binden aan met pathogenen geassocieerde moleculaire patronen
(PAMPs)― moleculen die gevonden worden op verschillende typen
pathogenen (bv. peptidoglycanen)
- random gegenereerd met hoge specificiteit (B en T celreceptoren)
- deze binden aan specifieke antigenen (in tegenstelling tot moleculen die
voorkomen op vele pathogenen)
2. Random DNA reorganisaties in B en T cellen
- vele van deze cellen zijn niet leefbaar en worden uitgeschakeld gedurende
hun ontwikkeling
- vele van deze receptoren/cellen ontstaan door random reorganisatie van
genen kunnen “eigen” moleculen
herkennen. Deze worden uitgeschakeld
door tolerantie zodat T en B cellen die
“eigen” molecule herkennen niet gaan
circuleren in de bloedbaan (sterven door
apoptose)
de lymfoïde organen
je start met beenmerg cellen → geven aanleiding tot
lymfocyten → een paar herkennen dan het virus →
worden geactiveerd → beginnen te delen tot veel meer
cellen in de lymfeklieren ( opgezwollen lymfeklieren) →
geschiedenis
1. Jenner: Gebruik van
pokkenvirus van runderen om pokken bij mensen te bestrijden: uitroeiing van
pokken door W.H.O. erkend in 1980
1. Louis Pasteur: Vaccinatie met afgezwakte Bacillus anthracis bij schapen
voorkomt ziekte na injectie van de virulente bacillen: aantal patiënten met o.a.
mazelen, polio en rubella werd gereduceerd met meer dan 99 %
2. Louis Pasteur: vaccinatie met afgezwakt rabies (hondsdolheid)
3. Metchnikoff: sommige witte bloedcellen kunnen microorganismen opnemen:
ontdekking van fagocytose
4. von Behring (1ste Nobelprijs geneeskunde 1901) en Shibasabura Kitasato: Serum
van geimmunizeerde dieren kan de bescherming overdragen op niet
geimmunizeerde dieren.
5. Bordet (Nobelprijs 1919): zuivering van complement: ontdekking van complement
afhankelijke lysis van bacteriën
6. Kabat: Immuunglobuline fractie van serum is verantwoordelijk voor de
overdracht van immuniteit via serum naar andere personen: ontdekking van
antilichamen
7. Köhler and Milstein: Nobelprijs voor ontdekking van monoclonale antilichamen
8. Tonegawa: Nobelprijs voor ontdekking van de reorganisatie van genen tijdens de
productie van antilichamen, hoe antilichamen gecodeerd zitten in ons lichaam.
9. Doherty en Rolf Zinkernagel: rol van het MHC complex voor antigeenherkenning
door T-lymfocyten, ontdekken van tegenhangers van antilichamen
10. Brenner, H. Robert Horvitz en J.E. Sulston: genetische regulatie van ontwikkeling
van organen en geprogrammeerde celdood (apoptose)
11. Harald zur Hausen: belang van humaan papillomavirus in veroorzaker van
baarmoederhalskanker (en vaccinontwikkeling)
12. Bruce Beutler, Jules Hoffman: nobelprijs aangeboren immuniteit
13. Ralph Steinman: nobelprijs voor werk ivm dendritische cellen
we kunnen eigenlijk microbiologie niet onafhankelijk zien van immunologie. Het is altijd
de vraag geweest hoe kleine wezentjes ons infecteren en hoe ons immuunsysteem die
bacteriën en virussen dan opruimen. Microorganismen proberen immuunsysteem
onklaar te maken en on simmuunsysteem probeert de microorganismen kapot te
maken
⇒ vb: HIV: lymfocyten worden aangevallen, immuunsysteem naar de kut
er zijn 4 klassen van pathogene microorganismen, die het immuunsysteem probeert te
fixen en onschadelijk te maken
★ virussen → vb: rotavirus
, ★ parasieten: komen niet zo vaak meer voor → vb: filaria
★ funghi: zorgt vaak voor bijkomende infecties → vb: candida albicans
★ bacteriën: zorgt vaak voor bijkomende infecties → vb: myobacterium tuberculosis
belangrijkste toepassing: Covid-19
- een coronavirus
- rna virus
- receptor binding domein is nen belangrijke
- interessant: doordat iedereen afstand houdt en
mondsmakers enzo heeft dat ervoor gezorgd dat
griep en RSV enzo veel lager was dan normaal.
