STRAFRECHT
HET BEGRIP STRAFRECHT
Het strafrecht is een tak van het publiek recht dat het geheel van rechtsregels
bevat die bepalen welke gedragingen, onder welke voorwaarden en in welke
omstandigheden, tegenover welke personen misdrijven uitmaken en dan
onderhevig zijn aan sancties en/of maatregelen.
Het begrip strafrecht in ruime zin:
- Welke gedragingen
- Onder welke voorwaarden
- Welke omstandigheden/personen
- Welke sancties
- Door wie en hoe beteugeld
Drie sleutelbegrippen:
- Begrippen
- Strafrechtelijke sanctie
- Dader en ook slachtoffer
Is strafrecht rechtvaardig?
Wat moet het zijn?
- Afschrikking: op de manier kan je de maatschappij reguleren.
- Vergelding
- Regulator
- Bescherming: aantal zwakke in de maatschappij krijgen regels zodat zij
niet op een heuse manier gaan behandeld worden.
- Opvoeding
Strike three: als je 3 keer slaagt en je mist de bal dan ben je eruit. In de VS is er
een wet dat zegt dat als je voor een 3 de keer wordt veroordeeld dan krijg je
levenslang. Man die 2 keer eerder was veroordeeld, 2 diefstallen en nu wou hij
een rekening niet betalen en wordt dus veroordeeld tot levenslang. Wetgeving op
herhaling in België als er iemand opnieuw wordt veroordeeld dan gaat die een
zwaarder straf krijgen.
HET LEGALITEITSBEGINSEL
Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgaande wettelijke
strafbepaling. Art. 12 GW. “Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die
de wet bepaald.” Daarnaast kan geen straf worden opgelegd, als deze niet
voorafgaand door de wetgever op een gedraging werd gesteld. Art. 14 GW
Fundament van onze rechtsstaat.
1
,Nullem crimen sine lega: geen misdrijf zonder wet.
Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet. De strafwet voorziet bepaalde
sancties voor de verschillende gedragingen, het zijn deze sancties die de rechter
moet toepassen en hij moet binnen de door de strafwet opgelegde grenzen
blijven.
- Art. 12 en 14 GW.
- Art. 2 Sw.
- Art. 7 EVRM
- Art. 15 IVBPR
Strafbepaling moet bij wet in formele zin.
Het moet gaan om een wet in formele zin = het is door de wetgever gemaakt.
Een wet in formele zin moet de bepaling zijn van het legaliteitsbeginsel.
Legaliteitsbeginsel
- Geen misdrijf zonder wet wet in formele zin
- Geen straf zonder wet
- Niet-retroactiviteit strafwet
- Retroactiviteit mildere strafwet
De regel van de legaliteit breng dat als er een mildere strafwet komt dat wel
retroactief wordt toegepast.
De controle op het legaliteitsbeginsel gebeurt door het Grondwettelijk Hof.
Daarbij zijn de hoven en rechtbanken bevoegd om na te gaan of een
nationaalrechtelijke regel niet in strijd is met een norm van een internationaal
verdrag die rechtstreekse werking heeft in de interne rechtsorde. Ingeval van
conflict of twijfel moet de strafrechter een prejudiciële vraag stellen aan het
Grondwettelijk Hof.
BRONNEN
Internationale bronnen:
- IVBPR; het is niet afdwingbaar als individu ten opzichte van de staat.
- EVRM: Raad van Europa. Het Europees hof is het orgaan dat gaat nakijken
of iemand zijn rechten al dan niet geschonden zijn en dat heeft ene
enorme impact op de dagelijkse werking.
- EU: de Europese unie is van belang omdat het een grote impact heeft op
ons recht
- Schengen
o Van Gend en Loos: arrest Hof van Justitie
o Toepassing
Nationale bronnen:
- Grondwet
2
, - Strafwetboek en complementaire wetten: regelen hoe iets voor de rechter
moet verschijnen.
- Bijzondere strafwetten: Bv. verdovende middelen.
- Andere: GAS. Worden uitgeschreven door de gemeenteraad, in de nieuwe
gemeente wet is een nieuw artikel geschreven die de bevoegdheid
delegeren om boetes uit te schrijven naar de gemeenteraad.
- Rechtspraak en rechtsleer
INTERPRETATIE VAN WETTEN
Niet alle wetten moeten geïnterpreteerd worden. Als de wet duidelijk is dan moet
ze niet geïnterpreteerd worden. Vaak is de wet niet duidelijk en zal men ze
moeten interpreteren. Hierbij zal de wet bij twijfel in het voordeel van de
beklaagde worden geïnterpreteerd.
