Forensische psychiatrie ........................................................................................................................ 7
HOC 1: Forensische psychiatrie ........................................................................................................ 7
1. Wat is forensische psychiatrie? .................................................................................................. 7
1.1 Raakvlak tussen psychiatrie en recht: .................................................................................... 7
1.2 Een stukje geschiedenis: ...................................................................................................... 7
1.3 Therapeutic jurisprudence .................................................................................................... 8
1.4 Medisch vs. juridisch ............................................................................................................ 9
1.5 Medisch vs. maatschappelijk ................................................................................................ 9
1.6 Wat doet een forensische psychiater? ................................................................................. 10
1.6.1 Behandeling:................................................................................................................ 12
1.7 Erkenning als forensisch psychiater .................................................................................... 15
1.8 Wetenschappelijk onderzoek .............................................................................................. 15
Hoc 2: Internering en deskundigenonderzoek ................................................................................... 16
1. In het hoofd van een psychiater ................................................................................................ 16
1.1 Verschillende denkwijzen ................................................................................................... 16
2. Wat is een internering? ............................................................................................................. 16
2.1 Interneringswet .................................................................................................................. 17
2.2 Klinische observatie: .......................................................................................................... 17
2.3 Het profiel van een geïnterneerde ........................................................................................ 19
2.4 Wat na de internering? ........................................................................................................ 21
2.4.1 Kamer ter Bescherming van de Maatschappij: ............................................................... 21
2.5 Internering in België: ........................................................................................................... 24
3. Wat is het doel van een deskundigensonderzoek? ..................................................................... 24
4. Deskundigenonderzoek voor internering: .................................................................................. 28
HOC 3: Psychopathologie ............................................................................................................... 31
1. Een vleugje neurobiologie......................................................................................................... 31
2. Een vleugje farmacologie ......................................................................................................... 32
3. Psychotische stoornissen ........................................................................................................ 32
3.1 Symptomatologie: .............................................................................................................. 32
1
, 3.2 Syndromen ........................................................................................................................ 33
3.3 Behandeling .................................................................................................................. 34
3.4 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 34
4. Stemmingsstoornissen ............................................................................................................ 36
4.1 Depressie .......................................................................................................................... 36
4.2 Manie................................................................................................................................. 37
4.2.1 Syndromen die hieraan gekoppeld zijn .......................................................................... 37
4.3 Behandeling ....................................................................................................................... 37
4.4 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 38
5. Verslavingsstoornissen ............................................................................................................ 39
5.1 Verslavende middelen ........................................................................................................ 39
5.2 Gedragsverslavingen .......................................................................................................... 40
5.3 Symptomatologie ............................................................................................................... 40
5.4 Syndromen: tussenvormen ................................................................................................. 40
5.5 Behandeling ....................................................................................................................... 41
5.6 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 41
HOC 4: Pyschopathologie deel 2...................................................................................................... 42
1. Trauma .................................................................................................................................... 42
2. Persoonlijkheids stoornissen.................................................................................................... 43
Cluster A: “Vreemd of excentriek gedrag” .............................................................................. 45
Cluster B: “Dramatisch, emotioneel of impulsief gedrag” ....................................................... 45
Cluster C: ............................................................................................................................ 45
3. Neurocognitieve stoornissen .................................................................................................... 48
3.1 Symptomatologie ............................................................................................................... 48
3.2 Syndromen ........................................................................................................................ 48
3.3 Behandeling ....................................................................................................................... 49
3.4 Link met criminaliteit ..................................................................................................... 49
Gedrags stoornissen ............................................................................................................ 49
HOC 5: Psychopathologie deel 3...................................................................................................... 51
2
, 1. Verstandelijke beperking .......................................................................................................... 52
1.1 Wat is intelligentie? ............................................................................................................ 52
1.2 Classificatie ....................................................................................................................... 52
1.3 Schaal emotionele ontwikkeling .......................................................................................... 53
1.4 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 53
1.5 Behandeling ....................................................................................................................... 53
2. ADHD ...................................................................................................................................... 54
2.1 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 54
3. ASS ........................................................................................................................................ 56
3.1 Wat is ASS volgens DSM-5? ................................................................................................. 56
3.2 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 57
4. ASS en ADHD in forensische psychiatrie ................................................................................... 59
4.1 Behandeling ....................................................................................................................... 59
4.2 Forensische uitdagingen ..................................................................................................... 59
4.3 Toerekeningsvatbaarheid .................................................................................................... 60
Hoc 6: Behandelcontexten .............................................................................................................. 60
1. Algemeen psychiatrisch landschap .......................................................................................... 60
1.1 Ambulante psychiatrie ........................................................................................................ 60
1.2 Residentiële psychiatrie...................................................................................................... 60
1.3 Vlaamse psychiatrie ........................................................................................................... 61
