Levenslooppsychologie
Hoofdstuk 1: terreinverkenning
Ontwikkelingspsychologie: onderzoekt hoe het gedrag van mensen verandert in
de loop van het leven.
Ontwikkelingspsychologen proberen patronen te ontdekken in hoe het gedrag
evolueert doorheen de verschillende levensfasen. We zijn allemaal uniek maar
toch zijn er een paar overeenkomsten in ons denken, ons sociaal functioneren en
onze motorische vaardigheden.
Onderzoekers in de psychologie proberen te begrijpen hoe die veranderingen
plaatsvinden en welke mechanismen een rol spelen in de overgang van de ene
fase naar de andere fase. Dit is moeilijk omdat elk mens anders is en het om
meerdere gedragsaspecten gaat.
1.1De indeling in fasen
De ontwikkelingspsychologie kan je nog onderverdelen in 4 grote delen:
o De kinderpsychologie
o De jeugdpsychologie
o De psychologie van de volwassenheid
o De psychologie van de ouderdom
De leeftijdsfasen
De prenatale fase Bevruchting – geboorte
De babytijd 0–1
De peutertijd 1–3
De kleutertijd 3–6
De schoolperiode 6 – 12
De adolescentie 12 – 20
De volwassenheid 20 – 65
De ouderdom 65 – …
1.1Factoren die de ontwikkeling sturen
Wanneer we ons de vraag stellen of ons gedrag en onze persoonlijkheid
voornamelijk bepaald worden door onze genetische aanleg of door onze
opvoeding en allerlei persoonlijke ervaringen wordt dit ook wel een nature-
nurture-debat genoemd.
Nature: de erfelijke aanleg of DNA speelt de grootste rol
Nurture: onze omgeving en de ervaringen die we opdoen speelt de grootste rol
Het zal waarschijnlijk zijn dat zowel onze genetische aanleg als
omgevingsinvloeden effect hebben op de ontwikkeling en op het gedrag.
Sommige eigenschappen zullen sterker bepaald worden door onze genen, terwijl
, Levenslooppsychologie
andere meer beïnvloed zullen worden door onze opvoeding en onze persoonlijke
ervaringen.
1.1.1 De rol van de erfelijkheid
Al de lichaamscellen in ons lichaam bevatten een unieke verzameling van genen,
die onder de vorm van DNA verspreid liggen over 46 chromosomen. De helft is
afkomstig van de moeder, en de andere helft van de vader.
Al de verschillende soorten genen zorgen ervoor dat we in ons lichaam eiwitten
hebben. Het zijn de eiwitten (of proteïnen) die nodig zijn om een volledig
menselijk lichaam te construeren en het ook te laten functioneren.
Eiwitten zijn belangrijk bij de bouw en de werking van onze hersenen. Ze hebben
een directe invloed op onze intelligentie, ons temperament en onze verlangens
en emoties.
De enorme hoeveelheid potentieel die in iedere afzonderlijke ei- of zaadcel zit,
kan maar tot ontwikkeling komen wanneer de twee op het juiste moment worden
samengevoegd en wanneer de combinatie in een gepaste omgeving
terechtkomt.
1.1.2 De rol van het milieu of de omgeving
Er zijn veel elementen in de omgeving die de groei en de ontwikkeling van een
mens beïnvloeden. Een kind kan bv maar leren spreken als het opgroeit in een
omgeving waar taal wordt gebruikt. Er is een kritische periode in de ontwikkeling
om te leren spreken. Wanneer deze periode voorbijgaat zonder enig verbaal
contact, dan lukt het niet meer om een kind een taal aan te leren.
Er zijn heel veel omgevingsinvloeden die de ontwikkeling van mensen kunnen
beïnvloeden.
Urie Bronfenbrenner was een ontwikkelingspsycholoog die geloofde dat de
ontwikkeling van een kind wordt beïnvloed door verschillende systemen in de
omgeving. Hij ontwikkelde een ecologisch model. Dit bestaat uit 5 niveaus:
Het microsysteem
Omvat de direct omgeving van het kind, zoals het gezin waarin het opgroeit,
vrienden, klasgenoten en leraren. Dit systeem heeft de grootste invloed op de
ontwikkeling van een persoon.
Het mesosysteem
Verwijst naar bepaalde samenhangen tussen de verschillende elementen binnen
het microsysteem. Bv het soort band dat een kind met zijn ouders ontwikkelt, kan
beïnvloed worden door een problematische relatie tussen de ouders onderling.
Het exosysteem
Dat zijn omgevingsfactoren die zich buiten de directe leefwereld van het kind
bevinden, maar die er wel indirect invloed op uitoefenen. Bv het soort werk of de
maatschappelijke positie van de ouders, of de pedagogische beleidskeuzes van
de school.
