Immunologie
Course 10
Voor afeeldingen iie de powerpoinss!
Les 1: Herhaling en was wees je nog? Dis gaas nies in de op desails!
Zie samenvatng van vorig jaar voor meer info!
Belangrijke opmerkingen
Altijd een vraag op de soess loAatie en korsllanglevende fagoA/sen
Je hoef nies meer de ‘volgorde van hes Aomplemens s/sseem se kennen, das je wees was hes
effeAs is, is belangrijker
Kennen sAhema mes A/sokines! Koms serug in iowel de openvragen en meerkeuie vragen
(Bijna) altijd een vraag op de kennissoess op welk moleAulair niveau vinds de VDJ
reAombinatie plaass? DNA niveau!
Tabel over antiliAhamen is belangrijk Welke is de groossse, hoogsse afniseis vs avidiseis esA
Altijd een vraag op de soess, erg belangrijk kennen van de desails van de drie signalen van
aAtivatie van B-Aellen en T-Aellen
LoAatie van B-AellT-Ael aAtivatie is altijd een deel van de Aasus vraag (en soms meerkeuie
vraag)
Fagocytose
PAMPS binden aan patern reAognition reAepsors Dis is de ssars van de aangeboren immuunrespons
Cellen die kunnen fagoA/seren neusrofel, maArofaag, monoA/s en de dendritisAhe Ael De
langlevende Aellen iijn monoA/s, maArofaag en de dendritisAhe Ael De neusrofel is kors levend
MaArofagen iijn aanweiig in weefsels, monoA/sen iijn aanweiig in bloed, neusrofelen iijn ook
aanweiig in hes bloed DendritisAhe Aellen iijn ook aanweiig in hes weefsel
MHC
Alle gekernde Aellen hebben MHC moleAulen Op MHC-1 worden ielf-antigenen, insraAellulair,
gepresenseerd, op MHC-2 worden exsraAellulaire antigenen gepresenseerd MHC-1 words
gepresenseerd op alle gekernde Aellen (rode bloedAellen, ooA/sen en spermasoioön nies!) MHC-2
words gepresenseerd op antigeen presenserende Aellen dendritisAhe Aellen, maArofagen, B-Aellen en
monoA/sen DendritisAhe Aellen kunnen ook exsraAellulaire antigenen presenseren op MHC-1, dis
words Aross-presensation genoemd
Complement systeem
Er iijn drie versAhillende pashwa/s leAtine, klassiek en alsernatief Al deie rouses leiden uiseindelijk
sos de serminale rouse Hes effeAs van hes Aomplemens s/sseem is Ahemosaxis, opsonisatie en l/sis
De alsernatieve rouse ssars mes de sponsane degradatie van C3 De klassieke rouse ssars mes de
binding van een antiliAhaam aan C1q De leAtine rouse ssars mes de binding van mannose aan MBL
Omdas de klassieke rouse ssars mes de binding van een antiliAhaam aan C1q kan dis dus nies
,voorkomen tijdens een eersse immuunrespons, er iijn dan nog helemaal geen antiliAhamen! Hes
meess belangrijke Aomplemens eiwis is C3 Aonversase! Alle drie de pashwa/s leiden sos de vorming
van C3 waarna de serminale rouse kan worden gessars
NK cells
NK Aellen iijn nasural killer Aells Horen bij hes aangeboren immuuns/sseem NK Aellen iijn besrokken
bij de afweer van virussen en sumorAellen Twee herkenningen signalen iijn belangrijk de
aanweiigheid van DAMPS en de afweiigheid van MHC-1 Op basis van deie signalen ial een NK Ael
wesen of een Ael gedood moes worden NK Aellen kunnen Aellen doden door perforine, dis maaks
gaasjes in de Ael Grani/me aAtiveers Aaspases die iorgen voor apopsose van de Ael
B-cel actiate en ontwikkeling
Een geaAtiveerde B-Ael is een plasmaAel, deie seAreseren antiliAhamen Een antigen kan binden aan