Strike interpretatie.
Soorten interpretatie:
- Authentieke: de interpretatie gegeven door de instantie zelf die de
strafwetsbepaling heeft uitgevaardigd.
- Contextuele: de interpretatie van de strafbepaling gegeven in de context
van de wetgeving die deze bepaling invoert.
- Jurisprudentiële: de interpretatie van een wettekst door de hoven en
rechtbanken, naar aanleiding van concrete gevallen die hen worden
voorgelegd.
- Doctrinale: de interpretatie die aan de wettekst wordt gegeven, door
rechtsgeleerden die de strafwetgeving en de rechtspraak wetenschappelijk
bestuderen en becommentariëren
- Taalkundige: de interpretatie die de wet verklaart aan de hand van de
betekenis van de in de wettekst zelf gebruikte woorden. Het gaat om de
betekenis die ze hebben in het gewone taalgebruik, tenzij de strafwetgever
zelf aan bepaalde woorden een specifieke technisch-juridische betekenis
geeft.
Interpratatio cessat in claris
In dubio pro reo: het voordeel van de twijfel. De ambulance wordt gebeld en
die komen ter plaatse waar man dood ligt te bloeden op hoofd. Stiefzoon en
vrouw zijn aanwezig en zeggen dat die man met een hamer op zijn hoofd heeft
geklopt en zelfmoord heeft gepleegd. Wetsdokter wordt aangesteld voor
autopsie. De moeder wordt ondervraagd en vertelt dat zoon hem heeft vermoord
omdat er ruzie was. De jongen wordt aangesproken en beken. Het probleem was
dat de politie zijn werk niet goed had. Advocaat van jongen dat hij zijn bekentenis
intrekt, maar beweert dat verklaart te hebben om zijn moeder te beschermen.
Jury moet beslissen, als het 6-6 is dan is het vrijspraak. 7-5 dan moet men naar
buiten komen en moeten de beroepsrechters beslissingen of ze zich aansluiten
bij meerderheid of minderheid. In deze zaak heeft de jury ja gezegd met 7 tegen
3
, 5 en beroepsrechters moesten zich dus aansluiten en ze hebben aangesloten bij
de meerderheid dus hij is veroordeeld.
MATERIEEL VERSUS FORMEEL STRAFRECHT
Materieel strafrecht: SW: gaat om de procedure, regels, feiten die strafbaar
zijn, artikels waarop we ons baseren, welke sanctie vloeien hieruit voort etc.
Formeel strafrecht: SV: regels, manier waarop we kunnen onderzoeken gaan
we dieper bekijken bij strafvordering in de 4 de module. Dit zijn procedures zoals
de vaststelling en berechtiging.
- Vaststelling van misdrijven
o Opsporing
o Vervolging
- Berechtiging van personen verdacht van een misdrijf
CODIFICATIE VAN STRAFRECHT
Strafwetboek: ééntalig Frans: pas officiële vertaling. In 1964
Wetboek van Strafvordering: 1808
Herzieningspogingen:
- Franchimont: is uiteindelijk de kleine hervorming geworden.
- Pot Pourri
- Arrest Grondwettelijk Hof: herzieningen moeten afgeschaft worden.
- ‘Nieuw ‘ strafwetboek?
Het grondwettelijk hof is een belangrijk instrument. Ze kunnen een aantal
strafbepalingen vernietigen.
ALGEMEEN STRAFRECHT:
Het strafrecht van gemeen recht beschermt juridische waarden die wezenlijk
worden geacht voor de maatschappelijke orde. Zijn toepassingssfeer is
algemeen, naar de personen en naar de plaats. Het legt dus het systeem uit. Dit
systeem moet toegepast worden op het bijzonder strafrecht.
- Artikelen 1-100ter Sw.
- Complementaire wetten: vormen een algemeen strafwet. Hoe gaan we een
bestraffing doen?
o Wet jeugdbescherming 8 april 1965 nu ook Vlaams decreet integrale
jeugdhulp.
o Wet bescherming maatschappij 1 juli 1964 nu interneringswet 5 mei
2014 zoals gewijzigd.
o Probatiewet 29 juni 1964.
BIJZONDER STRAFRECHT
Artikelen 101-566 Sw.
