Gedrag en Maatschappij
Hoofdstuk 1: Homo sapiens
Red Queen Strategy: de wereld veranderd heel de tijd en we moeten ons
constant aanpassen om bij te blijven bij de veranderingen die er gebeuren.
Def sociaal dilemma: conflict tussen persoonlijk voordeel en collectief belang.
Wanneer te veel mensen uit eigen belang handelen, verliest iedereen.
Voorbeelden sociaal dilemma:
• Klimaatopwarming
• Recycling
• Huishoudelijke taken
• Groepswerken
• …
Iemand zijn winst is iemand anders zijn verlies in een sociaal dilemma. Je lost
het enkel op als je genoeg andere mensen met je meeneemt.
Democratie is een oplossing voor een sociaal dilemma, maar tegelijk ook een
sociaal dilemma zelf omdat je niet zomaar alles kan oplossen zonder dat de
burgers zelf mee willen doen en denken.
Gedrag- en maatschappijwetenschappen bieden inzicht in de sociale context die
onze attitudes, oordelen en keuzes bepalen.
De maatschappij en het individuele gedrag kunnen niet apart bekeken worden,
ze beïnvloeden elkaar. Een groep vormt een persoon.
Rode draad
Voorbeeld rode draad:
We gaan minder bewegen en slechtere voedingsgewoontes aannemen.
Gaat het obesitas probleem vergroten. Wat zorgt voor veel kosten en problemen
in de maatschappij.
1
,Dit heeft effect op onze belastingen. Wat ervoor zorgt dat de individuele persoon
weer wordt aangetast. Daardoor gaan er fastfoodketens komen die snel eten
geven dat goedkoop is. Deze ketens bieden ongezond eten aan wat weer voor
het hele proces zorgt.
2
,Hoofdstuk 2: Methodologie
Def gedrag: de manifestatie van alles wat er gebeurt als gevolg van een brein
dat op prikkels reageert.
Mensen kunnen sociaal nadenken, iets dat de meeste andere dieren niet kunnen.
We zijn de meest coöperatieve maar ook destructieve dierensoort.
De mens (homo sapiens):
• Paradoxaal
• Onevenaarbaar succes in biomassa, flexibiliteit, creativiteit maar ook
neiging tot geweld, destructie, …
• Grote ecologische voetafdruk
Manieren om over onszelf te reflecteren:
• Rationalisme: theorievorming (iets doen met de data/nadenken)
• Empirie: dataverzameling (observeren en registreren)
Grondleggers bewustzijn:
• Structuralisme (W. Wundt):
o Experimentele analyse van de onderdelen van het bewustzijn
o Systematische objectieve observaties van bewuste ervaringen
• Functionalisme (W. James):
o Onderzoekt functie van het bewustzijn
o Invloed van het Darwinisme; het bewustzijn heeft
overlevingswaarde
Andere denkers over het bewustzijn:
• Behaviorisme (B. F. Skinner):
o Bestudeer enkel het observeerbare gedrag
o Alles is aangeleerd, vrije wil is een illusie
o Alleen kijken naar wat de mensen doen en hoe ze leren
• Psychodynamica (S. Freud):
o Bestudeer de onbewuste drijfveren van het gedrag
o Er is veel dat we doen waar we niet van bewust zijn
o Je kon zijn theorieën niet wetenschappelijk bewijzen
• Humanisme (C. Rogers):
o Mensen zijn veranderbaar
o Focus op zelfrealisatie
3
, Hedendaagse benaderingen van het gedrag:
• Biologische:
o Gedrag verklaren aan de hand van genetische, neurologische en
biochemische processen
• Cognitieve:
o Hoe wordt informatie vergaard, opgeslagen en verwerkt
o Geheugen en taal zijn van belang
• Evolutionaire:
o Evolutie door selectie
o Kan moeilijk getest worden
• Socio-culturele:
o Gedrag is afhankelijk van de socio-culturele context
Redenen om als econoom gedragswetenschappen te krijgen:
• Begrip voor economische anomalieën
o Mensen zijn geen homo-economicus
§ Homo-economicus heeft geen afkeer voor rechtvaardigheid,
geen vertrouwen en heeft geen belang van verhalen en
normen
• Gedrag van bedrijfskunde
o Werknemers zijn het echte kapitaal van een bedrijf
o Human resources (mensen zijn geen machines)
o Als de mens positieve verwachtingen heeft gaat die beter werken
• Theorie is domein-overschrijdend en biedt toepassingsmogelijkheden in
diverse uiteenlopende gebieden
o Voorbeeld: belang controlegevoel
§ Controleverlies leidt tot:
• Medisch: hulpeloosheid
• Maatschappelijk: passievere houding
§ Controlegevoel draagt bij tot:
• Medisch: minder gezondheidsproblemen
• Economisch: succesvolle CEO’s, productievere
werknemers
4
Hoofdstuk 1: Homo sapiens
Red Queen Strategy: de wereld veranderd heel de tijd en we moeten ons
constant aanpassen om bij te blijven bij de veranderingen die er gebeuren.
