Sociaal Overleg & Conflicthantering
Wat is sociaal overleg?
Sociaal overleg is een gestructureerd proces waarin sociale partners (werkgevers, werknemers en
soms de overheid) samenwerken om afspraken te maken over arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid
en werkgelegenheid. Het doel is om conflicten te vermijden en wederzijds respect en samenwerking
te bevorderen.
Historiek van sociaal overleg in België
1. Voor 1860: Geen sociaal overleg; grote ongelijkheid en slechte arbeidsomstandigheden.
2. 1860: Ontstaan van de eerste vakbewegingen.
3. Na WO1:
Vrijheid van vereniging werd erkend.
Het stakingsverbod werd opgeheven.
4. 1944 - Het Sociaal Pact:
Werkgevers en werknemers worden "sociale partners".
Erkenning van wederzijdse rechten en plichten.
Basis gelegd voor overlegorganen op nationaal en bedrijfsvlak.
De belangrijkste spelers in sociaal overleg
Wat is een vakorganisatie?
Een vereniging van werkgevers of werknemers die de belangen van hun leden verdedigt.
o Vrije aansluiting.
o Vakbonden in België zijn representatief, institutioneel en pluralistisch.
De drie erkende vakbonden:
1. ABVV (Algemeen Belgisch Vakverbond):
Socialistische vakbond, gericht op solidariteit en gelijkheid.
Voorzitter: Thierry Bodson.
2. ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond):
Christelijk geïnspireerd, gericht op samenwerking en gemeenschapswaarden.
Voorzitter: Ann Vermorgen (vanaf 2024).
3. ACLVB (Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België):
Liberale vakbond, gericht op individuele vrijheid en verantwoordelijkheid.
Voorzitter: Mario Coppens.
Werkgeversorganisaties
1. VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen): Vertegenwoordigt bedrijven op federaal en
internationaal niveau.
2. VOKA: Vertegenwoordigt Vlaamse bedrijven.
3. UNIZO: Richt zich op zelfstandige ondernemers en KMO’s.
Overlegorganen in België
1. Nationale Arbeidsraad (NAR):
Vertegenwoordigt werkgevers en werknemers op nationaal niveau.
Bevoegdheden:
o Afsluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s).
o Advies geven aan de regering.
2. Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB):
Onderzoekt economische trends en loonkosten.
Bevoegdheden:
o Jaarlijkse rapporten over loonkosten.
o Advies over de economische situatie.
1
, Sociaal Overleg & Conflicthantering
3. Paritaire Comités (PC):
Overlegorganen per sector, met vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers.
Bevoegdheden:
o Afsluiten van sectorale cao’s.
o Geschillen bemiddelen.
4. Overlegorganen op ondernemingsvlak
1. Ondernemingsraad (OR):
Vereist bij bedrijven met minstens 100 werknemers.
Bevoegdheden:
o Informatie verstrekken over financiën, werkgelegenheid en strategie.
o Advies geven over reorganisaties en beleid.
o Toezicht houden op naleving van cao’s en wetten.
2. Comité Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW):
Vereist bij bedrijven met minstens 50 werknemers.
Richt zich op veiligheid, gezondheid en welzijn op de werkvloer.
3. Syndicale Afvaardiging (SA):
Vertegenwoordigt werknemers bij kleinere bedrijven of in specifieke sectoren.
Collectieve Arbeidsovereenkomst (cao)
Wat is een cao?
Een formeel akkoord tussen vakbonden en werkgevers(organisaties) over
arbeidsvoorwaarden, zoals loon, werktijden en vakantiedagen.
Soorten bepalingen in een cao:
1. Normatieve bepalingen: Over lonen, werktijden, vakantiedagen, enz.
2. Obligatoire bepalingen: Over de relatie tussen de partijen, zoals geschillenprocedures.
Waar worden cao’s afgesloten?
In de NAR.
In Paritaire Comités.
In uitzonderlijke gevallen binnen bedrijven.
Sociale verkiezingen
Wat zijn sociale verkiezingen?
Om de vier jaar kiezen werknemers vertegenwoordigers voor de OR en CPBW.
Belangrijk:
Uitzendkrachten met voldoende anciënniteit mogen stemmen.
Volgende verkiezingen: mei 2028.
Conflicthantering
Oorzaken van conflicten:
Miscommunicatie.
Ongelijke behandeling.
Herstructureringen en reorganisaties.
Hoe conflicten beheersen?
1. Aanjagers van conflicten:
Gebrek aan communicatie, tijdsdruk, onrealistische verwachtingen.
2. Remmers van conflicten:
Open communicatie, duidelijke afspraken, wederzijds respect.
