Wijsbegeerte samenvatting

Wijsbegeerte
Hoofdstuk 1 : Wat is filosofie ?

Definitie (onvolledige)  Kenmerken die je vindt bij alle filosofen en enkel bij filosofen
f Eigenschap op grondt waarvan je iets filosofisch of iemand filosoof noemt

 Definitie proberen op te stellen door tegenvoorbeelden te zoeken !!

Filosofie is een ATTITUDE
- Kritisch denken (Descartes)

 MAAR :
- Niet enkel kritisch
- In de mate dat kritiek toch heel filosofie kenmerkt, is de attitude toch niet uniek voor
filosofen  Bv. Wetenschappers !!



Filosofie is een METHODE
1. Conceptuele analyse (op zoek gaan naar de inhoud van een bepaald concept bv. Wat is
liefde?)  Niet door alle filosofen en niet enkel door filosofen
2. Gedachte experiment (Gebruiken om vals-neg en vals-pos te vinden, leveren gegevens op die
voor of tegen een bepaalde theorie kunnen worden gebruikt)
 Brein in een vat !!
3. Intuïtie (Positieve of negatieve connotatie)



 MAAR :
- Geen unieke methodes (ook in wetenschappelijke experimenten)
- In de mate dat ze toch uniek zijn, zijn ze niet-algemeen filosofisch



 ATTITUDE VS METHODE :
Attitude  Algemene brede houding
Methode  Gaat om de instrumenten die de attitude concreet maken

Filosofie is een DOMEIN
- Onbeantwoorde vragen en fundamentele problemen
Bv. Bestaat God, Wat is ziekte ?
 Vragen waar we nooit een volledig antwoord op kunnen geven
We weten nooit of een vraag onbeantwoordbaar is ?  Buiten als we het antwoord weten !!

 MAAR :
- Ook onbeantwoordbare vragen in andere disciplines


 Geen vooruitgang : Negatieve vooruitgang, steeds meer vragen !!!

,4 Deeldomeinen :
1. Metafysica
2. Logica  Wetenschapsfilosofie
3. Epistemologie
4. Moraalfilosofie



1) Metafysica

Onvolledige definitie  Studie van wat er bestaat & aard van wat er bestaat

Bv. Bestaat vrije wil? ; Bestaan getallen ? ; Als getallen bestaan, hoe bestaan ze dan ?

2) Logica

Onvolledige definitie  Studie van de geldigheid van redeneringen & argumenten

Vb. Van niet-geldige redenering, Post-Hoc Ergo propten hoc

PQ ; QP : Ik ga naar Spanje en ben gelukkig  Ik ben gelukkig en ga naar Spanje ?

3) Epistemologie

Onvolledige definitie  Studie van de aard en de mogelijkheid van kennis (leer v/d kennis)

Vb. Hoe kunnen we weten of er vrije wil is ?

 Brain in a vat : epistemologisch gedachten experiment
Hoe kunnen we zeker weten dat niet alles gewoon een illusie is ? (bv. Heb je wel ouders,
vrienden ?)

4) Moraalfilosofie

Onvolledige definitie  Studie van principes die betrekking hebben op goed en kwaad

Vb. Trolley-probleem; Is er ooit iets goed/slecht ? ; Moeten we relativistisch zijn ?




 Geschiedenis van de filosofie
 Definitie van de filosofie proberen formuleren dmv geschiedenis

Filosofie = Academische discipline die vaak teruggrijpt naar haar geschiedenis !

Antieke oudheid : Mythologie (= ze moesten zich afzetten tegen mythes)  Zeggen dat ze niet
mythes gebruikten, maar er op een andere manier mee omgaan.

Middeleeuwen : Religie (Afzetten/Definiëren tov religie)  Anders dan theologie !