2. Forensisch psychiatrisch landschap ......................................................................................... 62
2.1 Behandelprincipes ............................................................................................................. 62
2.2 Penitentiaire psychiatrie - Betrokken actoren ....................................................................... 63
2.3 Penitentiaire psychiatrie - Zorgaanbod ................................................................................ 63
2.4 Forensisch psychiatrische centra (FPC’s) ............................................................................ 64
2.5 Forensisch psychiatrische afdelingen.................................................................................. 65
2.6 Algemeen psychiatrische afdelingen ................................................................................... 65
2.7 Forensisch mobiele teams .................................................................................................. 66
2.8 Ambulante forensische zorg................................................................................................ 66
3
, HOC 7: Niet-strafrechtelijke deskundigenonderzoeken .................................................................... 67
1. Rechtelijke organisatie: ............................................................................................................ 67
2. Forensische psychiatrie ........................................................................................................... 68
3. Basis paradigma: ..................................................................................................................... 68
4. Medisch <-> Juridisch............................................................................................................... 71
5. Forensische psychiatrie ........................................................................................................... 72
6. Vragen aan forensisch psychiater ............................................................................................. 73
7. Doelstelling in forensische psychiatrie ...................................................................................... 73
8. DSM-V ..................................................................................................................................... 73
9. Schadebepaling in niet – strafrechtelijke context: enkele topics ................................................. 74
9.1 Differentiaal diagnose......................................................................................................... 74
9.2 Schadebepaling in niet – strafrechtelijke context: percentages ............................................. 76
9.3 Ziektewetgeving.................................................................................................................. 77
HOC 8: Diversiteit in de forensische psychiatrie ............................................................................... 77
1. Prevalentie .............................................................................................................................. 77
2. Tijdens strafonderzoek ............................................................................................................. 78
3. Tijdens detentie ....................................................................................................................... 78
4. Diversiteit ................................................................................................................................ 78
4.1 Awareness ......................................................................................................................... 78
5. Macro...................................................................................................................................... 80
6. Culturele psychiatrie:............................................................................................................... 80
7. In de praktijk: Culturele Formulering ......................................................................................... 82
HOC 9: Specifieke groepen plegers .................................................................................................. 84
1. Vrouwelijke plegers .................................................................................................................. 84
1.1 Blik op vrouwen .................................................................................................................. 84
1.2 Prevalentie ......................................................................................................................... 84
1.3 Aard van de feiten ............................................................................................................... 85
2. Profiel van een vrouw die feiten pleegt ...................................................................................... 85
2.1 Algemeen ........................................................................................................................... 85
4
HOC 1: Forensische psychiatrie ........................................................................................................ 7
1. Wat is forensische psychiatrie? .................................................................................................. 7
1.1 Raakvlak tussen psychiatrie en recht: .................................................................................... 7
1.2 Een stukje geschiedenis: ...................................................................................................... 7
1.3 Therapeutic jurisprudence .................................................................................................... 8
1.4 Medisch vs. juridisch ............................................................................................................ 9
1.5 Medisch vs. maatschappelijk ................................................................................................ 9
1.6 Wat doet een forensische psychiater? ................................................................................. 10
1.6.1 Behandeling:................................................................................................................ 12
1.7 Erkenning als forensisch psychiater .................................................................................... 15
1.8 Wetenschappelijk onderzoek .............................................................................................. 15
Hoc 2: Internering en deskundigenonderzoek ................................................................................... 16
1. In het hoofd van een psychiater ................................................................................................ 16
1.1 Verschillende denkwijzen ................................................................................................... 16
2. Wat is een internering? ............................................................................................................. 16
2.1 Interneringswet .................................................................................................................. 17
2.2 Klinische observatie: .......................................................................................................... 17
2.3 Het profiel van een geïnterneerde ........................................................................................ 19
2.4 Wat na de internering? ........................................................................................................ 21
2.4.1 Kamer ter Bescherming van de Maatschappij: ............................................................... 21
2.5 Internering in België: ........................................................................................................... 24
3. Wat is het doel van een deskundigensonderzoek? ..................................................................... 24
4. Deskundigenonderzoek voor internering: .................................................................................. 28
HOC 3: Psychopathologie ............................................................................................................... 31
1. Een vleugje neurobiologie......................................................................................................... 31
2. Een vleugje farmacologie ......................................................................................................... 32
3. Psychotische stoornissen ........................................................................................................ 32
3.1 Symptomatologie: .............................................................................................................. 32
1
, 3.2 Syndromen ........................................................................................................................ 33
3.3 Behandeling .................................................................................................................. 34
3.4 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 34
4. Stemmingsstoornissen ............................................................................................................ 36
4.1 Depressie .......................................................................................................................... 36
4.2 Manie................................................................................................................................. 37
4.2.1 Syndromen die hieraan gekoppeld zijn .......................................................................... 37
4.3 Behandeling ....................................................................................................................... 37
4.4 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 38
5. Verslavingsstoornissen ............................................................................................................ 39
5.1 Verslavende middelen ........................................................................................................ 39
