Contract drafting – contractuele geheimhouding
1
,1. Inleiding
-Geheimhoudingsovereenkomsten en geheimhoudingsbedingen: contractuele geheimhouding kan in vele
situaties nuttig of nodig zijn
Contractuele geheimhouding betekent dat partijen in een overeenkomst afspreken om bepaalde
informatie vertrouwelijk te houden en niet zonder toestemming van de andere partij te delen met derden
Opgenomen in een geheimhoudingsbeding (een clausule in een contract) of in een aparte
geheimhoudingsovereenkomst (ook wel NDA – non-disclosure agreement – genoemd)
-Toepassingsgebieden:
Dienstverlening: bescherming van vertrouwelijke informatie tussen dienstverlener en klant
o Arbeidsrelaties: werknemers kunnen gebonden zijn door geheimhouding (bv. art. 17, 3° AOW)
o Zelfstandigen: bescherming van klant- of bedrijfsinformatie bij samenwerking.
o Bestuurders en vrije beroepers: vertrouwelijkheid rond bedrijfsvoering of cliënten
Zakelijke samenwerkingen en transacties:
o Business partnerships
o Joint ventures
o Fusies en overnames (M&A)
o Aandeelhoudersovereenkomsten
Bescherming van intellectuele eigendom (IP):
o Behoud van octrooibaarheid (informatie moet geheim blijven vóór de aanvraag)
o Bescherming van bedrijfsgeheimen, knowhow en ideeën
o Geheimhouding tijdens testfasen van producten of diensten
Commerciële en non-profit overeenkomsten: voorkomen van verspreiding van gevoelige info
Onderhandelingssituaties: vertrouwelijkheid over intenties en voorwaarden.
Geschillenregeling:
o Dadingsovereenkomsten (schikking)
o Beëindiging van contractuele relaties
Strategische discretie:
o Bijvoorbeeld “catch-and-kill”-strategieën waarbij men informatie verkrijgt om verspreiding ervan
te verhinderen (bv. geheimen in de media)
2. Nuttig? – Nodig?
-Gedachtenproces vóór het afsluiten van een geheimhoudingsovereenkomst (voor beide partijen)
Denk in termen van speltheorie
o Er is een mogelijk coöperatief surplus (wederzijds voordeel bij samenwerking)
o Maar ook risico op verraad of free-riding (de ene partij profiteert zonder zelf iets bij te dragen of
zich aan afspraken te houden).
Kosten-batenanalyse:
o Weeg de kosten van het delen of beschermen van informatie af tegenover de mogelijke
opbrengsten
Omgaan met onzekerheid:
o Vier scenario’s:
Lage kosten – lage opbrengst: kan toch nuttig zijn, want goedkoop en eenvoudig
Lage kosten – hoge opbrengst: zeer rendabel
Hoge kosten – lage opbrengst: in dat geval is het vaak niet rendabel om een uitgebreide
NDA op te stellen.
Oplossing: werk met gestandaardiseerde modellen om de kosten te drukken.
Hoge kosten – hoge opbrengst: grote investering loont mogelijk
-Specifiek voor geheimhoudingsovereenkomsten (NDA’s)
2
, Belang van geheimhouding: “Wie zegt dat geheimhoudingsovereenkomsten niet nuttig zijn, heeft of
krijgt blijkbaar geen interessante informatie.”
Uitdagingen voor beide partijen:
o Voor de informatieverstrekker:
Moeilijkheid om te bewijzen dat er een schending is, want “schendingen van
geheimhouding blijven vaak zelf geheim.”
Maar NDA is wel nuttig in de gevallen waarin je wel bewijs zou hebben
o Voor de informatieverkrijger:
Wanneer je een geheim ontvangt (bijvoorbeeld tijdens een onderhandeling of
samenwerking), kan je daarmee ook automatisch een verplichting op je nemen om dat
geheim niet verder te verspreiden of te gebruiken op een bepaalde manier => kan jouw
vrijheid beperken of risico’s creëren (bv. je kan dat geheim/idee zelf nooit meer
gebruiken in een ander project, zelfs als je dit project niet aangaat)
Proberen om zoveel mogelijk informatie los te krijgen, zonder te veel contractuele
verplichtingen aan te gaan.
