VOLSGEZONDHEID
Hoofdstuk 1: Gezondheid
Wat is gezondheid?
Voor 1948: biomedische model: afwezigheid van ziekte
Vanaf 1948: WHO: toestand van volledig psychisch, sociaal en lichamelijk welbevinden
o Probleem: volledig welbevinden = niet haalbaar
-> Risico voor medicalisering
-> Stijging voor levensverwachting en chronische ziekten
-> Per definitie zijn zeer veel mensen ongezond
Van Daele 1992: lichamelijk welzijn, die gesteldheid of toestand van het lichaam, waarin alle delen op
de juiste wijze en in de juiste verhouding functioneren, een toestand van optimaal welzijn in geestelijk,
lichamelijk en maatschappelijk opzicht
Nu: gezondheid/ Welzijn/ kwaliteit van het leven: de individuele perceptie van levenskwaliteit en het
gevoel dat je het onder controle hebt (als het voor jezelf oké is, ben je gezond)
o De mogelijkheid om zichzelf aan te passen en te managen
-> Lichamelijk: allostasis= behoud fysiologische homeostase, tijdens wisselende
omstandigheden
-> Mentaal: sense of coherence= subjectief welbevinden (coping)
-> Sociaal: een dynamische balans tussen kansen en beperkingen; omgaan met toenemende
beperkingen
Wat is ziekte?
Drie aparte concepten:
Illness: subjectieve perceptie van ongezondheid
Sickness: ziektegedrag (vb je kan ook ziek zijn zonder er iets van te voelen)
Disease: objectief vast te stellen (er is biologisch iets mis)
Hoe kunnen we gezondheid meten?
Op individueel niveau:
Subjectief:
o Afwezigheid van ziekte
o Bevraging van ‘klachten’
Objectief
o Medisch onderzoek
o Screening … maar beperkingen
, Hoofstuk 2: Wat is volksgezondheid?
Volksgezondheid
= de wetenschap die de gezondheid van een gemeenschap van mensen tracht te beschermen en te verbeteren door
onderwijs/ opleiding, promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en ongevalpreventie
Professionelen binnen de volksgezondheid analyseren het effect op de gezondheid van de levensstijl en de
omgeving om programma’s te ontwikkelen die de gezondheid van een gemeenschap beschermen en
bevorderen.
De missie van volksgezondheid: De vervulling van het goede voor de maatschappij door het verzekeren van
de levensomstandigheden waarin mensen gezond kunnen zijn
De substanties van volksgezondheid: georganiseerde inspanningen van de samenleving bij de preventie van
ziekte en de promotie van gezondheid
Het organisatorisch netwerk van volksgezondheid: bedraagt zowel activiteiten ondernemen door de
overheid als activiteiten ondernemen door privé en vrijwillige organisaties en individuen
Bewegen en volksgezondheid?
Vlaams actieplan voeding en beweging (2008-2015):
Hoofddoelstelling:
Het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat
voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft
Subdoelstellingen tegen 2015:
10% stijging fysieke activiteit
10% daling sedentaire personen
10% stijging borstvoeding
meer eten volgens actieve voedingsdriehoek
minstens behouden % gezond gewicht
Wat doet volksgezondheid?
Preventie van epidemieën en verspreiden van ziekten
Beschermen tegen gevaren van het milieu en de omgeving
Preventie van ongevallen/ verwondingen
Promoten en bevorderen van een gezonde levensstijl en een goede mentale gezondheid
Snel reageren bij rampen en de gemeenschap helpen bij heropbouw
De kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg verbeteren
=> Verschil met klinische geneeskunde?
o Arts: onmiddellijk probleem oplossen en focussen op individu
o Volksgezondheid: Hoe en waarom? Ervoor zorgen dat het niet opnieuw kan gebeuren
=> Wie is verantwoordelijk voor volksgezondheid?
o Alle sectoren van de samenleving
o Gezondheidsdiensten
o Gecoördineerde inspanningen van andere belanghebbenden vb. NGOs, private sectoren, de
gemeenschap, internationale organisaties …
Volksgezondheidsonderzoek:
Onderzoek van:
Wat de gezondheid begunstigt
Wat de gezondheid bedreigt
Hoe de gezondheid te vrijwaren
Wat zijn de meest optimale gezondheidszorgsystemen en -structuren
Indicatoren van volksgezondheid:
Overlijdensstatistieken
Levensverwachting
Verloren potentiële levensjaren
Kindersterfte
Fitheid
Kernfuncties van volksgezondheid
Hoofdstuk 1: Gezondheid
Wat is gezondheid?
