Leerpad A – communicatie
1. inleiding
- Empowerment: de patiënt moet in zijn omgeving als voorwaardige actor
geïntegreerd worden in het zorgproces, met doelstellingen:
o het zelfbeheer van de ziekte en de behandeling
o capaciteit om te participeren in de zorg en de om keuzes te maken
o psychosociale zelf-efficiënte en toegang tot best mogelijke
levenskwaliteit
- patiëntenvoorlichting: met 4 vormen
o patiënteninformatie: gegeven over een onderzoek/ingreep maar ook
over alles wat een zorgvrager moet weten om tijdens verblijf of erna
o patiënteneducatie: toelichten voor gewenste inzicht over
ziekte/aandoening/beperkingen en kan ingrijpen op gebeurtenissen
o patiëntenbegeleiding: zorgvrager en diens geestelijk en soms
lichamelijk begeleidt bij verwerken van gezondheidsproblemen
o patiënteninstructie: voor handelingen/vaardigheden die je zv aanleert:
wanneer moet de pt de handeling dit doen?
Hoe moet de handeling uitgevoerd worden
Wat ondervindt de pt als de handeling (juist) wordt gedaan
2. patiënt empowerment en patiëntenvoorlichting
2.1 wat is ‘patiënt empowerment’
⇒ pt krijgt controle of een gevoel van controle over zijn of haar gezondheid en -zorg
en afhankelijkheidsgevoel is zo klein mogelijk:
- Enerzijds houdt in dat empowerde patiënt de verantwoordelijkheid opneemt
voor zijn gezondheid en doet wat hij kan om gezond te blijven.
- Anderzijds betekent dat iemand die toch ziek wordt controle of dat gevoel van
controle heeft.
⇒ die afhankelijkheid kan op 2 manieren worden veranderd: pt kan kennis zelf
verwerven, maar dit kan nooit helemaal lukken. Of de vpk/arts kan de pt kennis
brengen, pt die veel weet wordt ook een soort expert.
2.2 patiënt empowerment is een proces
⇒ proces van zelfversterking dat pt een actieve rol geeft in eigen zorgproces en
leven. Het zorgt voor max. autonomie en zelfmanagement + hoogkwalitatieve zorg
voor betere afstemming tss zelfzorg en de interventies
- Situeert over heel zorgparcours van pt en omgeving: informeren van pt en
omgeving (over ziekte, evolutie, behandeling, effecten, ondersteuning,
diensten) educatie v/d pt en omgeving (handelingen, symptomen)
motiveren v/d pt (bepaalde doelen bereiken of grenzen verleggen, evaluatie
v/d kennis en vaardigheden (
- Empowerment start vanaf meedelen diagnose en situeert in alle stadia
1
, - Pt moet mee kunnen beslissen en kunnen mee argumenteren + pt moet
vertrouwen hebben in eigen kunnen bv. wel vertrouwd over behandeling maar
niet haalbaar door bv. het kunnen door financieel
- Totale empowerment is verantwoordelijkheid van omgeving vd pt en van
GZHZ-systeem
2.3 doelstellingen van patiënt empowerment
- Grotere autonomie voor de pt, minder afhankelijkheid van professionals
- Een reductie of uitstel van opname in thuisvervangende structuren
- Verhogen van tevredenheid van patiënt door betere controle ziekte
- Grotere therapietrouw door gedeelde besluitvorming
- Een adequater gebruik van zorg op 1ste en 2de zorg
- Voorkomen van chronische ziekte en tijdig herkennen van symptomen
- Tragere progressie v/d ziekte door situaties te vermijden met veel energie
- Lagere consumptie urgente medische hulp en minder complicaties door
betere anticipatie op zorgbehoeften
- Betere levenskwaliteit en beter gewaardeerde rol voor chronische ziekte
binnen samenleving
- Aanmoediging tot participatieve cultuur voor patiëntenervaring te integreren
- Vermindering van sociale ongelijkheid in gezondheid door competenties,
rechten, kennis van pt te versterken
2.4 aanleren van een vaardigheid: structuur
⟹ sluit aan op het geven van uitleg over de achtergronden en gevolgen van zijn
aandoening. Geeft beter inzicht in toestand en kennis wat hij zelf kan doen om ziekte
onder controle te houden
- Structuur is heel belangrijk in de voorlichtingsgesprekken, voor zowel jezelf als
de pt (je kan een lijstje maken)
2.4.1 voorbereiding
⟹ je moet goed weten waar je over gaat spreken en het onderwerp zelf goed weten
- Bedenk hoe je zo weinig mogelijk wordt gestoord bv. zoveel mogelijk tijd,
aparte ruimte
- Bedenk wat belangrijk is voor de pt om te weten
- Neem vooraf inlichtingen over de pt om te kunnen inspelen
- Maak een plan met stappen en materiaal dat je gaat gebruiken
- Welke ondersteuning bv. folder
2.4.2 begin van een gesprek of inleiding
⟹ wanneer je je pt op gemak weet te stellen, vertelt over interesses, deskundigheid
en fijne sfeer heb je al een begin, dit heeft te maken met de fase ‘openstaan’.
