Samenvatting CCP

CROSSCULTURELE PSYCHOLOGIE

1. INLEIDING
1.1 WAT IS CROSSCULTURELE PSYCHOLOGIE
 Definitie
o veel verschillende definities
 zeggen allemaal dat CCP kijkt in hoeverre cultuur van invloed is op de menselijke
psychologie
 er wordt zowel gekeken naar de gelijkenissen als de verschillen
 geschiedenis
o cultuur bestaat al heel lang maar het wordt nog niet zolang onderzocht
 omdat het moeilijk is om dit te onderzoeken – hoe kan je namelijk zeggen dat iets
wordt beïnvloedt door cultuur
 belang
o omdat we met heel veel soorten culturen samenleven
o vroeger werd er alleen maar onderzoek gedaan met WEIRD = White Educated Industrialized
Rich Democratic
 men is gaan kijken naar 4000 onderzoekspapers om er zo achter te komen welke
proefpersonen er werden gebruikt  wie waren de deelnemers in deze
onderzoeken
 95% spraken Engels
 68% kwamen uit de VS waarvan 2/3 studenten waren
 In hoeverre is onze kennis over psychologische fenomenen hetzelfde over verschillende leeftijden,
geslachten…
o Besef van onze eigen cultuur
 Doordat we vaak naar andere culturen kijken maakt dat onze eigen cultuur
onzichtbaar
o Respect krijgen voor andere culturen
 Cultuur kan een gevoelig onderwerp zijn
(bv. zwart piet)
 Waardering en respect krijgen
(bv. mensen in de ogen kijken – in Oosterse landen is geen oogcontact een teken van
respect terwijl dit bij ons als onbeleefd wordt gezien)
o Comfirmation bias = mensen gaan dingen zoeken die hun mening bevestigen
 Diversiteit zorgt voor de verrijking waardoor we anders gaan kijken naar culturen




1

,1.2 WAT IS CULTUUR
 culturen omschrijven
o vaak vinden wij het makkelijker om typische dingen over andere culturen te vertellen dan
over onze eigen cultuur  dat onze eigen cultuur vaak onzichtbaar is voor ons
 honderden definities
o interpretatie kan breed of eng zijn
 breed = natuur vs cultuur = dat wat de mens schept
 eng = kunstuitingen, bedrijfscultuur…

Tylor – cultuur = een door de mens verworven complex geheel dat kennis, geloof, kunst, moraal, wetten,
gebruiken en alle andere capaciteiten en gewoontes omvat

Herskovits – cultuur = het deel van de menselijke omgeving dat door mensen gemaakt is

o Materie = objectief aspect
(bv. kledij, architectuur…)
o Immaterie = subjectief aspect
(bv. waarden en normen, verkeersregels…)

Hofstede – culturele dimensies = cultuur is de collectieve mentale programmering die
de leden van een groep of categorie mensen onderscheidt van een andere

- Mentale programmering = dat cultuur iets is dat in de hoofden van mensen
zit en hun mening en andere dingen gaat vormgeven
o Deze komt tot stand door de opvoeding
- Collecitef = het is iets van een groep mensen en het onderscheidt de ene groep mensen van de andere

o Menselijke natuur = hetzelfde doorheen alle culturen
o Cultuur = datgene dat groepen van elkaar onderscheidt en dat is aangeleerd
o Persoonlijkheid = deel aangeboren en deel aangeleerd dat jou als persoon uniek maakt

Onion model = 3 lagen van de cultuur

o Materiële cultuur = makkelijkst zichtbaar
(bv. voeding, kleding…)
o Sociale cultuur = sociale normen die in een cultuur gelden
(bv. hoe je je gedraagt op een begrafenis)
o Subjectieve cultuur = minst zichtbaar is de manier waarop je denkt
over jezelf en de wereld
(bv. hoe je denkt over de bijbel)
o De pijl = doorheen de tijd groeit onze ajuin en gaan we bepaalde dingen ontgroeien of gaan
we dingen net belangrijker vinden
(bv. de kerk wordt minder en minder belangrijk)