Moderne tijd : Wetenschap (Afzetten tegen wetenschap)  Verhouding filosofie/wetenschap

,Conclusie :
 Wat is filosofie ?
- Geen noodzakelijke of voldoende kenmerken, eerder prototypes & randgevallen
- Attitude, methode, domein
- Historische verklaring voor deel van variatie
 Geen voldoende definitie, maar laat ons toe om filosofie te verkennen + geeft ons een beeld
 Dus geen voldoende antwoord gevonden op de vraag  ‘Wat is filosofie’



 Wijsbegeerte : Na het wat, het waarom !  “Waarom bestuderen we filosofie “
- Filosofie kan fungeren als scheldwoord
Warrig en esoterisch
Onhandig en onpraktisch
NUTTELOOS !!
 Nutteloos ≠ Zinloos
- Uiteindelijk doen we veel van wat we doen omwille van zaken die nutteloos zijn
Vb. Aardrijkskunde in het middelbaar (= Nutteloos, maar niet zinloos)
- Veel leren wat we niet (onmiddellijk) kunnen gebruiken



1. Is filosofie nutteloos ?
- Verbeterd filosofie analytisch & kritische vaardigheden ?
 Niet duidelijk voor academische filosofie (wel voor filosofie in lager en secundair onderwijs)
- Leidt filosofie studeren tot een hoger inkomen ?
 In VS wel sterke correlatie, maar correlatie ≠ causaliteit  Dus niet perse gevolg !
Slimmere mensen = rijker
Goede familie = rijker  Dus niet perse door filosofie !!

2. Is filosofie nutteloos ?
- Toont dat wat vanzelfsprekend lijkt, niet altijd zo vanzelfsprekend is !

Wetenschap VS filosofie
Is er evidentie Wat is X ? ;
voor X ? Betekend X wel wat we denken dat het betekend ?

 Het maakt dus betere denkers = betere wetenschappers
Wijsbegeerte  Persoonsvorming  Breder perspectief !!!!

, Hoofdstuk 2 : Mechanisering & doelgerichtheid

Wat is teleologie ?
(=leer van doelen)


 Aristoteles
- Doeloorzaak/teleologie ------------- > 4 soorten oorzaken : 1. Materiële oorzaak
- Beweging is “streven naar” (doelgerichtheid) 2. Formele oorzaak
- Natuurlijke VS Onnatuurlijke beweging 3. Efficiënte (mechanische) oorzaak
Bv. Laten vallen van een vwp : 4. Finale oorzaak
Natuurlijke beweging : Gewoon naar beneden laten vallen
Onnatuurlijke beweging : Eerst naar boven gooien
- Uiteindelijk : streven naar PERFECTIE/ ONBEWOGEN  Zelf perfect, maar moet andere in beweging brengen/houden
BEWEGER/natuurlijke plaats/RUST
- Beweging van het levende staat model voor de beweging van het niet-levende !
 Doelgerichtheid



 Descartes
- Belangrijk aspect van de moderne wetenschap  Geen doeloorzaak meer !
- Al het materiële moet begrepen worden vanuit mechanische oorzaken
 Ook het menselijk lichaam !!
(We hebben het niet levende begrepen en gebruiken dit om het levende te gebruiken)
- Model = DE AUTOMAAT (Niet streven naar, maar mechanische oorzaken resulteren wel in
effect)



 Descartes en levenswetenschap
- Levenswetenschap ~ Fysica
- Geen apart levensprincipe, maar ook geen doeloorzaken
 Geen onderscheid levende/niet-levende



 Probleem met doelgerichtheid
- AUTOMAAT is gemaakt door iemand  Met een bepaald doel !!!
- De handelingen van het automaton zijn de oorzaak van het bestaan van automaton
~ doeloorzaak
= Lijkt ook te gelden voor al het levende !

 Oplossing = God !!
MAAR : Rem op wetenschappelijke
God zelf kan niet wetenschappelijk bestudeerd worden !
Een echt wetenschappelijk begrip van het levende als levende is niet mogelijk
== > We begrijpen het leven niet “echt”