Hoofdstuk 1: terreinverkenning
Ontwikkelingspsychologie: onderzoekt hoe het gedrag van mensen verandert in
de loop van het leven.
Ontwikkelingspsychologen proberen patronen te ontdekken in hoe het gedrag
evolueert doorheen de verschillende levensfasen. We zijn allemaal uniek maar
toch zijn er een paar overeenkomsten in ons denken, ons sociaal functioneren en
onze motorische vaardigheden.
Onderzoekers in de psychologie proberen te begrijpen hoe die veranderingen
plaatsvinden en welke mechanismen een rol spelen in de overgang van de ene
fase naar de andere fase. Dit is moeilijk omdat elk mens anders is en het om
meerdere gedragsaspecten gaat.
1.1De indeling in fasen
De ontwikkelingspsychologie kan je nog onderverdelen in 4 grote delen:
o De kinderpsychologie
o De jeugdpsychologie
o De psychologie van de volwassenheid
o De psychologie van de ouderdom
De leeftijdsfasen
De prenatale fase Bevruchting – geboorte
De babytijd 0–1
De peutertijd 1–3
De kleutertijd 3–6
De schoolperiode 6 – 12
De adolescentie 12 – 20
De volwassenheid 20 – 65
De ouderdom 65 – …
1.1Factoren die de ontwikkeling sturen
Wanneer we ons de vraag stellen of ons gedrag en onze persoonlijkheid
voornamelijk bepaald worden door onze genetische aanleg of door onze
opvoeding en allerlei persoonlijke ervaringen wordt dit ook wel een nature-
nurture-debat genoemd.
Nature: de erfelijke aanleg of DNA speelt de grootste rol
Nurture: onze omgeving en de ervaringen die we opdoen speelt de grootste rol
Het zal waarschijnlijk zijn dat zowel onze genetische aanleg als
omgevingsinvloeden effect hebben op de ontwikkeling en op het gedrag.
Sommige eigenschappen zullen sterker bepaald worden door onze genen, terwijl
, Levenslooppsychologie
andere meer beïnvloed zullen worden door onze opvoeding en onze persoonlijke
ervaringen.
1.1.1 De rol van de erfelijkheid
Al de lichaamscellen in ons lichaam bevatten een unieke verzameling van genen,
die onder de vorm van DNA verspreid liggen over 46 chromosomen. De helft is
afkomstig van de moeder, en de andere helft van de vader.
Al de verschillende soorten genen zorgen ervoor dat we in ons lichaam eiwitten
hebben. Het zijn de eiwitten (of proteïnen) die nodig zijn om een volledig
menselijk lichaam te construeren en het ook te laten functioneren.
Eiwitten zijn belangrijk bij de bouw en de werking van onze hersenen. Ze hebben
een directe invloed op onze intelligentie, ons temperament en onze verlangens
en emoties.
De enorme hoeveelheid potentieel die in iedere afzonderlijke ei- of zaadcel zit,
kan maar tot ontwikkeling komen wanneer de twee op het juiste moment worden
samengevoegd en wanneer de combinatie in een gepaste omgeving
terechtkomt.
1.1.2 De rol van het milieu of de omgeving
Er zijn veel elementen in de omgeving die de groei en de ontwikkeling van een
mens beïnvloeden. Een kind kan bv maar leren spreken als het opgroeit in een
omgeving waar taal wordt gebruikt. Er is een kritische periode in de ontwikkeling
om te leren spreken. Wanneer deze periode voorbijgaat zonder enig verbaal
contact, dan lukt het niet meer om een kind een taal aan te leren.
Er zijn heel veel omgevingsinvloeden die de ontwikkeling van mensen kunnen
beïnvloeden.
Urie Bronfenbrenner was een ontwikkelingspsycholoog die geloofde dat de
ontwikkeling van een kind wordt beïnvloed door verschillende systemen in de
omgeving. Hij ontwikkelde een ecologisch model. Dit bestaat uit 5 niveaus:
Het microsysteem
Omvat de direct omgeving van het kind, zoals het gezin waarin het opgroeit,
vrienden, klasgenoten en leraren. Dit systeem heeft de grootste invloed op de
ontwikkeling van een persoon.
Het mesosysteem
Verwijst naar bepaalde samenhangen tussen de verschillende elementen binnen
het microsysteem. Bv het soort band dat een kind met zijn ouders ontwikkelt, kan
beïnvloed worden door een problematische relatie tussen de ouders onderling.
Het exosysteem
Dat zijn omgevingsfactoren die zich buiten de directe leefwereld van het kind
bevinden, maar die er wel indirect invloed op uitoefenen. Bv het soort werk of de
maatschappelijke positie van de ouders, of de pedagogische beleidskeuzes van
de school.