2
Wat is sociaal overleg?
Sociaal overleg is een gestructureerd proces waarin sociale partners (werkgevers, werknemers en
soms de overheid) samenwerken om afspraken te maken over arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid
en werkgelegenheid. Het doel is om conflicten te vermijden en wederzijds respect en samenwerking
te bevorderen.
Historiek van sociaal overleg in België
1. Voor 1860: Geen sociaal overleg; grote ongelijkheid en slechte arbeidsomstandigheden.
2. 1860: Ontstaan van de eerste vakbewegingen.
3. Na WO1:
Vrijheid van vereniging werd erkend.
Het stakingsverbod werd opgeheven.
4. 1944 - Het Sociaal Pact:
Werkgevers en werknemers worden "sociale partners".
Erkenning van wederzijdse rechten en plichten.
Basis gelegd voor overlegorganen op nationaal en bedrijfsvlak.
De belangrijkste spelers in sociaal overleg
Wat is een vakorganisatie?
Een vereniging van werkgevers of werknemers die de belangen van hun leden verdedigt.
o Vrije aansluiting.
o Vakbonden in België zijn representatief, institutioneel en pluralistisch.
De drie erkende vakbonden:
1. ABVV (Algemeen Belgisch Vakverbond):
Socialistische vakbond, gericht op solidariteit en gelijkheid.
Voorzitter: Thierry Bodson.
2. ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond):
Christelijk geïnspireerd, gericht op samenwerking en gemeenschapswaarden.
Voorzitter: Ann Vermorgen (vanaf 2024).
3. ACLVB (Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België):
Liberale vakbond, gericht op individuele vrijheid en verantwoordelijkheid.
Voorzitter: Mario Coppens.
Werkgeversorganisaties
1. VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen): Vertegenwoordigt bedrijven op federaal en
internationaal niveau.
2. VOKA: Vertegenwoordigt Vlaamse bedrijven.
3. UNIZO: Richt zich op zelfstandige ondernemers en KMO’s.
Overlegorganen in België
1. Nationale Arbeidsraad (NAR):
Vertegenwoordigt werkgevers en werknemers op nationaal niveau.
Bevoegdheden:
o Afsluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s).
o Advies geven aan de regering.
2. Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB):
Onderzoekt economische trends en loonkosten.
Bevoegdheden:
o Jaarlijkse rapporten over loonkosten.
o Advies over de economische situatie.
1
, Sociaal Overleg & Conflicthantering
3. Paritaire Comités (PC):
Overlegorganen per sector, met vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers.
Bevoegdheden:
o Afsluiten van sectorale cao’s.
o Geschillen bemiddelen.
4. Overlegorganen op ondernemingsvlak
1. Ondernemingsraad (OR):
Vereist bij bedrijven met minstens 100 werknemers.
Bevoegdheden:
o Informatie verstrekken over financiën, werkgelegenheid en strategie.
o Advies geven over reorganisaties en beleid.
o Toezicht houden op naleving van cao’s en wetten.
2. Comité Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW):
Vereist bij bedrijven met minstens 50 werknemers.
Richt zich op veiligheid, gezondheid en welzijn op de werkvloer.
3. Syndicale Afvaardiging (SA):
Vertegenwoordigt werknemers bij kleinere bedrijven of in specifieke sectoren.
Collectieve Arbeidsovereenkomst (cao)
Wat is een cao?
Een formeel akkoord tussen vakbonden en werkgevers(organisaties) over
arbeidsvoorwaarden, zoals loon, werktijden en vakantiedagen.
Soorten bepalingen in een cao:
1. Normatieve bepalingen: Over lonen, werktijden, vakantiedagen, enz.
2. Obligatoire bepalingen: Over de relatie tussen de partijen, zoals geschillenprocedures.
Waar worden cao’s afgesloten?
In de NAR.
In Paritaire Comités.
In uitzonderlijke gevallen binnen bedrijven.
Sociale verkiezingen
Wat zijn sociale verkiezingen?
Om de vier jaar kiezen werknemers vertegenwoordigers voor de OR en CPBW.
Belangrijk:
Uitzendkrachten met voldoende anciënniteit mogen stemmen.
Volgende verkiezingen: mei 2028.
Conflicthantering
Oorzaken van conflicten:
Miscommunicatie.
Ongelijke behandeling.
Herstructureringen en reorganisaties.
Hoe conflicten beheersen?
1. Aanjagers van conflicten:
Gebrek aan communicatie, tijdsdruk, onrealistische verwachtingen.
2. Remmers van conflicten:
Open communicatie, duidelijke afspraken, wederzijds respect.
2
