Gezinspedagogiek
Les 1: inleiding
1 Het gezin
1.1 Gezin
een gezin: een huishouden met als essentiële kenmerken de combinatie van
meer dan één generatie en tussen deze generaties een zorgafhankelijkheid1.
Ouderschap en veelal partnerschap zijn samenstellende elementen van een gezin.
In een gezin is er sprake van minstens één ouder en één kind. Gezinsrelaties
zijn solidair en niet-vrijblijvend2. Een gezin kan verschillende vormen3
aannemen. Iemand kan opeenvolgend, of zelfs gelijktijdig lid zijn van verschillende
gezinnen.
Een correcte definitie voor een gezin is moeilijk te vinden. Er moet steeds een
generatie aanwezig zijn om van een gezin te kunnen spreken, maar dit is niet altijd
zo.
1.2 Huishouden
huishouden: binnen het demografisch onderzoek spreekt men van een
huishouden. Een huishouden bestaat uit 1 of meerdere personen die al dan niet
door familiebanden verbonden zijn. Ze leven gewoonlijk samen in eenzelfde
woning.
Er zijn 2 soorten huishouden:
» particulier huishouden: eigen huis
» collectief huishouden: rusthuis, strafinrichting, weeshuis, …
Men gaat spreken over een huishouden op basis van demografische kenmerken
zoals belastingen, rijksregister, … Dit zorgt ervoor dat het soms geen correcte
weerspiegeling geeft van de realiteit.
Voordeel Nadeel
een individu wordt ook gezien als een houdt geen rekening met dynamiek
huishouden en wordt niet uitgesloten kind dat bij gescheiden ouders leeft
wordt maar bij 1 ouder bijgerekend; lat-
relatie; …
1.3 Definitie van Levine
gezin: subjectief fenomeen waarbij er solidariteitsrelaties plaatsvinden tussen
1
zorgafhankelijkheid: ouder zorgt voor kind, maar kan ook zijn dat kind ouder verzorgt
2
niet-vrijblijvend: er zijn een aantal verplichtingen en verantwoordelijkheden van ouder naar het kind
toe en omgekeerd.
3
kunnen er doorheen de tijd anders uit zien => dynamisch
1
, individuen met diepe, persoonlijke bindingen en reciprociteit 4.
Hieruit leiden we af dat kinderen voor Levine niet noodzakelijk zijn om van een gezin
te kunnen spreken maar wel solidariteit. Het gezin is meer dan het vroegere
wettelijke, biologische en economische kader.
1.4 Definitie in wetenschappelijk onderzoek
gezin: samenlevingsvorm van enkele mensen. Hoe een gezin omschreven wordt,
hangt af van wat men binnen dat gezin onderzoekt.
Vb.: term family
1.5 Eenduidige gezinnen
De benaming ‘het gezin’ van het instituut van gezinswetenschappen is goed omdat
het de dynamiek benoemt, maar is slecht doordat er fysieke aanwezigheid van
een kind moet zijn.
Een eenduidige definitie geven van een gezin is niet zo evident. Dit komt door de
maatschappelijke veranderingen, zoals:
» loskoppeling partnerschap en huwelijk:
Vele koppels wonen officieël samen, maar zijn niet officieël getrouwd, zijn dit niet van
plan of deden dit niet voor ze gingen samenwonen.
» loskoppeling partnerschap en ouderschap:
Vele ouders zijn op de dag van vandaag gescheiden. Ze hebben nog geen nieuwe
relatie maar wel nog een kind.
» bloedband tussen ouder en kind:
De bloedband tussen ouder en kind is niet meer noodzakelijk zoals bij
pleeggezinnen, adoptie, …
» diversiteit binnen de gezinnen:
Gezinnen veranderen door de samenstelling en de grootte. Eenoudergezinnen en
eenpersoonshuishoudens (door vergrijzing en scheiding) nemen toe. Ook de
gezinnen worden kleiner, …
1.6 Klassieke kerngezin
Het klassieke kerngezin sterft niet uit. Dit komt nog steeds voor in de maatschappij.
1.7 Gezinsenquête 2016
Men deed in 2016 een schriftelijke enquête over de subjectieve gezinssamenstelling
bij 2644 gezinnen uit Vlaanderen of het Brussel Hoofdstedelijk Gewest, met minstens
1 kind dat jonger is dan 25 jaar. Men paste een wegingscoëfficient toe in dit
onderzoek zodat sommige culturen niet werden uitgesloten.
Wie behoort volgens u tot uw gezin?