de B-Ael reAepsor Door middel van VDJ reAombinatie iorgs voor de vele variaties aan reAepsoren De
B-Aellen rijpen in hes beenmerg, ie ondergaan negatieve seleAtie elke B-Ael die een ielfantigen
herkens words verwijderd Daarna gaan de B-Aellen naar de l/mfnopen waar ie doormiddel van drie
signalen worden geaAtiveerd antigen presensatie, Ao-stimulatie en A/sokines Hes eersse antiliAhaam
das words uisgesAheiden is IgM
Antlichamen
AntiliAhamen worden uisgesAheiden door plasmaAellen Je hebs IgD, IgM, IgG, IgA en IgE Er words
ondersAheids gemaaks in afniseis en avidiseis Afniseis is de sserkse van de binding mes een
antiliAhaam IgG koms hes meesse voor IgM is als eersse besrokken bij een immuunrespons IgM is
een pensameer IgA is een dimeer IgD is gebonden aan B-Aellen AntiliAhamen iijn besrokken bij
neusralisatie, Aomplemens aAtivatie (IgM en IgG), aggregatie, aAtivatie B-Ael (IgD), ADCC, hissamine
vrijlating (IgE), opsonisatie IgG is de kleinsse, IgM is de groosse
T-cellen
Nes als voor B-Ael aAtivatie is voor T-Ael aAtivatie ook drie signalen nodig antigen presensatie, Ao-
stimulatie en A/sokine signalen Nes als bij B-Aellen ondergaan de T-Ael ook VDJ reAombinatie
MHC-1 is altijd CD8+ en MHC-2 is altijd CD4+ Een CD8+ T-Ael is een A/sosoxisAhe T-Ael Een
CD4+ T-Ael is een T-helper Ael
Lymfoïde organen
Op se delen in primair en seAundair Primair sh/mus en beenmerg Afankelijk van waar een antigen
vandaan koms iullen de B- en T-Aellen op een andere plek geaAtiveerd worden Mils als antigeen in
hes bloed is Mals (gals en bals) als hes antigeen van buisen hes liAhaam kans, bijvoorbeeld als je iess
ees das is geïnfeAseerd, of als je een virus inadems, of als iess via hes voorplantingsorgaan binnen
koms L/mfeknopen als een antigeen in hes weefsel aanweiig is
,Les 2: afweer segen baAseriën
Belangrijke opmerkingen
F/sisAhe barrière benoemd altijd hes meAhanisAhe gedeelse episheelAellen verbonden via
tighs junAtions Hes AhemisAhe gedeelse defensins, is ook altijd goed
Zowel hes Aomplemens s/sseem als hes aangeboren immuuns/sseem, d m v IL17, sreks
neusrofelen aan
Aangeboren immuuns/sseem PAMP s <--> PRR s!
Altijd ongeveer 5 basis vragen over immunologie
In de komende swee lessen words de afweer segen baAseriën (les 2) en de afweer segen virussen (les
3) besproken Als je hes hebs over de afweer van een van die swee dan bekijk je altijd eerss hes
sAhema en vraag je je ielf af, op volgorde, mes welke onderdelen je se maken hebs
Bij de afweer van een baAserie bekijk je eerss, hoelwaar koms de baAserie hes liAhaam binnen en
welke anasomisAhe (f/sisAhe) barrière is daarbij besrokken Daarna bekijk je de AhemisAhe barrière,
welke eiwiten spelen hierbij een rol, is hes Aomplemens s/sseem besrokken, iijn antimiArobiële
eiwiten besrokken esA Daarna ga je door naar hes aangeboren immuuns/sseem, welke Aellen iijn
besrokken bij de afweer en uiseindelijk hes verworven s/sseem
Vraag was iijn de Aellen die voornamelijk besrokken iijn bij hes doden van de baAseriën bij een
baAseriële infeAtie? Answoord neusrofelen Neusrofelen doden baAseriën via NETosis Neusrofelen
komen voor in hes bloed, maar over hes algemeen heb je geen baAseriële infeAtie in hes bloed (iie
