Samenvatting Histopathologie ( Prof Ferdinande) (D002801A)

Histopathologie: pathologie van de cel
H1: Adaptatie van cellulaire groei en differentiatie
Enkele begrippen
Homeostase = evenwicht tussen functie en structuur, cel kan dus perfecte functie uitvoeren
Fysiologische stimuli: in gezonde toestand
 Als homeostase verstoord is:
Pathologische stimuli: ziekte


Adaptatie = reversibele functionele en structurele respons → nieuwe steady state
 Cel zal zich aanpassen en naar een nieuwe homeostase gaan
 Grenzen bereikt en het is onvoldoende: celschade ( reversibel of irreversibel)
 Stimuli kan van in begin schadelijk zijn dus direct leiden tot celschade
 Irreversibel moet eindigen in celdood, anders kan kanker ontstaan ( DNA-mutatie)
 Soms kunnen adaptatie mechanismen leiden tot kanker
Adaptatie van cellulaire groei en differentiatie

 Reversibele respons op extreme fysiologische stress of pathologische stimuli
 Veranderingen in celgroei, celgrootte of differentiatie
 Intracellulaire accumulatie
 Diverse moleculaire mechanismen
Hypertrofie
= toename van de celgrootte en dus van het volume van het orgaan

 Geen zwelling!!  actieve synthese van structurele componenten en zal toenemen
van de functie
 fysiologisch of pathologisch:
– toegenomen functionele behoefte
– specifieke hormonale stimulatie
 voorbeelden: fysiologisch: bodybuilder
pathologisch: harthypertrofie

Fysiologische hypertrofie Pathologische hypertrofie




 verandering uterus na zwangerschap Normaal myocyt van de hartspier

1

,Myometrium voor zwangerschap
- spoelvormige kernen Reden
Cardiocyten gaan meer componenten
- weinig cytoplasma hypertrofie:
aanmaken  hypertrofie
- dicht bij elkaar hormonaal
Lumen linkerventrikel veel dikker




Myometrium na zwangerschap
- hoevelheid cytoplasma↑
- celkernen uit elkaar gedrukt


Hyperplasie
= toename van het aantal cellen in een orgaan of weefsel
Proliferatie van mature cellen onder invloed van groeifactoren of regeneratie afkomstig van
stamcellen
 door overmatige proliferatie: aanleiding tot aanmaken van tumorcellen
 hyperplasie kan niet in het hart voorkomen
 bij uterus is het een combinatie van hypertrofie en hyperplasie

1. fysiologische hyperplasie
o hormonale hyperplasie
o compensatoire hyperplasie
2. pathologische hyperplasie
o extreme hormonale stimulatie of groeifactoren
o normale controlemechanismen van celgroei (bv kanker)


2

,borstklier Borstklier bij borstvoeding

- Tussenliggende stroma is
afgenomen
- Meer tubuli + celrijker

Cfr hypertrofie: - cellen puilen uit +wordt groter naar de luminale zijde
 compensatoire hyperplasie ~ Griekse mythe
o lever: als stuk lever werd weggenomen, dan is het mogelijk dat het deel dat
overblijft de functionele massa hersteld ( enkel als hypocyten = levercellen,
nog gezond zijn)
o daarom kan men dus een lever aan iemand doneren




Endometrium:

- Normaal: klierbuisjes met stroma
- Hyperplasie: klierbuisjes toenemen
tov stroma




= endometriumcarcinoom

 Verlies van proliferatie:
kwaadaardig




Verruca vulgaris = wrat

- Inwerking groeifactoren van het humaan
papiloma virus (HPV)
- Dikke en veel cellagen


3

, Atrofie
= afname van volume van een orgaan of weefsel door afname in celgrootte en aantal cellen
- Verminderde eiwitsynthese en verhoogde eiwitafbraak in de cellen
- Fysiologisch of pathologisch
- Oorzaken:
o Verminderde werkbelasting
o Denervatie atrofie ( denervatie = verlies van zenuwen)
o Ischemie = onvoldoende bloedvoorziening
o Onvoldoende voeding
o Verlies van endocriene stimulatie
o Druk

Borstklier bij post-menopauzale
vrouw

 Veel stimuli vallen weg
(bv hormonen)
 Vooral vetten
 Klierbuizen veeeeel
minder

borstklier


Metaplasie
= reversibele wijzigen waarbij een gedifferentieerd celtype vervangen wordt door een ander
gedifferentieerd celtype (adaptatie)
- Start vanuit precursor cellen (stamcellen/reservecellen in het epitheel,
ongedifferentieerde mesenchymale cellen in bindweefsel)
- Onder invloed van cytokines, groeifactoren en extracellulaire matrix componenten
- Vaak van cilinder naar plaveiselcelepitheel ( vaak door schade, bv rokers)
Voorbeeld rokers: mucuslaag met trilharen ( functie: longen zuiver houden)
 Bij rokers zal het epitheel metaplaseren naar plaveiselcelepitheel
 Dit epitheel is meer beschermd tegen sigarettenrook MAAR verlies van functie
trilharen + veroorzaken kanker



Squameuze metaplasie bij rokers

- Functieverlies
- Maligne transformatie mogelijk




4