Def sociaal dilemma: conflict tussen persoonlijk voordeel en collectief belang.
Wanneer te veel mensen uit eigen belang handelen, verliest iedereen.
Voorbeelden sociaal dilemma:
• Klimaatopwarming
• Recycling
• Huishoudelijke taken
• Groepswerken
• …
Iemand zijn winst is iemand anders zijn verlies in een sociaal dilemma. Je lost
het enkel op als je genoeg andere mensen met je meeneemt.
Democratie is een oplossing voor een sociaal dilemma, maar tegelijk ook een
sociaal dilemma zelf omdat je niet zomaar alles kan oplossen zonder dat de
burgers zelf mee willen doen en denken.
Gedrag- en maatschappijwetenschappen bieden inzicht in de sociale context die
onze attitudes, oordelen en keuzes bepalen.
De maatschappij en het individuele gedrag kunnen niet apart bekeken worden,
ze beïnvloeden elkaar. Een groep vormt een persoon.
Rode draad
Voorbeeld rode draad:
We gaan minder bewegen en slechtere voedingsgewoontes aannemen.
Gaat het obesitas probleem vergroten. Wat zorgt voor veel kosten en problemen
in de maatschappij.
1
,Dit heeft effect op onze belastingen. Wat ervoor zorgt dat de individuele persoon
weer wordt aangetast. Daardoor gaan er fastfoodketens komen die snel eten
geven dat goedkoop is. Deze ketens bieden ongezond eten aan wat weer voor
het hele proces zorgt.
2
,Hoofdstuk 2: Methodologie
Def gedrag: de manifestatie van alles wat er gebeurt als gevolg van een brein
dat op prikkels reageert.
Mensen kunnen sociaal nadenken, iets dat de meeste andere dieren niet kunnen.
We zijn de meest coöperatieve maar ook destructieve dierensoort.
De mens (homo sapiens):
• Paradoxaal
• Onevenaarbaar succes in biomassa, flexibiliteit, creativiteit maar ook
neiging tot geweld, destructie, …
• Grote ecologische voetafdruk
Manieren om over onszelf te reflecteren:
• Rationalisme: theorievorming (iets doen met de data/nadenken)
• Empirie: dataverzameling (observeren en registreren)
Grondleggers bewustzijn:
• Structuralisme (W. Wundt):
o Experimentele analyse van de onderdelen van het bewustzijn
o Systematische objectieve observaties van bewuste ervaringen
• Functionalisme (W. James):
o Onderzoekt functie van het bewustzijn
o Invloed van het Darwinisme; het bewustzijn heeft
overlevingswaarde
Andere denkers over het bewustzijn:
• Behaviorisme (B. F. Skinner):
o Bestudeer enkel het observeerbare gedrag
o Alles is aangeleerd, vrije wil is een illusie
o Alleen kijken naar wat de mensen doen en hoe ze leren
• Psychodynamica (S. Freud):
o Bestudeer de onbewuste drijfveren van het gedrag
o Er is veel dat we doen waar we niet van bewust zijn
o Je kon zijn theorieën niet wetenschappelijk bewijzen
• Humanisme (C. Rogers):
o Mensen zijn veranderbaar
o Focus op zelfrealisatie
3
, Hedendaagse benaderingen van het gedrag:
• Biologische:
o Gedrag verklaren aan de hand van genetische, neurologische en
biochemische processen
• Cognitieve:
o Hoe wordt informatie vergaard, opgeslagen en verwerkt
o Geheugen en taal zijn van belang
• Evolutionaire:
o Evolutie door selectie
o Kan moeilijk getest worden
• Socio-culturele:
o Gedrag is afhankelijk van de socio-culturele context
Redenen om als econoom gedragswetenschappen te krijgen:
• Begrip voor economische anomalieën
o Mensen zijn geen homo-economicus
§ Homo-economicus heeft geen afkeer voor rechtvaardigheid,
geen vertrouwen en heeft geen belang van verhalen en
normen
• Gedrag van bedrijfskunde
o Werknemers zijn het echte kapitaal van een bedrijf
o Human resources (mensen zijn geen machines)
o Als de mens positieve verwachtingen heeft gaat die beter werken
• Theorie is domein-overschrijdend en biedt toepassingsmogelijkheden in
diverse uiteenlopende gebieden
o Voorbeeld: belang controlegevoel
§ Controleverlies leidt tot:
• Medisch: hulpeloosheid
• Maatschappelijk: passievere houding
§ Controlegevoel draagt bij tot:
• Medisch: minder gezondheidsproblemen
• Economisch: succesvolle CEO’s, productievere
werknemers
4