video op slide 5 van les 2) Algemeen bij een baAseriële infeAtie moes je denken aan fagoA/sose, dus
fagoA/sen waaronder neusrofelen, andere fagoA/sen iijn maArofagen, monoA/sen en onrijpe
dendritisAhe Aellen
NETosis m/eloperoxidase is was je iies in pus (groenig) en defensins (koms nog kors serug)
M/eloperoxidase is ook belangrijk bij de respirasor/ burss Defensins iijn positief geladen en kunnen
daarmee binden aan de negatief geladen Aelwand van de baAseriën Ze maken gaasjes in de Aelwand
was resulseers in de dood van de baAserie
, De eersse lijn van afweer f/sisAhe en AhemisAhe barrière
Als een Aase gaas over een baAseriële of virus infeAtie dan moes je als eersse denken aan deie
barrières
Huid hoornlaag (meAhanisAh) en vesiuren (AhemisAh)
Maag longisudinale afvoer van luAhslluAhs diarree of overgeven (als je dis hebs ben je
meessal na een dag weer beser, belangrijke barrière dus)(meAhanisAh) Lage pH en eni/men
(AhemisAh)
Longen slijm en de beweging van slijm door de Aillia (meAhanisAh) hoessen en niesen,
ookwel longisudinale afvoer van luAhs (meAhanisAh)
Ogenlneuslmond holse sranen en Aillia in de neus (meAhanisAh) Eni/men in sranen en
speeksel (AhemisAh)
Bij iowel de huid, maag, longen, ogenlneuslmond holse iijn episheelAellen die verbonden iiten via
tighs junAtions (meAhanisAh) Dis is erg belangrijk en moes je altijd noemen in de soess! Dis gelds ook
voor hes noemen van defensines (AhemisAh) Ook belangrijk de normale miArobiosa
(miArobiologisAh) (L/sos/me breeks peptidogl/Aaan af )
Bij een Aasus lees goed! Als de Aasus gaas over de huid, dan is een meAhanisAhe barrière ioals
diarree nies relevans Als er in een Aasus ssaas de baAserie is weg binnen 24 uur, dan benoem je
alleen deie f/sisAhelAhemisAhe barrières
Ook hes Aomplemens s/sseem speels een rol bij de afweer segen baAseriën Van hes Aomplemens
s/sseem moes je wesen er iijn drie versAhillende pashwa/s De klassieke, alsernatieve en de leAtine
rouse Voor de klassieke rouse is een antiliAhaam nodig, deie rouse ial dus geen rol spelen bij de
afweer van baAseriën als de infeAtie binnen 2 dagen weg is, seniij de ielfde baAserie voor de sweede
keer binnen koms
De alsernatieve rouse ssars mes de sponsane h/drol/se van C3 LeAtine ssars mes de binding van
mannose Hes Aomplemens s/sseem heef drie belangrijke funAties l/tisAhe aAtiviseis C5-C9 (maken
van poriën in de Aelwand), Ahemosaxis C5alC3a srekken meer immuun Aellen aan (neusrofelen!)
Opsonisatie door de afraakproduAs van C3, C3b binds aan hes oppervlak van baAseriën waardoor
hes makkelijker words om se fagoA/seren door de fagoA/sen Alle drie de rouses leiden sos de vorming
Course 10
Voor afeeldingen iie de powerpoinss!
Les 1: Herhaling en was wees je nog? Dis gaas nies in de op desails!
Zie samenvatng van vorig jaar voor meer info!
Belangrijke opmerkingen
Altijd een vraag op de soess loAatie en korsllanglevende fagoA/sen
Je hoef nies meer de ‘volgorde van hes Aomplemens s/sseem se kennen, das je wees was hes
effeAs is, is belangrijker
Kennen sAhema mes A/sokines! Koms serug in iowel de openvragen en meerkeuie vragen
(Bijna) altijd een vraag op de kennissoess op welk moleAulair niveau vinds de VDJ
reAombinatie plaass? DNA niveau!