5.2 Gedragsverslavingen .......................................................................................................... 40
5.3 Symptomatologie ............................................................................................................... 40
5.4 Syndromen: tussenvormen ................................................................................................. 40
5.5 Behandeling ....................................................................................................................... 41
5.6 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 41
HOC 4: Pyschopathologie deel 2...................................................................................................... 42
1. Trauma .................................................................................................................................... 42
2. Persoonlijkheids stoornissen.................................................................................................... 43
Cluster A: “Vreemd of excentriek gedrag” .............................................................................. 45
Cluster B: “Dramatisch, emotioneel of impulsief gedrag” ....................................................... 45
Cluster C: ............................................................................................................................ 45
3. Neurocognitieve stoornissen .................................................................................................... 48
3.1 Symptomatologie ............................................................................................................... 48
3.2 Syndromen ........................................................................................................................ 48
3.3 Behandeling ....................................................................................................................... 49
3.4 Link met criminaliteit ..................................................................................................... 49
Gedrags stoornissen ............................................................................................................ 49
HOC 5: Psychopathologie deel 3...................................................................................................... 51
2
, 1. Verstandelijke beperking .......................................................................................................... 52
1.1 Wat is intelligentie? ............................................................................................................ 52
1.2 Classificatie ....................................................................................................................... 52
1.3 Schaal emotionele ontwikkeling .......................................................................................... 53
1.4 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 53
1.5 Behandeling ....................................................................................................................... 53
2. ADHD ...................................................................................................................................... 54
2.1 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 54
3. ASS ........................................................................................................................................ 56
3.1 Wat is ASS volgens DSM-5? ................................................................................................. 56
3.2 Link met criminaliteit .......................................................................................................... 57
4. ASS en ADHD in forensische psychiatrie ................................................................................... 59
4.1 Behandeling ....................................................................................................................... 59
4.2 Forensische uitdagingen ..................................................................................................... 59
4.3 Toerekeningsvatbaarheid .................................................................................................... 60
Hoc 6: Behandelcontexten .............................................................................................................. 60
1. Algemeen psychiatrisch landschap .......................................................................................... 60
1.1 Ambulante psychiatrie ........................................................................................................ 60
1.2 Residentiële psychiatrie...................................................................................................... 60
1.3 Vlaamse psychiatrie ........................................................................................................... 61
2. Forensisch psychiatrisch landschap ......................................................................................... 62
2.1 Behandelprincipes ............................................................................................................. 62
2.2 Penitentiaire psychiatrie - Betrokken actoren ....................................................................... 63
2.3 Penitentiaire psychiatrie - Zorgaanbod ................................................................................ 63
2.4 Forensisch psychiatrische centra (FPC’s) ............................................................................ 64
2.5 Forensisch psychiatrische afdelingen.................................................................................. 65
2.6 Algemeen psychiatrische afdelingen ................................................................................... 65
2.7 Forensisch mobiele teams .................................................................................................. 66
2.8 Ambulante forensische zorg................................................................................................ 66
3
, HOC 7: Niet-strafrechtelijke deskundigenonderzoeken .................................................................... 67
1. Rechtelijke organisatie: ............................................................................................................ 67
2. Forensische psychiatrie ........................................................................................................... 68
3. Basis paradigma: ..................................................................................................................... 68
4. Medisch <-> Juridisch............................................................................................................... 71
5. Forensische psychiatrie ........................................................................................................... 72
6. Vragen aan forensisch psychiater ............................................................................................. 73
7. Doelstelling in forensische psychiatrie ...................................................................................... 73
8. DSM-V ..................................................................................................................................... 73
9. Schadebepaling in niet – strafrechtelijke context: enkele topics ................................................. 74
9.1 Differentiaal diagnose......................................................................................................... 74
9.2 Schadebepaling in niet – strafrechtelijke context: percentages ............................................. 76
9.3 Ziektewetgeving.................................................................................................................. 77
HOC 8: Diversiteit in de forensische psychiatrie ............................................................................... 77
1. Prevalentie .............................................................................................................................. 77
2. Tijdens strafonderzoek ............................................................................................................. 78
3. Tijdens detentie ....................................................................................................................... 78
4. Diversiteit ................................................................................................................................ 78
4.1 Awareness ......................................................................................................................... 78
5. Macro...................................................................................................................................... 80
6. Culturele psychiatrie:............................................................................................................... 80
7. In de praktijk: Culturele Formulering ......................................................................................... 82
HOC 9: Specifieke groepen plegers .................................................................................................. 84
1. Vrouwelijke plegers .................................................................................................................. 84
1.1 Blik op vrouwen .................................................................................................................. 84
1.2 Prevalentie ......................................................................................................................... 84
1.3 Aard van de feiten ............................................................................................................... 85
2. Profiel van een vrouw die feiten pleegt ...................................................................................... 85
2.1 Algemeen ........................................................................................................................... 85
4