Vertrouwensband is cruciaal:
o Het delen van geheimen vergt vertrouwen.
o Vertrouwen begint met het zorgvuldig kiezen van de medecontractant
Want juridische afdwingbaarheid ≠ praktische haalbaarheid: mensen kunnen een mooi
vonnis in handen hebben, maar teleurgesteld zijn als de tegenpartij zich failliet laat
verklaren en er dus niets meer te halen valt
Een goede NDA heeft weinig waarde als je ze afsluit met iemand van wie je eigenlijk al
verwacht dat hij of zij zich er toch niet aan zal houden
Standaardisering is niet per definitie slecht:
o Er is niets mis met een standaardcontract, zolang het doordacht is
o Werkt kostenbesparend
Let op bij het gebruik van modellen of sjablonen:
o Zorg dat het contract is afgestemd op jouw specifieke situatie en belangen.
Wederkerige NDA (beide partijen delen informatie).
Eenzijdige NDA (één partij deelt informatie).
o Symmetrie (gelijke verplichtingen voor beide partijen) lijkt eerlijk, maar is dat niet altijd =>
symmetrie is geen garantie voor eerlijkheid
Een ogenschijnlijk “wederkerige” clausule kan toch nadelig zijn voor jou
o Asymmetrie (verschillende verplichtingen voor beide partijen) is op zich niet onrechtvaardig =>
assymmetrie is niet altijd oneerlijkheid
De verhoudingen kunnen legitiem ongelijk zijn, afhankelijk van de context.
-Let op: informatieverstrekking kan ook onbewust gebeuren
Bijvoorbeeld tijdens onderhandelingen of bij bedrijfsbezoeken.
Zelfs informele gesprekken kunnen vertrouwelijke informatie onthullen
NDA’s zijn in sommige sectoren noodzakelijk of sterk aanbevolen, bijvoorbeeld:
o In technologie, farmaceutica, design, innovatie…
o In sectoren waar veel met knowhow of prototypes wordt gewerkt.
Belangrijke redenen om een NDA te sluiten
-Toenemende wettelijke nood aan geheimhoudingsclausules
Er zijn steeds meer wettelijke verplichtingen om geheimhouding contractueel te regelen.
Dit geldt onder meer voor de bescherming van bedrijfsgeheimen.
-Wettelijk kader: bescherming van bedrijfsgeheimen (art. XI.332/1 e.v. WER)
Definitie van een bedrijfsgeheim (cumulatieve voorwaarden):
o Geheim karakter:
3
1
,1. Inleiding
-Geheimhoudingsovereenkomsten en geheimhoudingsbedingen: contractuele geheimhouding kan in vele
situaties nuttig of nodig zijn
Contractuele geheimhouding betekent dat partijen in een overeenkomst afspreken om bepaalde
informatie vertrouwelijk te houden en niet zonder toestemming van de andere partij te delen met derden
Opgenomen in een geheimhoudingsbeding (een clausule in een contract) of in een aparte
geheimhoudingsovereenkomst (ook wel NDA – non-disclosure agreement – genoemd)
-Toepassingsgebieden:
Dienstverlening: bescherming van vertrouwelijke informatie tussen dienstverlener en klant
o Arbeidsrelaties: werknemers kunnen gebonden zijn door geheimhouding (bv. art. 17, 3° AOW)
o Zelfstandigen: bescherming van klant- of bedrijfsinformatie bij samenwerking.
o Bestuurders en vrije beroepers: vertrouwelijkheid rond bedrijfsvoering of cliënten
Zakelijke samenwerkingen en transacties:
o Business partnerships
o Joint ventures
o Fusies en overnames (M&A)
o Aandeelhoudersovereenkomsten
Bescherming van intellectuele eigendom (IP):
o Behoud van octrooibaarheid (informatie moet geheim blijven vóór de aanvraag)
o Bescherming van bedrijfsgeheimen, knowhow en ideeën
o Geheimhouding tijdens testfasen van producten of diensten
Commerciële en non-profit overeenkomsten: voorkomen van verspreiding van gevoelige info
Onderhandelingssituaties: vertrouwelijkheid over intenties en voorwaarden.
Geschillenregeling:
o Dadingsovereenkomsten (schikking)
o Beëindiging van contractuele relaties
Strategische discretie:
o Bijvoorbeeld “catch-and-kill”-strategieën waarbij men informatie verkrijgt om verspreiding ervan
te verhinderen (bv. geheimen in de media)
2. Nuttig? – Nodig?
-Gedachtenproces vóór het afsluiten van een geheimhoudingsovereenkomst (voor beide partijen)
Denk in termen van speltheorie
o Er is een mogelijk coöperatief surplus (wederzijds voordeel bij samenwerking)
o Maar ook risico op verraad of free-riding (de ene partij profiteert zonder zelf iets bij te dragen of
zich aan afspraken te houden).
