Deel 3: Zwagerschap en
Bevalling
Prenatale lessen
- Psychosomatische voorbereiding tot baring
o Psychische voorbereiding :
Voldoende kennis tijdens de zwangerschap, de geboorte en
postpartumperiode: gerustelling
Reëel antwoord kunnen geven op de vragen die de aanstaande moeder stelt
Geeft bepaald vertrouwen
Angst , vooroordelen en bijgeloof uit de weg
o Lichamelijke voorbereiding/ inspelen op de ongemakken
1 OBSTETRISCHE ANATOMIE
1.1 HET BARINGSKANAAL
BEENDERIG BARINGSKANAAL WEKE BARINGSKANAAL
- Beenderige wanden vh kleine bekken - Baarmoederhals (cervix uteri)
- Schede bekkenbodemspieren
- Beperkte uitrekking - Kan uitgerekt worden door kinderhoofd
- bekkenafmetingen bepalen beschikbare
ruimte voor doorgang hoofd
1.1.1 Het beenderig baringskanaal
Volksmond
- Visueel uitwendig breed bekken = vlotte geboorte??
- Niet waar! Het inwendige bekken gaat dit gaan bepalen
Uitwendig
- Herkenningspunten:
o nagaan symmetrie bekken
SIAS, SIPS, tuber ischiadicum, symfysis pubis,
coccyx
Inwendig
- Onderscheid maken groot en klein bekken
o Scheidingslijn: linea terminalis/innominata
Bovenrand horizontale tak schaambeen + linea arcuata + promontorium
o Craniaal: groot bekken
o Caudaal: klein bekken belangrijke rol bij bevalling
Indeling kleine bekken
- Bekkeningang (bovenaan bekken)
o Pars pubica: bovenrand pubis + bovenrand symphysis pubis
, o Pars iliaca: linea arcuata (midden iliaca)
o Pars sacralis: promontorium/ bovenrand Sacrale wervels
- Bekkenholte
o Gelegen tussen bekkenin- en uitgang
o Geen beweeglijkheid
- Bekkenuitgang
o Onderrand van de symphyse + afdalende takken van het schaambeen met de
zitbeenknobbels
o Onderste deel van de zijrand van het sacrum + zijranden van os coccyx
o Caudaal van linea terminalis, onderaan bekken
Bekkenafmetingen
- Inwendig: inlichtingen over de beschikbare ruimte in het bekken voor passage baby
- Thv de bekkenholte een vernauwing kan leiden tot een moeilijke doorgang
- Hoe meten?
o Digitaal, RX, Echo / = schatting
1.1.2 Het weke baringskanaal
Vrouwelijke geslachtsorganen
- Uitwendig
o Vulva (uitwendig zichtbare schaamdelen)
o Urethra (meatus)
- Inwendig
o Ovaria (eierstokken)
o Tubae (eileiders)
o Uterus (baarmoeder)
o Vagina
Bekkenbodem
Uterus
- Ligging: achter blaas, voor rectum
- Eigenschappen: peervorming, 8cm, 40-50g
- Craniaal naar caudaal
o Fundus uteri
o Corpus uteri
o Cervix uteri (baarmoederhals)
Mondt via portio vaginalis uit in de schede
- Opbouw wand
o Endometrium (slijmvlies)
o Myometrium (gladde spiervezels)
o Perimetrium (peritoneum)
1.1.3 Besluit
- Doorgang boreling door het baringskanaal afhankelijk van
o Vorm inwendige bekken
, o Afmetingen
- 3D-beweeglijkheid
- Primaparae: is de bevalling trager?
2 DE ZWANGERSCHAP: GRAVIDITEIT (PRENATALE
STADIUM)
2.1 TERMINOLOGIE
- Amenorroeduur: uitblijven van menstruatie
o De tijd verlopen sinds eerste dag van laatste regels
- Embyro: 5de-12e week amenorroe
o vroegste ontwikkelingsstadium
- Foetus: vrucht vanaf 12 weken amenorroe tot geboorte
- Neonaat: geboorte t/m dag 28
- Zuigeling: geboorte tot 1ste verjaardag
- Preterm: zwangerschapsduur < 37 voldragen weken
- Zwangerschapsduur
o <28w: extreem preterm
o <34w: very preterm
o <37w: preterm
o 37-42: A term
o =/>42w: postterm
- Gravida/graviditeit (G): aantal zwangerschappen, incl huidige
o Nulligravida: niet zwanger + nooit geweest
o Primagravida: eerste keer zwanger
o Multigravia: vanaf 2de zwangerschap
- Pariteit (P): aantal bevallingen
o Nullipara: kan multigravida
o Primapara: eenmaal bevallen
o Multipara: minstens 2x bevallen
- Aborta (A): Aantal miskramen, aantal zwangersapsafbrekingen
- Geboorte: ter wereld brengen van foetus van +500g of +22w
- Oefening: G5, P4, A1 = 5x zwanger geweest, 4x bevallen, 1x miskraam
2.1.1 Definitie en omschrijving
- Zwangerschap: lichamelijke toestand van vrouw van moment van bevruchting (conceptie)
tot bevalling (partus) tijdens welke de ongeboren vrucht zich ontwikkelt
- Kans zwanger te worden is als men betrekking heeft in vruchtbare periode
o Vlak voor of op de dag van eisprong
o 2 weken na 1e dag van laatste menstruatie
o Kans: 1/3
, o Grootste kans als je om de 2 dagen seks hebt 2-3x/week
o Rond eisprong elke dag
o Na 6 maanden
16% 1x/w
50% 3x/w
2.2 ZWANGERSCHAPSTESTING
- Hoe weet men dat men zwanger is?