4
reciprociteit: wederkerigheid
2
Les 1: inleiding
1 Het gezin
1.1 Gezin
een gezin: een huishouden met als essentiële kenmerken de combinatie van
meer dan één generatie en tussen deze generaties een zorgafhankelijkheid1.
Ouderschap en veelal partnerschap zijn samenstellende elementen van een gezin.
In een gezin is er sprake van minstens één ouder en één kind. Gezinsrelaties
zijn solidair en niet-vrijblijvend2. Een gezin kan verschillende vormen3
aannemen. Iemand kan opeenvolgend, of zelfs gelijktijdig lid zijn van verschillende
gezinnen.
Een correcte definitie voor een gezin is moeilijk te vinden. Er moet steeds een
generatie aanwezig zijn om van een gezin te kunnen spreken, maar dit is niet altijd
zo.
1.2 Huishouden
huishouden: binnen het demografisch onderzoek spreekt men van een
huishouden. Een huishouden bestaat uit 1 of meerdere personen die al dan niet
door familiebanden verbonden zijn. Ze leven gewoonlijk samen in eenzelfde
woning.
Er zijn 2 soorten huishouden:
» particulier huishouden: eigen huis
» collectief huishouden: rusthuis, strafinrichting, weeshuis, …
Men gaat spreken over een huishouden op basis van demografische kenmerken
zoals belastingen, rijksregister, … Dit zorgt ervoor dat het soms geen correcte
weerspiegeling geeft van de realiteit.
Voordeel Nadeel
een individu wordt ook gezien als een houdt geen rekening met dynamiek
huishouden en wordt niet uitgesloten kind dat bij gescheiden ouders leeft
wordt maar bij 1 ouder bijgerekend; lat-
relatie; …
1.3 Definitie van Levine
gezin: subjectief fenomeen waarbij er solidariteitsrelaties plaatsvinden tussen
1
zorgafhankelijkheid: ouder zorgt voor kind, maar kan ook zijn dat kind ouder verzorgt
2
niet-vrijblijvend: er zijn een aantal verplichtingen en verantwoordelijkheden van ouder naar het kind
toe en omgekeerd.
3
kunnen er doorheen de tijd anders uit zien => dynamisch
1
, individuen met diepe, persoonlijke bindingen en reciprociteit 4.
Hieruit leiden we af dat kinderen voor Levine niet noodzakelijk zijn om van een gezin
te kunnen spreken maar wel solidariteit. Het gezin is meer dan het vroegere
wettelijke, biologische en economische kader.
1.4 Definitie in wetenschappelijk onderzoek
gezin: samenlevingsvorm van enkele mensen. Hoe een gezin omschreven wordt,
hangt af van wat men binnen dat gezin onderzoekt.
Vb.: term family
1.5 Eenduidige gezinnen
De benaming ‘het gezin’ van het instituut van gezinswetenschappen is goed omdat
het de dynamiek benoemt, maar is slecht doordat er fysieke aanwezigheid van
een kind moet zijn.
Een eenduidige definitie geven van een gezin is niet zo evident. Dit komt door de
maatschappelijke veranderingen, zoals:
» loskoppeling partnerschap en huwelijk:
Vele koppels wonen officieël samen, maar zijn niet officieël getrouwd, zijn dit niet van
plan of deden dit niet voor ze gingen samenwonen.
» loskoppeling partnerschap en ouderschap:
Vele ouders zijn op de dag van vandaag gescheiden. Ze hebben nog geen nieuwe
relatie maar wel nog een kind.
» bloedband tussen ouder en kind:
De bloedband tussen ouder en kind is niet meer noodzakelijk zoals bij
pleeggezinnen, adoptie, …
» diversiteit binnen de gezinnen:
Gezinnen veranderen door de samenstelling en de grootte. Eenoudergezinnen en
eenpersoonshuishoudens (door vergrijzing en scheiding) nemen toe. Ook de
gezinnen worden kleiner, …
1.6 Klassieke kerngezin
Het klassieke kerngezin sterft niet uit. Dit komt nog steeds voor in de maatschappij.
1.7 Gezinsenquête 2016
Men deed in 2016 een schriftelijke enquête over de subjectieve gezinssamenstelling
bij 2644 gezinnen uit Vlaanderen of het Brussel Hoofdstedelijk Gewest, met minstens
1 kind dat jonger is dan 25 jaar. Men paste een wegingscoëfficient toe in dit
onderzoek zodat sommige culturen niet werden uitgesloten.
Wie behoort volgens u tot uw gezin?
4
reciprociteit: wederkerigheid
2