Ander onion model = ook 3 lagen

o Expliciete laag = wat het duidelijkst zichtbaar is
o Normen en waarden
o Impliciete laag = assumpties van gedragingen




2

,cultuur = een door gemeenschap gedeeld systeem van waarden, normen, ideeën, attitudes, gedragingen,
communicatiemiddelen en de producten ervan die van generatie op generatie worden overgeleverd

o
“cultuur is gedeeld”
 Groep mensen nodig
 De mate waarin ze variëren – de individuele verschillen tussen de leden
(bv. je gaat niet met elke Belg dezelfde persoonlijkheidstrekken delen)
o “cultuur is geleerd” = wordt overgebracht door socialisatie
 Enculturatie = cultuuroverdracht in tijd
 Acculturatie = cultuuroverdracht in geografische en sociale ruimtes
(bv. als je in een ander land gaat wonen neem je die cultuur over)
 Hersenen zijn deel van menselijke natuur maar worden ook gevormd door culturele ervaringen
o Taxichauffeurs in Londen moeten alle straten in Londen kennen en moeten veel winkels
weten zijn en doordat zij jarenlang sterke geheugentraining deden werd hun hypocampus in
de hersenen groter dan bij andere mensen
o “cultuur is dynamisch”
 Cultuur beïnvloedt jou maar jij ook de cultuur
(bv. als er een nieuwe werknemer is kan die een effect hebben op de bedrijfscultuur)
 Er kan snel een nieuwe subcultuur gevormd worden
o “cultuur is adaptief” = cultuur is de aanpassing van de menselijke soort op ecologische, socio-
politieke en biologische factoren
 Ecocultureel = de ecologische omgeving waarin mensen functioneren is van invloed
op de cultuur
(bv. alles kudden dieren je bron zijn van eten dan moet je een cultuur van nomaden
vormen om te overleven)

1.3 WAT IS CULTUUR NIET?
 Wat niet
o Ras = want dit zijn fysieke kenmerken
o Nationaliteit = staatsburgerschap
 Vaak dezelfde cultuur maar kan ook verschillen

1.4 ETNOCENTRISME
etnocentrisme = de houding waarbij de eigen omgeving, het eigen volk of de eigen cultuur bewust of onbewust
als maatstaaf gebruikt wordt om de rest van de wereld te beoordelen

(bv. wij vinden het abnormaal om insecten te eten)




3

, 1.5 CULTUUR EN PSYCHOLOGIE
 2 benaderingen
o Absolutisme – algemene psychologie = mensen zijn over het algemeen gelijk aan elkaar
 Psychologie wordt niet beïnvloed door de culturele context
 Extreem universele aanpak
 Zoeken naar psychologische functies die geheel cultuurvrij zijn
(bv. een test die wordt gebruikt om kleurenblindheid te meten wordt
gebruikt doorheen alle culturen)
 Gematigd absolutisme = erkenning van gelijkenissen en verschillen
 Psychologische fenomenen zijn ongeveer gelijk in alle culturen
 De interpretatie ervan kan wel verschillen van cultuur tot cultuur
(bv. boeren laten – iedereen doet het maar het is niet in elke cultuur even
wenselijk)
o Relativisme – cultuurpsychologie = mensen verschillen in hun psychologie over culturen heen
zo sterk dat je pas iemand zijn psychologie kan begrijpen als je weet hoe zijn cultuur in elkaar
zit
 Er bestaat geen contextvrije psychologie
 Iedereen maakt deel uit van 1 of meer culturen
 Menselijke psychologie kan slechts begrepen worden binnen de context van de
cultuur waarin het verschijnt
(bv. non-verbaal gedrag verschilt van cultuur tot cultuur)
 Gematigd relativisme = we zijn te verschillend om te kunnen interageren er moeten
algemene morele standaarden en wetgevingen zijn
 We mogen niet vergeten dat we over culturen heen wel dingen gemeen
hebben
o CCP = bestudeert de mate waarin onze gevoelens, gedachten en gedragingen beïnvloed
worden door onze cultuur
 Absoluut of relatief?
 Dit moet je kunnen herkennen in de onderzoeken
 Het is vaak een element van beide




4