- Lichaamsveranderingen
o Misselijkheid
o Spanning in borsten
o Niet meer uitgerust
o Veel plassen
o Humeurig, prikkelbaar
o Pica gravidarum Verlangen/afkeer naar geuren en voedingsmiddelen
o combinatie van factoren
- Bloedstaal of urinestaal
o Verhoogde HCG-spiegel: zwangerschapshormoon
= human chorionic gonadotrofin bevruchte eicel heeft zich ingenesteld
Vaststellen na 12 dagen bevruchting (piek HCG)
- Echo
2.3 DUUR VAN DE ZWANGERSCHAP
- Gemiddelde duur: 40w 280d
- Bevallingsdatum berekenen
o Regel van Naegele
= 1ste dag van menstruatie + 9maanden en 7 dagen
Regelmatige cyclus: 28d
Spreiding 2w voor en na uitgerekende datum A term
o 4.5% bevalt op uitgerekende datum
- duur wordt niet beïnvloed door pariteit (=aantal bevallingen)
- oef: 1ste dag laatste menstruatie: 3 juni (nog nakijken)
o bevallingsdatum: 10 maart
- Stel: menstruatiedatum onbekend
o bevallingsdatum berekenen adhv echo
o +: betrouwbaarder dan laatste menstruatie
o Veiligheid: nog nooit ongewenste effecten
- Trimesters
o 1-12w: 1ste trimester
o 13-26w: 2de trimester
o 27-40w: 3de trimester
- Echo: ontwikkeling van foetus bekijken, ligging baby en placenta,…
o 11-14w
Bevalling
Prenatale lessen
- Psychosomatische voorbereiding tot baring
o Psychische voorbereiding :
Voldoende kennis tijdens de zwangerschap, de geboorte en
postpartumperiode: gerustelling
Reëel antwoord kunnen geven op de vragen die de aanstaande moeder stelt
Geeft bepaald vertrouwen
Angst , vooroordelen en bijgeloof uit de weg
o Lichamelijke voorbereiding/ inspelen op de ongemakken
1 OBSTETRISCHE ANATOMIE
1.1 HET BARINGSKANAAL
BEENDERIG BARINGSKANAAL WEKE BARINGSKANAAL
- Beenderige wanden vh kleine bekken - Baarmoederhals (cervix uteri)
- Schede bekkenbodemspieren
- Beperkte uitrekking - Kan uitgerekt worden door kinderhoofd
- bekkenafmetingen bepalen beschikbare
ruimte voor doorgang hoofd
1.1.1 Het beenderig baringskanaal
Volksmond
- Visueel uitwendig breed bekken = vlotte geboorte??
- Niet waar! Het inwendige bekken gaat dit gaan bepalen
Uitwendig
- Herkenningspunten:
o nagaan symmetrie bekken
SIAS, SIPS, tuber ischiadicum, symfysis pubis,
coccyx
Inwendig
- Onderscheid maken groot en klein bekken
o Scheidingslijn: linea terminalis/innominata
Bovenrand horizontale tak schaambeen + linea arcuata + promontorium
o Craniaal: groot bekken
o Caudaal: klein bekken belangrijke rol bij bevalling
Indeling kleine bekken
- Bekkeningang (bovenaan bekken)
o Pars pubica: bovenrand pubis + bovenrand symphysis pubis
, o Pars iliaca: linea arcuata (midden iliaca)
o Pars sacralis: promontorium/ bovenrand Sacrale wervels
- Bekkenholte
o Gelegen tussen bekkenin- en uitgang
o Geen beweeglijkheid
- Bekkenuitgang
o Onderrand van de symphyse + afdalende takken van het schaambeen met de
zitbeenknobbels
o Onderste deel van de zijrand van het sacrum + zijranden van os coccyx
o Caudaal van linea terminalis, onderaan bekken
Bekkenafmetingen
- Inwendig: inlichtingen over de beschikbare ruimte in het bekken voor passage baby
- Thv de bekkenholte een vernauwing kan leiden tot een moeilijke doorgang
- Hoe meten?