4
HET BEGRIP STRAFRECHT
Het strafrecht is een tak van het publiek recht dat het geheel van rechtsregels
bevat die bepalen welke gedragingen, onder welke voorwaarden en in welke
omstandigheden, tegenover welke personen misdrijven uitmaken en dan
onderhevig zijn aan sancties en/of maatregelen.
Het begrip strafrecht in ruime zin:
- Welke gedragingen
- Onder welke voorwaarden
- Welke omstandigheden/personen
- Welke sancties
- Door wie en hoe beteugeld
Drie sleutelbegrippen:
- Begrippen
- Strafrechtelijke sanctie
- Dader en ook slachtoffer
Is strafrecht rechtvaardig?
Wat moet het zijn?
- Afschrikking: op de manier kan je de maatschappij reguleren.
- Vergelding
- Regulator
- Bescherming: aantal zwakke in de maatschappij krijgen regels zodat zij
niet op een heuse manier gaan behandeld worden.
- Opvoeding
Strike three: als je 3 keer slaagt en je mist de bal dan ben je eruit. In de VS is er
een wet dat zegt dat als je voor een 3 de keer wordt veroordeeld dan krijg je
levenslang. Man die 2 keer eerder was veroordeeld, 2 diefstallen en nu wou hij
een rekening niet betalen en wordt dus veroordeeld tot levenslang. Wetgeving op
herhaling in België als er iemand opnieuw wordt veroordeeld dan gaat die een
zwaarder straf krijgen.
HET LEGALITEITSBEGINSEL
Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgaande wettelijke
strafbepaling. Art. 12 GW. “Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die
de wet bepaald.” Daarnaast kan geen straf worden opgelegd, als deze niet
voorafgaand door de wetgever op een gedraging werd gesteld. Art. 14 GW
Fundament van onze rechtsstaat.
1
,Nullem crimen sine lega: geen misdrijf zonder wet.
Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet. De strafwet voorziet bepaalde
sancties voor de verschillende gedragingen, het zijn deze sancties die de rechter
moet toepassen en hij moet binnen de door de strafwet opgelegde grenzen
blijven.
- Art. 12 en 14 GW.
- Art. 2 Sw.
- Art. 7 EVRM
- Art. 15 IVBPR
Strafbepaling moet bij wet in formele zin.
Het moet gaan om een wet in formele zin = het is door de wetgever gemaakt.
Een wet in formele zin moet de bepaling zijn van het legaliteitsbeginsel.
Legaliteitsbeginsel
- Geen misdrijf zonder wet wet in formele zin
- Geen straf zonder wet
- Niet-retroactiviteit strafwet
- Retroactiviteit mildere strafwet
De regel van de legaliteit breng dat als er een mildere strafwet komt dat wel
retroactief wordt toegepast.
De controle op het legaliteitsbeginsel gebeurt door het Grondwettelijk Hof.
Daarbij zijn de hoven en rechtbanken bevoegd om na te gaan of een
nationaalrechtelijke regel niet in strijd is met een norm van een internationaal
verdrag die rechtstreekse werking heeft in de interne rechtsorde. Ingeval van
conflict of twijfel moet de strafrechter een prejudiciële vraag stellen aan het
Grondwettelijk Hof.
BRONNEN
Internationale bronnen:
- IVBPR; het is niet afdwingbaar als individu ten opzichte van de staat.
- EVRM: Raad van Europa. Het Europees hof is het orgaan dat gaat nakijken
of iemand zijn rechten al dan niet geschonden zijn en dat heeft ene
enorme impact op de dagelijkse werking.
- EU: de Europese unie is van belang omdat het een grote impact heeft op
ons recht
- Schengen
o Van Gend en Loos: arrest Hof van Justitie
o Toepassing
Nationale bronnen:
- Grondwet
2
, - Strafwetboek en complementaire wetten: regelen hoe iets voor de rechter
moet verschijnen.
- Bijzondere strafwetten: Bv. verdovende middelen.
- Andere: GAS. Worden uitgeschreven door de gemeenteraad, in de nieuwe
gemeente wet is een nieuw artikel geschreven die de bevoegdheid
delegeren om boetes uit te schrijven naar de gemeenteraad.
- Rechtspraak en rechtsleer
INTERPRETATIE VAN WETTEN
Niet alle wetten moeten geïnterpreteerd worden. Als de wet duidelijk is dan moet
ze niet geïnterpreteerd worden. Vaak is de wet niet duidelijk en zal men ze
moeten interpreteren. Hierbij zal de wet bij twijfel in het voordeel van de
beklaagde worden geïnterpreteerd.
