Specifieke zorgverlening: kindzorg en pediatrie
Ann Winne
Hoofdstuk 1: Zindelijkheidstraining
1. Zindelijkheid, een natuurlijke ontwikkeling van het kind qua anatomie en
fysiologie
1.1. Plassen
De normale ontwikkeling van het plassen bij het kind verloopt in de volgende
opeenvolgende fasen (dit zijn gemiddelden):
1) Plassen doet de foetus al in de baarmoeder. Op het einde van de zwangerschap plast de
foetus tot 30 keer per 24 uur.
2) De 1e dagen is plassen zeldzaam en het kindje begint pas na ½ tot 1 dag te plassen. De baby
zal kort na de geboorte maar zelden plassen wanneer hij slaapt.
Is de blaas voldoende gevuld, dan zal de baby eerst grimassen trekken, zijn armpjes en
beentjes beginnen te bewegen en wakker worden voor hij effectief gaat plassen. Het kindje
kan ook huilen.
3) Bij een baby van 2 à 4 weken is het ritme al één keer per uur
4) Bij 6 maanden is dit 10 à 15 keer per dag.
5) Een kind van 1 jaar oud plast nog 8 à 10 keer per dag, maar het volume van de plas is 3 à 4
keer groter geworden
6) Bij een kind jonger dan 2 à 3 jaar verloopt het plassen soms in onderbroken straaltjes maar
de blaas wordt doorgaans geledigd.
7) Vanaf de leeftijd van 1 à 2 jaar kan het kind de blaasvulling bewust voelen. In het 2 de en 3de
levensjaar ontwikkelt het kind ook de gewilde controle van plassen of de plas inhouden.
8) Tijdens het 2de en 3de levensjaar ontwikkelt zich een sociaal aangepaste bewuste controle.
9) Bij een 12-jarige is dit nog 4 à 6 keer per dag.
Meerdere factoren = van belang
- Meer gecontroleerde plasfrequentie
o Steunt op gevoel en wordt uitgevoerd op gepaste momenten
o Rijpen van controle sluitspier en ontwikkeling samenwerking tss blaas en sluitspier
o Blaascapaciteit neemt toe tijdens opgroeien
- Toename verloopt niet op eenzelfde tempo
- Lengte en gewicht = van belang
- Meisjes hebben doorgaans grotere blaascapaciteit dan jongens
Fasen van zindelijk worden
1) Peuter weet dat hij geplast heeft
2) Peuter is zich bewust dat hij plast
3) Peuter weet dat hij gaat plassen
4) Peuter zegt dat hij moet plassen
, 1.2. Stoelgang
Loopt meestal gelijk met het zindelijkheidsproces voor urine en hoeft niet apart getraind te worden.
Het verschil = je kan op eender moment plassen, aangezien de blaas altijd een beetje gevuld is. Dit
lukt niet altijd bij het maken van stoelgang, de darm duwt de stoelgang voort en dat is het moment
waarop je aandrang voelt.
Frequentie en consistentie verschilt. Beoordeling consistentie = BRISTOL-STOELGANG-SCHAAL 3
en 4 = normale stoelgang.
Gastrocolische reflex = door de vulling van de maag gaat peristaltiek ontstaan. Het kind heeft drang
stoelgang te maken na de maaltijd.
1.3. Eenduidige begrippen
Wanneer is een kind zindelijk???
- Belangrijk is hierbij eerst en vooral onderscheid te maken tussen dag en nacht.
- Er bestaan veel definities, maar er zijn geen eenduidige criteria.
- WIJ beschouwen een kind als zindelijk:
o Wanneer het tijdens de dag (niet ’s nachts) een onderbroek draagt en niet meer
luierafhankelijk is
o Wanneer het zelf de drang aangeeft of zelf naar het potje/toilet gaat en vervolgens
plas of stoelgang maakt
o Wanneer dat gebeurt zonder dat de ouders of zorgdragers het kind eraan herinneren
dat het moet gaan plassen of stoelgang maken
o En wanneer het kind maximaal één ongelukje per dag heeft
= eigen verantwoordelijkheid van onafhankelijk toiletgebruik
Deze definitie = cultuurverbonden
1.4. Het zindelijkheidsproces
= Verloopt bij de meeste kinderen chronologisch
- Controle over stoelgang ’s nachts
- Controle over stoelgang overdag
- Controle over urine ’s nachts
- Controle over urine overdag
Ann Winne
Hoofdstuk 1: Zindelijkheidstraining
1. Zindelijkheid, een natuurlijke ontwikkeling van het kind qua anatomie en
fysiologie
1.1. Plassen
De normale ontwikkeling van het plassen bij het kind verloopt in de volgende
opeenvolgende fasen (dit zijn gemiddelden):
1) Plassen doet de foetus al in de baarmoeder. Op het einde van de zwangerschap plast de
foetus tot 30 keer per 24 uur.