o Digitaal, RX, Echo / = schatting
1.1.2 Het weke baringskanaal
Vrouwelijke geslachtsorganen
- Uitwendig
o Vulva (uitwendig zichtbare schaamdelen)
o Urethra (meatus)
- Inwendig
o Ovaria (eierstokken)
o Tubae (eileiders)
o Uterus (baarmoeder)
o Vagina
Bekkenbodem
Uterus
- Ligging: achter blaas, voor rectum
- Eigenschappen: peervorming, 8cm, 40-50g
- Craniaal naar caudaal
o Fundus uteri
o Corpus uteri
o Cervix uteri (baarmoederhals)
Mondt via portio vaginalis uit in de schede
- Opbouw wand
o Endometrium (slijmvlies)
o Myometrium (gladde spiervezels)
o Perimetrium (peritoneum)
1.1.3 Besluit
- Doorgang boreling door het baringskanaal afhankelijk van
o Vorm inwendige bekken
, o Afmetingen
- 3D-beweeglijkheid
- Primaparae: is de bevalling trager?
2 DE ZWANGERSCHAP: GRAVIDITEIT (PRENATALE
STADIUM)
2.1 TERMINOLOGIE
- Amenorroeduur: uitblijven van menstruatie
o De tijd verlopen sinds eerste dag van laatste regels
- Embyro: 5de-12e week amenorroe
o vroegste ontwikkelingsstadium
- Foetus: vrucht vanaf 12 weken amenorroe tot geboorte
- Neonaat: geboorte t/m dag 28
- Zuigeling: geboorte tot 1ste verjaardag
- Preterm: zwangerschapsduur < 37 voldragen weken
- Zwangerschapsduur
o <28w: extreem preterm
o <34w: very preterm
o <37w: preterm
o 37-42: A term
o =/>42w: postterm
- Gravida/graviditeit (G): aantal zwangerschappen, incl huidige
o Nulligravida: niet zwanger + nooit geweest
o Primagravida: eerste keer zwanger
o Multigravia: vanaf 2de zwangerschap
- Pariteit (P): aantal bevallingen
o Nullipara: kan multigravida
o Primapara: eenmaal bevallen
o Multipara: minstens 2x bevallen
- Aborta (A): Aantal miskramen, aantal zwangersapsafbrekingen
- Geboorte: ter wereld brengen van foetus van +500g of +22w
- Oefening: G5, P4, A1 = 5x zwanger geweest, 4x bevallen, 1x miskraam
2.1.1 Definitie en omschrijving
- Zwangerschap: lichamelijke toestand van vrouw van moment van bevruchting (conceptie)
tot bevalling (partus) tijdens welke de ongeboren vrucht zich ontwikkelt
- Kans zwanger te worden is als men betrekking heeft in vruchtbare periode
o Vlak voor of op de dag van eisprong
o 2 weken na 1e dag van laatste menstruatie
o Kans: 1/3
, o Grootste kans als je om de 2 dagen seks hebt 2-3x/week
o Rond eisprong elke dag
o Na 6 maanden
16% 1x/w
50% 3x/w
2.2 ZWANGERSCHAPSTESTING
- Hoe weet men dat men zwanger is?
- Lichaamsveranderingen
o Misselijkheid
o Spanning in borsten
o Niet meer uitgerust
o Veel plassen
o Humeurig, prikkelbaar
o Pica gravidarum Verlangen/afkeer naar geuren en voedingsmiddelen
o combinatie van factoren
- Bloedstaal of urinestaal
o Verhoogde HCG-spiegel: zwangerschapshormoon
= human chorionic gonadotrofin bevruchte eicel heeft zich ingenesteld
Vaststellen na 12 dagen bevruchting (piek HCG)
- Echo
2.3 DUUR VAN DE ZWANGERSCHAP
- Gemiddelde duur: 40w 280d
- Bevallingsdatum berekenen
o Regel van Naegele
= 1ste dag van menstruatie + 9maanden en 7 dagen
Regelmatige cyclus: 28d
Spreiding 2w voor en na uitgerekende datum A term
o 4.5% bevalt op uitgerekende datum
- duur wordt niet beïnvloed door pariteit (=aantal bevallingen)
- oef: 1ste dag laatste menstruatie: 3 juni (nog nakijken)
o bevallingsdatum: 10 maart
- Stel: menstruatiedatum onbekend
o bevallingsdatum berekenen adhv echo
o +: betrouwbaarder dan laatste menstruatie
o Veiligheid: nog nooit ongewenste effecten
- Trimesters
o 1-12w: 1ste trimester
o 13-26w: 2de trimester
o 27-40w: 3de trimester
- Echo: ontwikkeling van foetus bekijken, ligging baby en placenta,…
o 11-14w
