Symptomen
Neglect
neglect stoornis in de ruimtelijke aandacht die maakt dat de patiënt één helft van de ruimte
verwaarloost (zowel visuele, akoestische als tactiele stimuli).
Linkszijdig neglect is meest frequent, hardnekkig, ernstiger omdat de rechter
hemisfeer dominant is voor ruimtelijke aandacht.
allochirie linkszijdige gevoelsprikkels worden aan de rechterkant van het lichaam
waargenomen
sensorisch neglect niet-opmerken van prikkels
motorisch neglect asymmetrie in het motorische gedrag
motorische extinctie kracht en beweeglijkheid van de linker ledematen nemen af zodra de rechter
lichaamshelft actief wordt
motorische impersistentie niet in staat zijn om een motorische houding langer dan enkele seconden vol te
houden
mentaal neglect halfzijdige verwaarlozing van herinneringen of mentale voorstellingen
asymmetrisch linkerhelft van de ruimte onvoldoende ‘scannen’ waardoor voorwerpen niet
exploratiegedrag gevonden worden
hemi-inattentie geen aandacht besteden aan visuele of geluidsprikkels in de linkerhelft van de
ruimte, of gevoelsprikkels aan de linkerzijde van het lichaam
visuele hemi-inattentie negeren van mensen en objecten van links af
tactiele hemi-inattentie zorgt ervoor dat linker lichaamsdelen terechtkomen in oncomfortabele of riskante
posities zonder dat patiënt hier iets aan doet
hemisomatoagnosie = somatisch neglect. Verwaarlozing en abnormale bejegening van de getroffen
lichaamshelft.
Kan verbaal: afstandelijke houding tov ledematen.
Kan non-verbaal: getroffen lichaamshelft veronachtzamen/niet herkennen.
misoplegie vijandschap of haat jegens de verlamde zijde
somatoparafrenie lichaamswaan. Het eigendom van de verlamde lichaamshelft wordt geheel ontkend.
Bv. het toeschrijven van verlamd deel aan partner of dokter
extinctie onvermogen om twee stimuli tegelijk te verwerken. De eerste prikkel dooft uit
tijdens de verwerking in de hersenen onder invloed van een andere prikkel.
anosognosie onvolledig besef van ziekte en ziekteverschijnselen. Geen weet te lijken hebben van
de verlamming en deze ontkennen.
anosodiaforie Onbezorgheid, zelfoverschatting, beperking inzicht in consequenties van de
hemiplegie.
, Waarnemingsstoornissen
agnosie onvermogen om te herkennen; ‘niet kennen’
visuele agnosie het niet herkennen van afbeeldingen, kleuren, voorwerpen of personen
kleuragnosie / achromatopsie gestoord kleurenzien
vormagnosie gestoorde waarneming van elementaire vormen
apperceptieve visuele problemen met het integreren van deelaspecten van waarneming (vorm, kleur,
objectagnosie structuur) tot een ‘percept’: een samenhangende mentale voorstelling.
associatieve visuele agnosie een percept kan niet in verband gebracht worden met geheugeninhouden. Het
waargenomen object kan worden beschreven en nagetekend, maar toch kan de
patiënt niet zeggen wat het is.
objectagnosie objecten visueel niet kunnen detecteren
prosopagnosie stoornis in het herkennen van gezichten (zowel voor oude als nieuwe gezichten)
simultaanagnosie een stoornis in de visuele aandacht die maakt dat van een complexe scène slechts 1
element tegelijk kan waargenomen worden (bv. kaars zien maar geen lucifer)
optische ataxie stoornis in de ruimtelijke perceptie: moeite met bewegingen onder visuele controle
(bv. falende oog-handcoördinatie, struikelen, naast stoel gaan zitten, …)
topografische desoriëntatie navigatieproblemen in een ruimte (imaginair of reëel)
(bv. verdwalen, niet de weg kunnen wijzen naar de winkel, …)
constructieve apraxie het niet kunnen vervaardigen van een samengesteld object uit elementen
kledingapraxie een stoornis in het aankleden
astereognosie onvermogen om voorwerpen op de tast te herkennen
auditieve agnosie Verbale auditieve agnosie of woorddoofheid : gestoorde herkenning van
spraakklanken terwijl andere taalfuncties intact zijn.
Non-verbale auditieve agnosie: gestoorde herkenning van omgevingsgeluiden:
autogetoerter, beltonen, geblaf,...
Receptieve amusie: stoornis in het herkennen van muziek.
lichaamsschemastoornissen 1. stoornissen in het somatocentrisch coördinatiestelsel
optische ataxie
2. stoornissen in de bewuste lichaamsperceptie
(~bewust lichaamsgevoel, besef van de aanwezigheid, vorm, grootte van
ledematen, ruimtelijke relaties tussen lichaam en omgeving)
hemi-asomatognosie
o allochirie
o anosognosie
o extinctie
o somatoparafrenie
Pushersyndroom
somatosensorische illusies
o macrosomatognosie
o microsomatognosie
o reduplicatiefenomenen
o heautoscopie
o fantoomverschijnselen
Neglect
neglect stoornis in de ruimtelijke aandacht die maakt dat de patiënt één helft van de ruimte
verwaarloost (zowel visuele, akoestische als tactiele stimuli).