Normaal griepepidemie, nu? echt belachelijk
weinig
- toep: ook voor de mazelen in nederland merken we dat vaccineren echt wel helpt
algemene begrippen
twee grote klassen:
A. verworven immuniteit
- adaptive immunity
- specifieke immuniteit
- traag bij eerste contact, snel bij andere contacten
- enkel bij vertebraten
B. aangeboren immuniteit
- niet specifieke immuniteit
- kan alles goed afbreken en zal altijd zo blijven, wordt niet beter na een
infectie ofzo
- snelle eerstelijnsverdediging
- innate immunity
- bij invertebraten en vertebraten
barrières maken hier ook een deel van uit! Omdat
we via onze huid en eten met heel veel bacteriën en
micro organismen in aanraking komen, hebben we
extra beschermingsmaatregelen.
➔ huid: licht zure pH, dikke epitheliale cellen, we
maken daar vetzuren en kleine eiwitten aan
(defensinen) die porie vormen in de huid
➔ luchtwegen; ook daar heel goede protection,
mucuslaag en trilharen duwen bacteriën
gewoon weg + ze hebben ook die defensinen
, ➔ maag: daar fkn zure pH; bijna alle bacteriën overleven daar niet, als ge dingen
eet waar bacteriën op zitten geeft dat weinig problemen.
➔ ogen: daar zit lysozyme, zijn zeer belangrijk, zorgen dat we amper infecties
hebben door de lucht terwijl we eig hele tijd met lucht in contact komen. Die
vallen gram+ bacteriën aan
toep: primaire ciliaire dyskinesie
- die hebben te weinig trilharen op luchtwegepitheel
- moeten voortdurend naar ziekenhuis met zware longinfecties
- door mutaties in DNAH11, DNAI1, DNAH5
- symptomen: terugkerende longinfecties, sinusitis and otitis, situs inversus
(verstoring links/rechtsconfiguratie in het lichaam), mannelijke onvruchtbaarheid,
afwijkingen ter hoogte van het hart (zeldzaam), afwijkingen ter hoogte van de
hersenen en nieren (zeldzaam)
welke eiwitten werken er in
welke immuunsystemen?
dus aangeboren
immuniteit werkt direct
en altijd op dezelfde
manier. Defenisines
, aangemaakt, granulocyten zetten shit vrij. De tweede keer gaat dat exact hetzelfde
werken. Weinig specifiek dus.
De andere kant werkt op het begin eigenlijk heel zwak. B en T cellen werken gewoon niet
opt begin. Als de linkerkant dat niet efficiënt genoeg werkt dan bent ge gejost. Voordeel
is dat ge een geheugen hebt. Het duurt effie voordat ge genoeg T en B cellen hebt
aangemaakt maar als ge een tweede keer in contact komt hebt ge al iets meer
basiscellen. Ge hebt dus sneller genoeg reactieve cellen. Ge moet niet meer van nul
beginnen. ⇒ das het principe van vaccinatie
⇒ ge start met basis herkenning en als ge terug geïnfecteerd geraakt bent ge
beter beschermd
voordeel en nadeel van dat systeem: tis mega specifiek, als ge een paar spike proteïnen
in uw virus zijn veranderd dan werken onze antistoffen niet meer. Maar goed want ge
krijgt geen reactie tegen allemaal andere dingen. Ge maakt geen eiwitten aan zoals
lysozymen die zowel bacteriën als lichaamseigen shit gaat afbreken.
! wat heb je nodig voor goede immuunrespons
1. moleculen gecodeerd in het DNA en voorkomend op vele cellen met beperkte
specificiteit (“pattern recognition receptors”, PRRs)
- deze binden aan met pathogenen geassocieerde moleculaire patronen
(PAMPs)― moleculen die gevonden worden op verschillende typen
pathogenen (bv. peptidoglycanen)
- random gegenereerd met hoge specificiteit (B en T celreceptoren)
- deze binden aan specifieke antigenen (in tegenstelling tot moleculen die
voorkomen op vele pathogenen)
2. Random DNA reorganisaties in B en T cellen
- vele van deze cellen zijn niet leefbaar en worden uitgeschakeld gedurende
hun ontwikkeling
- vele van deze receptoren/cellen ontstaan door random reorganisatie van
genen kunnen “eigen” moleculen
herkennen. Deze worden uitgeschakeld
door tolerantie zodat T en B cellen die
“eigen” molecule herkennen niet gaan
circuleren in de bloedbaan (sterven door
apoptose)
de lymfoïde organen
je start met beenmerg cellen → geven aanleiding tot
lymfocyten → een paar herkennen dan het virus →
worden geactiveerd → beginnen te delen tot veel meer
cellen in de lymfeklieren ( opgezwollen lymfeklieren) →
