Leerpad B – Dieetleer
1. preoperatieve voeding
⇒ voor risico op complicaties en herstel na operatie te bevorderen moet de voeding
soms worden aangepast. Dit hangt af van de voedingstoestand van de patiënt
- Slechte voedingstoestand = vergroot operatierisico, vertraagt herstel en
meer kans op infecties, vertraagde wondgenezing, decubitus en andere.
- Bij ondervoede pt gaan ze de toestand optimaliseren door een energie en
eiwit verrijkt dieet of sondevoeding/ TPN te geven.
- Bij overgewicht laten ze de pt eerst afvallen, maar de patiënt moet alsnog de
nodige vitaminen en mineralen binnenkrijgen, de patiënt mag ook niet te snel
afvallen.
1.2 nuchter beleid
- Dag van de operatie:
o Lichte maaltijd of nuchter (bij volledige narcose)
o Tot 6u voor de opname mag er gedronken en gegeten worden
o Tot 6u – 2u voor de opname enkel water
o Tot 2u voor de opname niets meer
o Middelen bij anesthesie geven braken en misselijkheid, de pt kan dus
stikken in het braaksel bv. aspiratiepneumonie
1.3 postoperatieve voeding
⇒ zo snel mogelijk terug normale voeding opdienen zonder dat pt misselijk wordt
- Afhankelijk van welk soort narcose kan er niet altijd terug naar normale
voeding, wanneer iemand onder volledige narcose is geweest is direct eten
niet aangeraden omdat je kan stikken.
- Narcose onderdrukt slikreflexen en ook de darmperistaltiek waardoor je kan
braken, zelfs moeilijkheden kan hebben met ontlasting
- Bij ingreep maagdarmkanaal en de bloedvaten is er een streng vloeibaar
dieet met gemalen/licht verteerbaar eten, dan wordt de normale voeding terug
opgestart.
- Wanneer gewone voeding niet lukt of mag kan een sonde geplaatst worden
- Wanneer spijsverteringsstelsel niet mag belast worden zal er ook gebruik
gemaakt worden van totale parenterale nutritie
1.4 energie en voedingsstoffenbehoefte na operatie
Voedingsstoffen Nodig voor
Eiwitten Herstel van weefsel
Koolhydraten en vetten Leveren van energie
Vitamine K Bloedstolling
Vitamine C en zink Wondgenezing
B-vitamines Verhoogd metabolisme
ijzer Bloedaanmaak
Vitamine D en calcium Herstel en botbreuken
1
, - Stikstofverlies door weefselbeschadiging, bloedverlies, wondvocht, katabole
stress
- Meer risico op infecties bij katabole patiënten
- Genoeg drinken is belangrijk voor de afvoer van afvalstoffen
1.5 voedingsstofverrijkte diëten
- Belang is optimale voeding en een optimale
voedingstoestand‼
- Er is een relatie tussen voeding en genezingsproces bv.
anorexie slechte eetlust
- Energie en eiwit verrijkt dieet is altijd in combi
o Energieverrijking bv. via KH en v
Doel: 30-35 kcal per kg ideaal LG
o Eiwitverrijking door bv. protifar
- Het is belangrijk dat er voldoende energie wordt opgenomen, de eiwitten
moeten dus opgenomen worden als bouwstof en niet als brandstof. Suiker
kan in grote hoeveelheden gemakkelijk ingenomen worden bv. in thee,
pap, yoghurt, melk,… ook extra vet is mogelijk:
o brood dik smeren
o tussendoortjes: koek, cake, milkshake, kaas, worst, nootjes
o scheutjes room of eetlepel zure room toevoegen aan groenten,..
o klontje margarine door maaltijd mengen
o volle melkproducten
o rauwkost met olie, mayo
o dextrine-maltose
- extra eiwitten is vaak ook nodig en kan makkelijk aan de maaltijd worden
toegevoegd voor de afweer en is ook een bouwstof. Maar is wel individueel
te bepalen a.d.h.v. de stress: matige stress 1-1,5g E/kg LG en bij
brandwonden is dit 2,5 E/kg LG.
o Bij wondgenezing wordt er soms extra micronutriënten gegeven
zoals vitamine K en Zink en bij fracturen extra calcium en vit D. Ook
vocht is altijd belangrijk
- Enkel tips voor pt met slechte eetlust maar wel een
voedingsstoffenverrijkte dieet hebben:
o Half kopje bouillon, glaasje wijn, glas vruchtensap, voldoende
drinken en de eetlust kan opgewekt worden.
o Vol gevoel vermijden = drinken voor de maaltijd niet doen
o Geen grote porties maar kleine bv. 5-6 per dag dan grote
o Wanneer pt ’s nachts honger heeft geef dan een energydrank
o Maak gebruik van een aantrekkelijk uitzicht van het eten, dit kan
eetlust bevorderen
o Niet te vette voeding
o Let op mondhygiëne
2
1. preoperatieve voeding
⇒ voor risico op complicaties en herstel na operatie te bevorderen moet de voeding
soms worden aangepast. Dit hangt af van de voedingstoestand van de patiënt
- Slechte voedingstoestand = vergroot operatierisico, vertraagt herstel en
meer kans op infecties, vertraagde wondgenezing, decubitus en andere.
