INTELLECTUELE RECHTEN – Fabienne Brison
I. Inleiding
II. Artistieke eigendomsrechten
1. Auteursrecht
2. Morele rechten en vermogensrechten
3. Uitzonderingen en beschermingsduur
4. Houderschap
5. Naburige rechten en rechten voor uitgevers
6. Lex specialis voor computerprogrammatuur en sui generis voor databanken
7. Sancties
8. Procedures
9. Internationaal en Europees auteursrecht
III. Industriële eigendomsrechten
1. Merkenrecht
2. Tekening- en modellenrecht
3. Octrooirecht
1
,I. INLEIDING
Examen:
Doorgaans 3 vragen uit # delen van cursus:
1. 1 praktische inzichtsvraag (bijv. nieuwe wetsbepaling, rechterlijke beslissing,
krantenartikel,... situeren in de cursus, analyseren en bekritiseren)
Schriftelijk voor te bereiden
10 punten
2. 1 overzichtsvraag (bijv. een thema uit de cursus situeren en uitleggen)
3. 1 detailvraag (bijv. bepaald begrip uitleggen, wetsartikel uitleggen,…)
De éne eerder theoretisch, de andere eerder praktisch
Enkel mondeling
2 x 5 punten
2
,II. ARTISTIEKE EIGENDOMSRECHTEN
1. AUTEURSRECHT
We stellen ons in de komende colleges 3 fundamentele vragen omtrent het auteursrecht:
(1) Wat wordt beschermd? ( = voorwerp van bescherming)
(2) Hoe wordt dit beschermd? (= omvang van bescherming)
(3) Wie wordt beschermd? (= houder van bescherming)
Vervolgens bestuderen we de naburige rechten en de bescherming van
computerprogrammatuur en databanken om tot slot de gemeenschappelijke aspecten te
overlopen (sancties en procedures en internationaal rechtskader).
1.1. Inleiding (doelstellingen) Toepassingsgebied en beschermingsvoorwaarden
De verantwoording voor het auteursrecht ligt zowel in het rechtstheoretische
(natuurrechtelijke benadering of de billijkheidsafweging) en de in de pragmatische
benadering van de zaken. In de pragmatische benadering zien we dat er de juiste
maatschappelijke en sociaaleconomische context was.
A. Historiek
In de ME valt op dat er doorgaans geen maatschappelijk aanzien is voor kunstenaars. Aan
bescherming van de kunstenaars was geen (economische) nood; kunstenaars werkten
vroeger als slaaf. Later in de ME ontstond het mecenaat.
In de 15de eeuw ontstond de boekdrukkunst. Monniken moesten boeken niet langer
overschrijven en versieren. De personen die een manuscript wouden, betaalden hier enorm
veel voor. Door de boekdrukkunst, moest er maar 1 manuscript worden gekocht. De
persoon die het manuscript schreef, verloor zijn inkomen. De uitgevers eisten bescherming
aangezien zij een duur manuscript kochten en vervolgens verkochten. Iemand die een
gedrukt boek kocht, kon dit opnieuw laten drukken. Er ontstond een oneerlijke concurrentie.
De uitgevers zelf wouden bescherming voor hun investering.
De bescherming van de drukkers kwam in de 16de eeuw. Dit ging via koninklijke privileges.
In de 18de eeuw, de Verlichting, kwam er meer maatschappelijk aanzien voor kunstenaars. In
de UK kwam er voor het eerst een bescherming voor de auteur. De UK en FR legde de
bouwstenen voor het AR, waarbij de auteur beschermd wordt.
3
, B. Aard van het auteursrecht
De aard is dualistisch. Het is een intellectueel recht met een vermogensrechtelijke
component en een moreelrechtelijk component. Cass. en RvS oordeelden dat het
auteursrecht een burgerlijk recht is en aldus een federale materie, onder de bevoegdheid
van de minister van economie (gek want er is ook een moreelrechtelijk component).
C. Rechtsbronnen
(1) Belgie: WER, boek XI
(2) EU: Richtlijnen (omzetting nodig) en verordeningen (rechtstreeks van toepassing)
(3) Internationaal: Conventie van Bern, …
1.2. WAT is er beschermd door het auteursrecht
A. 3 aspecten onderzoeken om te weten of iets door het AR is beschermd
(1) Toepassingsgebied van het AR: “Werk van letterkunde en kunst”
In Boek XI vinden we hiervan geen definitie van een AR, enkel voorbeelden.
In de Conventie van Bern zien we in art. 2 een opsomming van wat kan worden beschouwd
als een ‘werk van letterkunde en kunst’ en een beschrijving van wat een werk van
letterkunde en kunst is. Deze beschrijving en de opsomming moet in de praktijk verruimd
worden.
Ook het consulteren van RS is nodig om te bepalen of iets onder de noemer van een ‘werk
van letterkunde en kunst’ valt.
Vereist is dat er een intellectuele schepping is van de menselijke (oorsprong) geest.
à monkey selfies
Een werk van letterkunde en kunst is een open begrip en kent een ruime toepassing. RS is
hier zeer ruim in.