Kosten-batenanalyse:
o Weeg de kosten van het delen of beschermen van informatie af tegenover de mogelijke
opbrengsten
Omgaan met onzekerheid:
o Vier scenario’s:
Lage kosten – lage opbrengst: kan toch nuttig zijn, want goedkoop en eenvoudig
Lage kosten – hoge opbrengst: zeer rendabel
Hoge kosten – lage opbrengst: in dat geval is het vaak niet rendabel om een uitgebreide
NDA op te stellen.
Oplossing: werk met gestandaardiseerde modellen om de kosten te drukken.
Hoge kosten – hoge opbrengst: grote investering loont mogelijk
-Specifiek voor geheimhoudingsovereenkomsten (NDA’s)
2
, Belang van geheimhouding: “Wie zegt dat geheimhoudingsovereenkomsten niet nuttig zijn, heeft of
krijgt blijkbaar geen interessante informatie.”
Uitdagingen voor beide partijen:
o Voor de informatieverstrekker:
Moeilijkheid om te bewijzen dat er een schending is, want “schendingen van
geheimhouding blijven vaak zelf geheim.”
Maar NDA is wel nuttig in de gevallen waarin je wel bewijs zou hebben
o Voor de informatieverkrijger:
Wanneer je een geheim ontvangt (bijvoorbeeld tijdens een onderhandeling of
samenwerking), kan je daarmee ook automatisch een verplichting op je nemen om dat
geheim niet verder te verspreiden of te gebruiken op een bepaalde manier => kan jouw
vrijheid beperken of risico’s creëren (bv. je kan dat geheim/idee zelf nooit meer
gebruiken in een ander project, zelfs als je dit project niet aangaat)
Proberen om zoveel mogelijk informatie los te krijgen, zonder te veel contractuele
verplichtingen aan te gaan.
Vertrouwensband is cruciaal:
o Het delen van geheimen vergt vertrouwen.
o Vertrouwen begint met het zorgvuldig kiezen van de medecontractant
Want juridische afdwingbaarheid ≠ praktische haalbaarheid: mensen kunnen een mooi
vonnis in handen hebben, maar teleurgesteld zijn als de tegenpartij zich failliet laat
verklaren en er dus niets meer te halen valt
Een goede NDA heeft weinig waarde als je ze afsluit met iemand van wie je eigenlijk al
verwacht dat hij of zij zich er toch niet aan zal houden
Standaardisering is niet per definitie slecht:
o Er is niets mis met een standaardcontract, zolang het doordacht is
o Werkt kostenbesparend
Let op bij het gebruik van modellen of sjablonen:
o Zorg dat het contract is afgestemd op jouw specifieke situatie en belangen.
Wederkerige NDA (beide partijen delen informatie).
Eenzijdige NDA (één partij deelt informatie).
o Symmetrie (gelijke verplichtingen voor beide partijen) lijkt eerlijk, maar is dat niet altijd =>
symmetrie is geen garantie voor eerlijkheid
Een ogenschijnlijk “wederkerige” clausule kan toch nadelig zijn voor jou
o Asymmetrie (verschillende verplichtingen voor beide partijen) is op zich niet onrechtvaardig =>
assymmetrie is niet altijd oneerlijkheid
De verhoudingen kunnen legitiem ongelijk zijn, afhankelijk van de context.
-Let op: informatieverstrekking kan ook onbewust gebeuren
Bijvoorbeeld tijdens onderhandelingen of bij bedrijfsbezoeken.
Zelfs informele gesprekken kunnen vertrouwelijke informatie onthullen
NDA’s zijn in sommige sectoren noodzakelijk of sterk aanbevolen, bijvoorbeeld:
o In technologie, farmaceutica, design, innovatie…
o In sectoren waar veel met knowhow of prototypes wordt gewerkt.
Belangrijke redenen om een NDA te sluiten
-Toenemende wettelijke nood aan geheimhoudingsclausules
Er zijn steeds meer wettelijke verplichtingen om geheimhouding contractueel te regelen.
Dit geldt onder meer voor de bescherming van bedrijfsgeheimen.
-Wettelijk kader: bescherming van bedrijfsgeheimen (art. XI.332/1 e.v. WER)
Definitie van een bedrijfsgeheim (cumulatieve voorwaarden):
o Geheim karakter:
3