- Bij ondervoede pt gaan ze de toestand optimaliseren door een energie en
eiwit verrijkt dieet of sondevoeding/ TPN te geven.
- Bij overgewicht laten ze de pt eerst afvallen, maar de patiënt moet alsnog de
nodige vitaminen en mineralen binnenkrijgen, de patiënt mag ook niet te snel
afvallen.
1.2 nuchter beleid
- Dag van de operatie:
o Lichte maaltijd of nuchter (bij volledige narcose)
o Tot 6u voor de opname mag er gedronken en gegeten worden
o Tot 6u – 2u voor de opname enkel water
o Tot 2u voor de opname niets meer
o Middelen bij anesthesie geven braken en misselijkheid, de pt kan dus
stikken in het braaksel bv. aspiratiepneumonie
1.3 postoperatieve voeding
⇒ zo snel mogelijk terug normale voeding opdienen zonder dat pt misselijk wordt
- Afhankelijk van welk soort narcose kan er niet altijd terug naar normale
voeding, wanneer iemand onder volledige narcose is geweest is direct eten
niet aangeraden omdat je kan stikken.
- Narcose onderdrukt slikreflexen en ook de darmperistaltiek waardoor je kan
braken, zelfs moeilijkheden kan hebben met ontlasting
- Bij ingreep maagdarmkanaal en de bloedvaten is er een streng vloeibaar
dieet met gemalen/licht verteerbaar eten, dan wordt de normale voeding terug
opgestart.
- Wanneer gewone voeding niet lukt of mag kan een sonde geplaatst worden
- Wanneer spijsverteringsstelsel niet mag belast worden zal er ook gebruik
gemaakt worden van totale parenterale nutritie
1.4 energie en voedingsstoffenbehoefte na operatie
Voedingsstoffen Nodig voor
Eiwitten Herstel van weefsel
Koolhydraten en vetten Leveren van energie
Vitamine K Bloedstolling
Vitamine C en zink Wondgenezing
B-vitamines Verhoogd metabolisme
ijzer Bloedaanmaak
Vitamine D en calcium Herstel en botbreuken
1
, - Stikstofverlies door weefselbeschadiging, bloedverlies, wondvocht, katabole
stress
- Meer risico op infecties bij katabole patiënten
- Genoeg drinken is belangrijk voor de afvoer van afvalstoffen
1.5 voedingsstofverrijkte diëten
- Belang is optimale voeding en een optimale
voedingstoestand‼
- Er is een relatie tussen voeding en genezingsproces bv.
anorexie slechte eetlust
- Energie en eiwit verrijkt dieet is altijd in combi
o Energieverrijking bv. via KH en v
Doel: 30-35 kcal per kg ideaal LG
o Eiwitverrijking door bv. protifar
- Het is belangrijk dat er voldoende energie wordt opgenomen, de eiwitten
moeten dus opgenomen worden als bouwstof en niet als brandstof. Suiker
kan in grote hoeveelheden gemakkelijk ingenomen worden bv. in thee,
pap, yoghurt, melk,… ook extra vet is mogelijk:
o brood dik smeren
o tussendoortjes: koek, cake, milkshake, kaas, worst, nootjes
o scheutjes room of eetlepel zure room toevoegen aan groenten,..
o klontje margarine door maaltijd mengen
o volle melkproducten
o rauwkost met olie, mayo
o dextrine-maltose
- extra eiwitten is vaak ook nodig en kan makkelijk aan de maaltijd worden
toegevoegd voor de afweer en is ook een bouwstof. Maar is wel individueel
te bepalen a.d.h.v. de stress: matige stress 1-1,5g E/kg LG en bij
brandwonden is dit 2,5 E/kg LG.
o Bij wondgenezing wordt er soms extra micronutriënten gegeven
zoals vitamine K en Zink en bij fracturen extra calcium en vit D. Ook
vocht is altijd belangrijk
- Enkel tips voor pt met slechte eetlust maar wel een
voedingsstoffenverrijkte dieet hebben:
o Half kopje bouillon, glaasje wijn, glas vruchtensap, voldoende
drinken en de eetlust kan opgewekt worden.
o Vol gevoel vermijden = drinken voor de maaltijd niet doen
o Geen grote porties maar kleine bv. 5-6 per dag dan grote
o Wanneer pt ’s nachts honger heeft geef dan een energydrank
o Maak gebruik van een aantrekkelijk uitzicht van het eten, dit kan
eetlust bevorderen
o Niet te vette voeding
o Let op mondhygiëne
2
