Samenvatting Pedagogiek 2.2

Samenvatting Pedagogiek
Casustoets 2.2: kinderen eerst!




1. Pedagogische visies
Elementen van een pedagogische visie:

 Kindbeeld
Beeld van kinderen in zijn algemeenheid
 Beeld van de opvoeder en de pedagogische relatie
Beeld dat jij als opvoeder over opvoeders hebt
 Beeld van de pedagogische instituties
Beeld wat jij als opvoeder hebt van allerlei instituties die professioneel opvoeden, zoals de
kinderopvang, scholen, jeugdhulp etc.
 Beeld van de samenleving
Beel dat jij als opvoeder over de samenleving hebt (opvoedingsklimaat/opvoedingscontext),
 Opvoedingsdoelen
De doelen die jij als opvoeder met kinderen wilt bereiken.
 Opvoedingsinhouden
Welke vaardigheden, kennis en houding is daarvoor nodig.
 Opvoedingsmiddelen
De dingen die je gaat inzetten om die doelen te bereiken en inhouden over te dragen.
 Opvoedingsvoorwaarden
Voorwaarden om überhaupt te kunnen opvoeden.

Iedereen heeft, min of meer, een pedagogische visie. Op basis van die visie oordeel je over
opvoedingssituaties. Die visie vormt de bril waardoor je naar de opvoeding kijkt. Van
professionele opvoeders verwachten we dat die pedagogische visie gefundeerd (onderbouwd)
is.

Als toekomstige pedagoog zou je:

 Moeten kunnen beoordelen of de pedagogische praktijk in overeenstemming is met de
pedagogische visie.
 Vanuit een pedagogische visie een pedagogische praktijk kunnen inrichten.
 Een eigen pedagogische visie ontwikkelen op basis waarvan jij pedagogische
praktijken beoordeeld.

1.1 Het ontstaan van de postmoderne samenleving
Pre-industriële samenleving  samenleving die bestond uit kleine, gesloten agrarische
gemeenschappen. Er was weinig contact met andere groepen. Het leven binnen deze
gemeenschappen was vanzelfsprekend; er was sprake van een vaste set normen en waarden.
De sociale controle was hoog.

Kinderen die in deze omgeving opgroeiden hadden gelijkgerichte invloeden (dezelfde waarden
en normen). Het gevolg hiervan was dat kinderen zich conformeerden aan die invloed en dus
de gemeenschap. Het socialisatie proces verliep moeiteloos, onopvallend en vanzelfsprekend.
Gewoon door in het dagelijks leven mee te lopen maakten kinderen zich de normen en
waarden eigen. Opvoeden als doelbewuste handeling was in deze gemeenschappen niet
nodig, socialisatie volstond.

, Postindustriële samenleving  een gevolg van de industrialisatie was dat veel mensen vanuit
het platteland naar de steden toe trokken. Er was een aanzienlijke bevolkingsgroei in de
steden (verstedelijking). Deze mensen, uit verschillende gemeenschappen en dus met andere
normen en waarden, kwamen allemaal bij elkaar. De vanzelfsprekende levensstijl uit de
gemeenschappen raakte hierdoor verloren. In plaats van zekerheid ontstond er twijfel en
relativisme.

1.2 Wolfgang Brezinka
Brezinka benadrukt de behoefte van de mens aan zekerheid en binding. Er is behoefte aan
vaste waarden en normen.

Het probleem  de pluralistische samenleving

De oplossing  Socialisatie binnen een gesloten geloofsgemeenschap, waarbij het gezin een
belangrijke rol vervult.

Brezinka ziet de ontwikkeling van kleine agrarische gemeenschappen naar de grote steden als
een zorgelijke ontwikkeling. Mensen, en dus ook kinderen, hebben namelijk behoefte aan
zekerheid en binding. De opvoeding moet bijdragen aan de ontwikkeling van karaktervaste
mensen, met een vaste levensbeschouwing en vaste waarden of normen. Een karaktervast
persoon kan je alleen maar bereiken als je het kind blootstelt aan gelijksoortige invloeden.
Alleen dan kunnen die waarden en normen verinnerlijkt vormen en dus onderdeel gaan
uitmaken van het geweten. Je kan kinderen alleen maar blootstellen aan gelijksoortige
invloeden, door ze op te voeden in kleine gesloten gemeenschappen.

Brezinka wil kinderen dus niet opvoeden, maar socialiseren. Het probleem is dat het proces
van socialisatie in de steden verstoord wordt. De omgeving in een stad werkt niet
socialiserend. Ouders moeten nu door bewust opvoeden te handelen bereiken wat men
vroeger door meedoen en zeker weten kon bereiken.

De oplossing van Brezinka is het teruggaan naar een gesloten geloofsgemeenschap. De
omgeving moet weer socialiserend gemaakt worden. Dit kan alleen binnen een gesloten
groep. Het gezin is de aangewezen plek om die gesloten groep te bewerkstellen. Het gezin is
klein genoeg om overzichtelijk te zijn voor het kind om het kind de vereiste eenduidigheid te
bieden. Dan zullen die waarden en normen ook geïnternaliseerd worden. Het is van eminent
belang dat het kind ook in andere contexten dan het gezin (school, sport) in contact komt met
gelijkgestemden. Het gezin dient dus onderdeel te zijn van een gesloten geloofsgemeenschap.
Pas als er sprake is van karaktervastheid kan je het kind in contact brengen met mensen die
er anders over denken. De opvoeding is een voorbereiding op het leven in een open
samenleving.

Kindbeeld  Kind is object.
 Behoefte aan zekerheid en binding.

Beeld van de  De opvoeder moet een vast karakter hebben. Deze moet overtuigd zijn
opvoeder en de
van het gelijk van zijn waarden en nomen en deze moeten voorgeleefd
pedagogische
worden.
relatie
 Om de overdracht van waarden en normen te kunnen bewerkstellen
moet de opvoeder een afectieve band hebben met het kind.
 De opvoedingsstijl is autoritair.

Beeld van de  Het gezin is het eerste socialiserende milieu.
pedagogische
 Alle andere pedagogische instituties moeten tot hetzelfde zuil behoren,
instituties
dezelfde gesloten geloofsgemeenschap.
Beeld van de  De huidige samenleving is een pluralistische chaos die leidt tot
samenleving
onzekerheid en twijfel.
 Een verzuilde samenleving is het ideaal.

Opvoedingsdoel  Karaktervaste volwassenen, met een vaste set waarden en normen. Dit