4
I. Inleiding
II. Artistieke eigendomsrechten
1. Auteursrecht
2. Morele rechten en vermogensrechten
3. Uitzonderingen en beschermingsduur
4. Houderschap
5. Naburige rechten en rechten voor uitgevers
6. Lex specialis voor computerprogrammatuur en sui generis voor databanken
7. Sancties
8. Procedures
9. Internationaal en Europees auteursrecht
III. Industriële eigendomsrechten
1. Merkenrecht
2. Tekening- en modellenrecht
3. Octrooirecht
1
,I. INLEIDING
Examen:
Doorgaans 3 vragen uit # delen van cursus:
1. 1 praktische inzichtsvraag (bijv. nieuwe wetsbepaling, rechterlijke beslissing,
krantenartikel,... situeren in de cursus, analyseren en bekritiseren)
Schriftelijk voor te bereiden
10 punten
2. 1 overzichtsvraag (bijv. een thema uit de cursus situeren en uitleggen)
3. 1 detailvraag (bijv. bepaald begrip uitleggen, wetsartikel uitleggen,…)
De éne eerder theoretisch, de andere eerder praktisch
Enkel mondeling
2 x 5 punten
2
,II. ARTISTIEKE EIGENDOMSRECHTEN
1. AUTEURSRECHT
We stellen ons in de komende colleges 3 fundamentele vragen omtrent het auteursrecht:
(1) Wat wordt beschermd? ( = voorwerp van bescherming)
(2) Hoe wordt dit beschermd? (= omvang van bescherming)
(3) Wie wordt beschermd? (= houder van bescherming)
Vervolgens bestuderen we de naburige rechten en de bescherming van
computerprogrammatuur en databanken om tot slot de gemeenschappelijke aspecten te
overlopen (sancties en procedures en internationaal rechtskader).
1.1. Inleiding (doelstellingen) Toepassingsgebied en beschermingsvoorwaarden
De verantwoording voor het auteursrecht ligt zowel in het rechtstheoretische
(natuurrechtelijke benadering of de billijkheidsafweging) en de in de pragmatische
benadering van de zaken. In de pragmatische benadering zien we dat er de juiste
maatschappelijke en sociaaleconomische context was.
A. Historiek
In de ME valt op dat er doorgaans geen maatschappelijk aanzien is voor kunstenaars. Aan
bescherming van de kunstenaars was geen (economische) nood; kunstenaars werkten
vroeger als slaaf. Later in de ME ontstond het mecenaat.
In de 15de eeuw ontstond de boekdrukkunst. Monniken moesten boeken niet langer
overschrijven en versieren. De personen die een manuscript wouden, betaalden hier enorm
veel voor. Door de boekdrukkunst, moest er maar 1 manuscript worden gekocht. De
persoon die het manuscript schreef, verloor zijn inkomen. De uitgevers eisten bescherming
aangezien zij een duur manuscript kochten en vervolgens verkochten. Iemand die een
gedrukt boek kocht, kon dit opnieuw laten drukken. Er ontstond een oneerlijke concurrentie.
De uitgevers zelf wouden bescherming voor hun investering.
De bescherming van de drukkers kwam in de 16de eeuw. Dit ging via koninklijke privileges.
In de 18de eeuw, de Verlichting, kwam er meer maatschappelijk aanzien voor kunstenaars. In
de UK kwam er voor het eerst een bescherming voor de auteur. De UK en FR legde de
bouwstenen voor het AR, waarbij de auteur beschermd wordt.
3
, B. Aard van het auteursrecht
De aard is dualistisch. Het is een intellectueel recht met een vermogensrechtelijke
component en een moreelrechtelijk component. Cass. en RvS oordeelden dat het
auteursrecht een burgerlijk recht is en aldus een federale materie, onder de bevoegdheid
van de minister van economie (gek want er is ook een moreelrechtelijk component).
C. Rechtsbronnen
(1) Belgie: WER, boek XI
(2) EU: Richtlijnen (omzetting nodig) en verordeningen (rechtstreeks van toepassing)
(3) Internationaal: Conventie van Bern, …
1.2. WAT is er beschermd door het auteursrecht
A. 3 aspecten onderzoeken om te weten of iets door het AR is beschermd
(1) Toepassingsgebied van het AR: “Werk van letterkunde en kunst”
In Boek XI vinden we hiervan geen definitie van een AR, enkel voorbeelden.
In de Conventie van Bern zien we in art. 2 een opsomming van wat kan worden beschouwd
als een ‘werk van letterkunde en kunst’ en een beschrijving van wat een werk van
letterkunde en kunst is. Deze beschrijving en de opsomming moet in de praktijk verruimd
worden.
Ook het consulteren van RS is nodig om te bepalen of iets onder de noemer van een ‘werk
van letterkunde en kunst’ valt.
Vereist is dat er een intellectuele schepping is van de menselijke (oorsprong) geest.
à monkey selfies
Een werk van letterkunde en kunst is een open begrip en kent een ruime toepassing. RS is
hier zeer ruim in.
4