2) De 1e dagen is plassen zeldzaam en het kindje begint pas na ½ tot 1 dag te plassen. De baby
zal kort na de geboorte maar zelden plassen wanneer hij slaapt.
Is de blaas voldoende gevuld, dan zal de baby eerst grimassen trekken, zijn armpjes en
beentjes beginnen te bewegen en wakker worden voor hij effectief gaat plassen. Het kindje
kan ook huilen.
3) Bij een baby van 2 à 4 weken is het ritme al één keer per uur
4) Bij 6 maanden is dit 10 à 15 keer per dag.
5) Een kind van 1 jaar oud plast nog 8 à 10 keer per dag, maar het volume van de plas is 3 à 4
keer groter geworden
6) Bij een kind jonger dan 2 à 3 jaar verloopt het plassen soms in onderbroken straaltjes maar
de blaas wordt doorgaans geledigd.
7) Vanaf de leeftijd van 1 à 2 jaar kan het kind de blaasvulling bewust voelen. In het 2 de en 3de
levensjaar ontwikkelt het kind ook de gewilde controle van plassen of de plas inhouden.
8) Tijdens het 2de en 3de levensjaar ontwikkelt zich een sociaal aangepaste bewuste controle.
9) Bij een 12-jarige is dit nog 4 à 6 keer per dag.
Meerdere factoren = van belang
- Meer gecontroleerde plasfrequentie
o Steunt op gevoel en wordt uitgevoerd op gepaste momenten
o Rijpen van controle sluitspier en ontwikkeling samenwerking tss blaas en sluitspier
o Blaascapaciteit neemt toe tijdens opgroeien
- Toename verloopt niet op eenzelfde tempo
- Lengte en gewicht = van belang
- Meisjes hebben doorgaans grotere blaascapaciteit dan jongens
Fasen van zindelijk worden
1) Peuter weet dat hij geplast heeft
2) Peuter is zich bewust dat hij plast
3) Peuter weet dat hij gaat plassen
4) Peuter zegt dat hij moet plassen
, 1.2. Stoelgang
Loopt meestal gelijk met het zindelijkheidsproces voor urine en hoeft niet apart getraind te worden.
Het verschil = je kan op eender moment plassen, aangezien de blaas altijd een beetje gevuld is. Dit
lukt niet altijd bij het maken van stoelgang, de darm duwt de stoelgang voort en dat is het moment
waarop je aandrang voelt.
Frequentie en consistentie verschilt. Beoordeling consistentie = BRISTOL-STOELGANG-SCHAAL 3
en 4 = normale stoelgang.
Gastrocolische reflex = door de vulling van de maag gaat peristaltiek ontstaan. Het kind heeft drang
stoelgang te maken na de maaltijd.
1.3. Eenduidige begrippen
Wanneer is een kind zindelijk???
- Belangrijk is hierbij eerst en vooral onderscheid te maken tussen dag en nacht.
- Er bestaan veel definities, maar er zijn geen eenduidige criteria.
- WIJ beschouwen een kind als zindelijk:
o Wanneer het tijdens de dag (niet ’s nachts) een onderbroek draagt en niet meer
luierafhankelijk is
o Wanneer het zelf de drang aangeeft of zelf naar het potje/toilet gaat en vervolgens
plas of stoelgang maakt
o Wanneer dat gebeurt zonder dat de ouders of zorgdragers het kind eraan herinneren
dat het moet gaan plassen of stoelgang maken
o En wanneer het kind maximaal één ongelukje per dag heeft
= eigen verantwoordelijkheid van onafhankelijk toiletgebruik
Deze definitie = cultuurverbonden
1.4. Het zindelijkheidsproces
= Verloopt bij de meeste kinderen chronologisch
- Controle over stoelgang ’s nachts
- Controle over stoelgang overdag
- Controle over urine ’s nachts
- Controle over urine overdag