Voor 1948: biomedische model: afwezigheid van ziekte
Vanaf 1948: WHO: toestand van volledig psychisch, sociaal en lichamelijk welbevinden
o Probleem: volledig welbevinden = niet haalbaar
-> Risico voor medicalisering
-> Stijging voor levensverwachting en chronische ziekten
-> Per definitie zijn zeer veel mensen ongezond
Van Daele 1992: lichamelijk welzijn, die gesteldheid of toestand van het lichaam, waarin alle delen op
de juiste wijze en in de juiste verhouding functioneren, een toestand van optimaal welzijn in geestelijk,
lichamelijk en maatschappelijk opzicht
Nu: gezondheid/ Welzijn/ kwaliteit van het leven: de individuele perceptie van levenskwaliteit en het
gevoel dat je het onder controle hebt (als het voor jezelf oké is, ben je gezond)
o De mogelijkheid om zichzelf aan te passen en te managen
-> Lichamelijk: allostasis= behoud fysiologische homeostase, tijdens wisselende
omstandigheden
-> Mentaal: sense of coherence= subjectief welbevinden (coping)
-> Sociaal: een dynamische balans tussen kansen en beperkingen; omgaan met toenemende
beperkingen
Wat is ziekte?
Drie aparte concepten:
Illness: subjectieve perceptie van ongezondheid
Sickness: ziektegedrag (vb je kan ook ziek zijn zonder er iets van te voelen)
Disease: objectief vast te stellen (er is biologisch iets mis)
Hoe kunnen we gezondheid meten?
Op individueel niveau:
Subjectief:
o Afwezigheid van ziekte
o Bevraging van ‘klachten’
Objectief
o Medisch onderzoek
o Screening … maar beperkingen
, Hoofstuk 2: Wat is volksgezondheid?
Volksgezondheid
= de wetenschap die de gezondheid van een gemeenschap van mensen tracht te beschermen en te verbeteren door
onderwijs/ opleiding, promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en ongevalpreventie
Professionelen binnen de volksgezondheid analyseren het effect op de gezondheid van de levensstijl en de
omgeving om programma’s te ontwikkelen die de gezondheid van een gemeenschap beschermen en
bevorderen.
De missie van volksgezondheid: De vervulling van het goede voor de maatschappij door het verzekeren van
de levensomstandigheden waarin mensen gezond kunnen zijn
De substanties van volksgezondheid: georganiseerde inspanningen van de samenleving bij de preventie van
ziekte en de promotie van gezondheid
Het organisatorisch netwerk van volksgezondheid: bedraagt zowel activiteiten ondernemen door de
overheid als activiteiten ondernemen door privé en vrijwillige organisaties en individuen
Bewegen en volksgezondheid?
Vlaams actieplan voeding en beweging (2008-2015):
Hoofddoelstelling:
Het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat
voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft
Subdoelstellingen tegen 2015:
10% stijging fysieke activiteit
10% daling sedentaire personen
10% stijging borstvoeding
meer eten volgens actieve voedingsdriehoek
minstens behouden % gezond gewicht
Wat doet volksgezondheid?
Preventie van epidemieën en verspreiden van ziekten
Beschermen tegen gevaren van het milieu en de omgeving
Preventie van ongevallen/ verwondingen
Promoten en bevorderen van een gezonde levensstijl en een goede mentale gezondheid
Snel reageren bij rampen en de gemeenschap helpen bij heropbouw
De kwaliteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg verbeteren
=> Verschil met klinische geneeskunde?
o Arts: onmiddellijk probleem oplossen en focussen op individu
o Volksgezondheid: Hoe en waarom? Ervoor zorgen dat het niet opnieuw kan gebeuren
=> Wie is verantwoordelijk voor volksgezondheid?
o Alle sectoren van de samenleving
o Gezondheidsdiensten
o Gecoördineerde inspanningen van andere belanghebbenden vb. NGOs, private sectoren, de
gemeenschap, internationale organisaties …
Volksgezondheidsonderzoek:
Onderzoek van:
Wat de gezondheid begunstigt
Wat de gezondheid bedreigt
Hoe de gezondheid te vrijwaren
Wat zijn de meest optimale gezondheidszorgsystemen en -structuren
Indicatoren van volksgezondheid:
Overlijdensstatistieken
Levensverwachting
Verloren potentiële levensjaren
Kindersterfte
Fitheid
Kernfuncties van volksgezondheid
