Samenvatting Biogenie 5.2 - hoofdstuk 2: chemische stoffen in organismen

Thema 2: chemische stoffen in organismen


1. Chemische samenstelling van organismen

Anorganische stoffen Organische stoffen
 Water  Sachariden
 Minerale verbindingen  Lipiden
 Gassen  Proteïnen
 nucleïnezuren
 opbouw: anatomie
 Werking: fysiologie & biochemie




Vergelijking plant & dier:
o plant: veel sachariden (reserve energie, opgeslaan in lipiden)
o dier: veel proteïnen (spierweefsel grotendeels uit proteïnen opgebouwd)
o proteïnegehalte dier > proteïnegehalte plant



O, H, C en N : meer dan 96% van de massa
Water: H en O
Lipiden: C, H en O
Eiwitten: C, H , O en N
Andere: sporenelementen, maar wel essentieel


2. anorganische verbindingen in organismen
2.1 water in organismen
2.1.1 watergehalte van organismen
verse massa: massa van het organisme die je afweegt voor het verhitten

organisme gedurende enkele uren in een droogoven van 105° verhit (water verdampt dan)

droge massa: massa van het organisme die je afweegt na het verhitten

watergehalte: verse massa – droge massa

intracellulair water: water in de cellen

, intercellulair water: water tussen de cellen (hoofdcomponent weefselvocht)


2.1.2 functies van water in organismen
 water is een belangrijk oplosmiddel!
- reagentia botsen tegen elkaar (kunnen bewegen)  veroorzaken chemische reactie
- water = polair  polaire stoffen lossen goed op in H2O
apolaire stoffen (O2 )  lossen slecht op in H2O (dus ook in bloedplasma 90% water)


O2 wordt in het bloed gebonden aan oplosbaar eiwit hemoglobine in de rode bloedcellen. Zo kan het bloed
optimaal O2 in het lichaam transporteren.
- zuren in water: ioniseren (= vallen uit elkaar in ionen)
- HCl  H+ + Cl-


Concentratie van H+ ionen zorgt v/e bepaalde zuurgraad (zowel zure als basische lichaamsvloeistoffen)
 Water komt tussen in chemische reacties als:




 Water is een belangrijk transportmiddel
- bloedvatenstelsel en lymfevatenstelsel bij de mens
- planten: transport via water in transportweefsel en celwanden

 water heeft een warmteregelende functie (bv: zweten)
- hoge specifieke warmtecapaciteit (veel warmte toevoegen of afgeven voor temperatuurverschil te
merken)
- trage afkoeling bij blootstelling aan koude
- trage opwarming bij blootstelling aan warmte
- waterorganismen: kleinere temperatuurschommelingen dan landorganismen (doordat water trager
opwarmt en afkoelt dan lucht)
- hoge latente warmte: veel warmte om vloeibare fase  gasfase
- transpireren (menselijk lichaam verliest warmte-energie  ons lichaam kan een teveel aan
warmte-energie kwijtraken  normale temperatuur behouden)

 water heeft een functie als smeer- of glijmiddel
- slijm: spijsverteringsstelsel, voortplantingsstelsel
- borstholte (minimale wrijving tussen tere long- en harde beenweefsel van de ribben)
- gewrichtsholten (gewrichtssmeer  wrijving in de gewrichten = minimaal)

 organismen maken gebruik van de hoge oppervlaktespanning van water
- sterke cohesiekrachten  hoge oppervlaktespanning
- capillair effect: door een combi oppervlaktespanning en adhesiekrachten tussen water en wanden
 water wordt in houtvaten omhoog gezogen