Strike interpretatie.
Soorten interpretatie:
- Authentieke: de interpretatie gegeven door de instantie zelf die de
strafwetsbepaling heeft uitgevaardigd.
- Contextuele: de interpretatie van de strafbepaling gegeven in de context
van de wetgeving die deze bepaling invoert.
- Jurisprudentiële: de interpretatie van een wettekst door de hoven en
rechtbanken, naar aanleiding van concrete gevallen die hen worden
voorgelegd.
- Doctrinale: de interpretatie die aan de wettekst wordt gegeven, door
rechtsgeleerden die de strafwetgeving en de rechtspraak wetenschappelijk
bestuderen en becommentariëren
- Taalkundige: de interpretatie die de wet verklaart aan de hand van de
betekenis van de in de wettekst zelf gebruikte woorden. Het gaat om de
betekenis die ze hebben in het gewone taalgebruik, tenzij de strafwetgever
zelf aan bepaalde woorden een specifieke technisch-juridische betekenis
geeft.
Interpratatio cessat in claris
In dubio pro reo: het voordeel van de twijfel. De ambulance wordt gebeld en
die komen ter plaatse waar man dood ligt te bloeden op hoofd. Stiefzoon en
vrouw zijn aanwezig en zeggen dat die man met een hamer op zijn hoofd heeft
geklopt en zelfmoord heeft gepleegd. Wetsdokter wordt aangesteld voor
autopsie. De moeder wordt ondervraagd en vertelt dat zoon hem heeft vermoord
omdat er ruzie was. De jongen wordt aangesproken en beken. Het probleem was
dat de politie zijn werk niet goed had. Advocaat van jongen dat hij zijn bekentenis
intrekt, maar beweert dat verklaart te hebben om zijn moeder te beschermen.
Jury moet beslissen, als het 6-6 is dan is het vrijspraak. 7-5 dan moet men naar
buiten komen en moeten de beroepsrechters beslissingen of ze zich aansluiten
bij meerderheid of minderheid. In deze zaak heeft de jury ja gezegd met 7 tegen
3
, 5 en beroepsrechters moesten zich dus aansluiten en ze hebben aangesloten bij
de meerderheid dus hij is veroordeeld.
MATERIEEL VERSUS FORMEEL STRAFRECHT
Materieel strafrecht: SW: gaat om de procedure, regels, feiten die strafbaar
zijn, artikels waarop we ons baseren, welke sanctie vloeien hieruit voort etc.
Formeel strafrecht: SV: regels, manier waarop we kunnen onderzoeken gaan
we dieper bekijken bij strafvordering in de 4 de module. Dit zijn procedures zoals
de vaststelling en berechtiging.
- Vaststelling van misdrijven
o Opsporing
o Vervolging
- Berechtiging van personen verdacht van een misdrijf
CODIFICATIE VAN STRAFRECHT
Strafwetboek: ééntalig Frans: pas officiële vertaling. In 1964
Wetboek van Strafvordering: 1808
Herzieningspogingen:
- Franchimont: is uiteindelijk de kleine hervorming geworden.
- Pot Pourri
- Arrest Grondwettelijk Hof: herzieningen moeten afgeschaft worden.
- ‘Nieuw ‘ strafwetboek?
Het grondwettelijk hof is een belangrijk instrument. Ze kunnen een aantal
strafbepalingen vernietigen.
ALGEMEEN STRAFRECHT:
Het strafrecht van gemeen recht beschermt juridische waarden die wezenlijk
worden geacht voor de maatschappelijke orde. Zijn toepassingssfeer is
algemeen, naar de personen en naar de plaats. Het legt dus het systeem uit. Dit
systeem moet toegepast worden op het bijzonder strafrecht.
- Artikelen 1-100ter Sw.
- Complementaire wetten: vormen een algemeen strafwet. Hoe gaan we een
bestraffing doen?
o Wet jeugdbescherming 8 april 1965 nu ook Vlaams decreet integrale
jeugdhulp.
o Wet bescherming maatschappij 1 juli 1964 nu interneringswet 5 mei
2014 zoals gewijzigd.
o Probatiewet 29 juni 1964.
BIJZONDER STRAFRECHT
Artikelen 101-566 Sw.
4