- Geven van instructie = mentaal voorbereiden dus eerst beginnen met uitleg
met doel en waarde van instructie
- Doel van iedere instructie is dat pt bepaald gedrag ook zelf gaat doen
- Begroet pt op vriendelijke manier en stel jezelf voor met naam en functie
2
1. inleiding
- Empowerment: de patiënt moet in zijn omgeving als voorwaardige actor
geïntegreerd worden in het zorgproces, met doelstellingen:
o het zelfbeheer van de ziekte en de behandeling
o capaciteit om te participeren in de zorg en de om keuzes te maken
o psychosociale zelf-efficiënte en toegang tot best mogelijke
levenskwaliteit
- patiëntenvoorlichting: met 4 vormen
o patiënteninformatie: gegeven over een onderzoek/ingreep maar ook
over alles wat een zorgvrager moet weten om tijdens verblijf of erna
o patiënteneducatie: toelichten voor gewenste inzicht over
ziekte/aandoening/beperkingen en kan ingrijpen op gebeurtenissen
o patiëntenbegeleiding: zorgvrager en diens geestelijk en soms
lichamelijk begeleidt bij verwerken van gezondheidsproblemen
o patiënteninstructie: voor handelingen/vaardigheden die je zv aanleert:
wanneer moet de pt de handeling dit doen?
Hoe moet de handeling uitgevoerd worden
Wat ondervindt de pt als de handeling (juist) wordt gedaan
2. patiënt empowerment en patiëntenvoorlichting
2.1 wat is ‘patiënt empowerment’
⇒ pt krijgt controle of een gevoel van controle over zijn of haar gezondheid en -zorg
en afhankelijkheidsgevoel is zo klein mogelijk:
- Enerzijds houdt in dat empowerde patiënt de verantwoordelijkheid opneemt
voor zijn gezondheid en doet wat hij kan om gezond te blijven.
- Anderzijds betekent dat iemand die toch ziek wordt controle of dat gevoel van
controle heeft.
⇒ die afhankelijkheid kan op 2 manieren worden veranderd: pt kan kennis zelf
verwerven, maar dit kan nooit helemaal lukken. Of de vpk/arts kan de pt kennis
brengen, pt die veel weet wordt ook een soort expert.
2.2 patiënt empowerment is een proces
⇒ proces van zelfversterking dat pt een actieve rol geeft in eigen zorgproces en
leven. Het zorgt voor max. autonomie en zelfmanagement + hoogkwalitatieve zorg
voor betere afstemming tss zelfzorg en de interventies
- Situeert over heel zorgparcours van pt en omgeving: informeren van pt en
omgeving (over ziekte, evolutie, behandeling, effecten, ondersteuning,
diensten) educatie v/d pt en omgeving (handelingen, symptomen)
motiveren v/d pt (bepaalde doelen bereiken of grenzen verleggen, evaluatie
v/d kennis en vaardigheden (
- Empowerment start vanaf meedelen diagnose en situeert in alle stadia
1
, - Pt moet mee kunnen beslissen en kunnen mee argumenteren + pt moet
vertrouwen hebben in eigen kunnen bv. wel vertrouwd over behandeling maar
niet haalbaar door bv. het kunnen door financieel
- Totale empowerment is verantwoordelijkheid van omgeving vd pt en van
GZHZ-systeem
2.3 doelstellingen van patiënt empowerment
- Grotere autonomie voor de pt, minder afhankelijkheid van professionals
- Een reductie of uitstel van opname in thuisvervangende structuren
- Verhogen van tevredenheid van patiënt door betere controle ziekte
- Grotere therapietrouw door gedeelde besluitvorming
- Een adequater gebruik van zorg op 1ste en 2de zorg
- Voorkomen van chronische ziekte en tijdig herkennen van symptomen
- Tragere progressie v/d ziekte door situaties te vermijden met veel energie
- Lagere consumptie urgente medische hulp en minder complicaties door
betere anticipatie op zorgbehoeften
- Betere levenskwaliteit en beter gewaardeerde rol voor chronische ziekte
binnen samenleving
- Aanmoediging tot participatieve cultuur voor patiëntenervaring te integreren
- Vermindering van sociale ongelijkheid in gezondheid door competenties,
rechten, kennis van pt te versterken
2.4 aanleren van een vaardigheid: structuur
⟹ sluit aan op het geven van uitleg over de achtergronden en gevolgen van zijn
aandoening. Geeft beter inzicht in toestand en kennis wat hij zelf kan doen om ziekte
onder controle te houden
- Structuur is heel belangrijk in de voorlichtingsgesprekken, voor zowel jezelf als
de pt (je kan een lijstje maken)
2.4.1 voorbereiding
⟹ je moet goed weten waar je over gaat spreken en het onderwerp zelf goed weten
- Bedenk hoe je zo weinig mogelijk wordt gestoord bv. zoveel mogelijk tijd,
aparte ruimte
- Bedenk wat belangrijk is voor de pt om te weten
- Neem vooraf inlichtingen over de pt om te kunnen inspelen
- Maak een plan met stappen en materiaal dat je gaat gebruiken
- Welke ondersteuning bv. folder
2.4.2 begin van een gesprek of inleiding
⟹ wanneer je je pt op gemak weet te stellen, vertelt over interesses, deskundigheid
en fijne sfeer heb je al een begin, dit heeft te maken met de fase ‘openstaan’.
- Geven van instructie = mentaal voorbereiden dus eerst beginnen met uitleg
met doel en waarde van instructie
- Doel van iedere instructie is dat pt bepaald gedrag ook zelf gaat doen
- Begroet pt op vriendelijke manier en stel jezelf voor met naam en functie
2