Linkszijdig neglect is meest frequent, hardnekkig, ernstiger omdat de rechter
hemisfeer dominant is voor ruimtelijke aandacht.
allochirie linkszijdige gevoelsprikkels worden aan de rechterkant van het lichaam
waargenomen
sensorisch neglect niet-opmerken van prikkels
motorisch neglect asymmetrie in het motorische gedrag
motorische extinctie kracht en beweeglijkheid van de linker ledematen nemen af zodra de rechter
lichaamshelft actief wordt
motorische impersistentie niet in staat zijn om een motorische houding langer dan enkele seconden vol te
houden
mentaal neglect halfzijdige verwaarlozing van herinneringen of mentale voorstellingen
asymmetrisch linkerhelft van de ruimte onvoldoende ‘scannen’ waardoor voorwerpen niet
exploratiegedrag gevonden worden
hemi-inattentie geen aandacht besteden aan visuele of geluidsprikkels in de linkerhelft van de
ruimte, of gevoelsprikkels aan de linkerzijde van het lichaam
visuele hemi-inattentie negeren van mensen en objecten van links af
tactiele hemi-inattentie zorgt ervoor dat linker lichaamsdelen terechtkomen in oncomfortabele of riskante
posities zonder dat patiënt hier iets aan doet
hemisomatoagnosie = somatisch neglect. Verwaarlozing en abnormale bejegening van de getroffen
lichaamshelft.
Kan verbaal: afstandelijke houding tov ledematen.
Kan non-verbaal: getroffen lichaamshelft veronachtzamen/niet herkennen.
misoplegie vijandschap of haat jegens de verlamde zijde
somatoparafrenie lichaamswaan. Het eigendom van de verlamde lichaamshelft wordt geheel ontkend.
Bv. het toeschrijven van verlamd deel aan partner of dokter
extinctie onvermogen om twee stimuli tegelijk te verwerken. De eerste prikkel dooft uit
tijdens de verwerking in de hersenen onder invloed van een andere prikkel.
anosognosie onvolledig besef van ziekte en ziekteverschijnselen. Geen weet te lijken hebben van
de verlamming en deze ontkennen.
anosodiaforie Onbezorgheid, zelfoverschatting, beperking inzicht in consequenties van de
hemiplegie.
, Waarnemingsstoornissen
agnosie onvermogen om te herkennen; ‘niet kennen’
visuele agnosie het niet herkennen van afbeeldingen, kleuren, voorwerpen of personen
kleuragnosie / achromatopsie gestoord kleurenzien
vormagnosie gestoorde waarneming van elementaire vormen
apperceptieve visuele problemen met het integreren van deelaspecten van waarneming (vorm, kleur,
objectagnosie structuur) tot een ‘percept’: een samenhangende mentale voorstelling.
associatieve visuele agnosie een percept kan niet in verband gebracht worden met geheugeninhouden. Het
waargenomen object kan worden beschreven en nagetekend, maar toch kan de
patiënt niet zeggen wat het is.
objectagnosie objecten visueel niet kunnen detecteren
prosopagnosie stoornis in het herkennen van gezichten (zowel voor oude als nieuwe gezichten)
simultaanagnosie een stoornis in de visuele aandacht die maakt dat van een complexe scène slechts 1
element tegelijk kan waargenomen worden (bv. kaars zien maar geen lucifer)
optische ataxie stoornis in de ruimtelijke perceptie: moeite met bewegingen onder visuele controle
(bv. falende oog-handcoördinatie, struikelen, naast stoel gaan zitten, …)
topografische desoriëntatie navigatieproblemen in een ruimte (imaginair of reëel)
(bv. verdwalen, niet de weg kunnen wijzen naar de winkel, …)
constructieve apraxie het niet kunnen vervaardigen van een samengesteld object uit elementen
kledingapraxie een stoornis in het aankleden
astereognosie onvermogen om voorwerpen op de tast te herkennen
auditieve agnosie Verbale auditieve agnosie of woorddoofheid : gestoorde herkenning van
spraakklanken terwijl andere taalfuncties intact zijn.
Non-verbale auditieve agnosie: gestoorde herkenning van omgevingsgeluiden:
autogetoerter, beltonen, geblaf,...
Receptieve amusie: stoornis in het herkennen van muziek.
lichaamsschemastoornissen 1. stoornissen in het somatocentrisch coördinatiestelsel
optische ataxie
2. stoornissen in de bewuste lichaamsperceptie
(~bewust lichaamsgevoel, besef van de aanwezigheid, vorm, grootte van
ledematen, ruimtelijke relaties tussen lichaam en omgeving)
hemi-asomatognosie
o allochirie
o anosognosie
o extinctie
o somatoparafrenie
Pushersyndroom
somatosensorische illusies
o macrosomatognosie
o microsomatognosie
o reduplicatiefenomenen
o heautoscopie
o fantoomverschijnselen