Tabel over antiliAhamen is belangrijk Welke is de groossse, hoogsse afniseis vs avidiseis esA
Altijd een vraag op de soess, erg belangrijk kennen van de desails van de drie signalen van
aAtivatie van B-Aellen en T-Aellen
LoAatie van B-AellT-Ael aAtivatie is altijd een deel van de Aasus vraag (en soms meerkeuie
vraag)
Fagocytose
PAMPS binden aan patern reAognition reAepsors Dis is de ssars van de aangeboren immuunrespons
Cellen die kunnen fagoA/seren neusrofel, maArofaag, monoA/s en de dendritisAhe Ael De
langlevende Aellen iijn monoA/s, maArofaag en de dendritisAhe Ael De neusrofel is kors levend
MaArofagen iijn aanweiig in weefsels, monoA/sen iijn aanweiig in bloed, neusrofelen iijn ook
aanweiig in hes bloed DendritisAhe Aellen iijn ook aanweiig in hes weefsel
MHC
Alle gekernde Aellen hebben MHC moleAulen Op MHC-1 worden ielf-antigenen, insraAellulair,
gepresenseerd, op MHC-2 worden exsraAellulaire antigenen gepresenseerd MHC-1 words
gepresenseerd op alle gekernde Aellen (rode bloedAellen, ooA/sen en spermasoioön nies!) MHC-2
words gepresenseerd op antigeen presenserende Aellen dendritisAhe Aellen, maArofagen, B-Aellen en
monoA/sen DendritisAhe Aellen kunnen ook exsraAellulaire antigenen presenseren op MHC-1, dis
words Aross-presensation genoemd
Complement systeem
Er iijn drie versAhillende pashwa/s leAtine, klassiek en alsernatief Al deie rouses leiden uiseindelijk
sos de serminale rouse Hes effeAs van hes Aomplemens s/sseem is Ahemosaxis, opsonisatie en l/sis
De alsernatieve rouse ssars mes de sponsane degradatie van C3 De klassieke rouse ssars mes de
binding van een antiliAhaam aan C1q De leAtine rouse ssars mes de binding van mannose aan MBL
Omdas de klassieke rouse ssars mes de binding van een antiliAhaam aan C1q kan dis dus nies
,voorkomen tijdens een eersse immuunrespons, er iijn dan nog helemaal geen antiliAhamen! Hes
meess belangrijke Aomplemens eiwis is C3 Aonversase! Alle drie de pashwa/s leiden sos de vorming
van C3 waarna de serminale rouse kan worden gessars
NK cells
NK Aellen iijn nasural killer Aells Horen bij hes aangeboren immuuns/sseem NK Aellen iijn besrokken
bij de afweer van virussen en sumorAellen Twee herkenningen signalen iijn belangrijk de
aanweiigheid van DAMPS en de afweiigheid van MHC-1 Op basis van deie signalen ial een NK Ael
wesen of een Ael gedood moes worden NK Aellen kunnen Aellen doden door perforine, dis maaks
gaasjes in de Ael Grani/me aAtiveers Aaspases die iorgen voor apopsose van de Ael
B-cel actiate en ontwikkeling
Een geaAtiveerde B-Ael is een plasmaAel, deie seAreseren antiliAhamen Een antigen kan binden aan
de B-Ael reAepsor Door middel van VDJ reAombinatie iorgs voor de vele variaties aan reAepsoren De
B-Aellen rijpen in hes beenmerg, ie ondergaan negatieve seleAtie elke B-Ael die een ielfantigen
herkens words verwijderd Daarna gaan de B-Aellen naar de l/mfnopen waar ie doormiddel van drie
signalen worden geaAtiveerd antigen presensatie, Ao-stimulatie en A/sokines Hes eersse antiliAhaam
das words uisgesAheiden is IgM
Antlichamen
AntiliAhamen worden uisgesAheiden door plasmaAellen Je hebs IgD, IgM, IgG, IgA en IgE Er words
ondersAheids gemaaks in afniseis en avidiseis Afniseis is de sserkse van de binding mes een
antiliAhaam IgG koms hes meesse voor IgM is als eersse besrokken bij een immuunrespons IgM is
een pensameer IgA is een dimeer IgD is gebonden aan B-Aellen AntiliAhamen iijn besrokken bij
neusralisatie, Aomplemens aAtivatie (IgM en IgG), aggregatie, aAtivatie B-Ael (IgD), ADCC, hissamine
vrijlating (IgE), opsonisatie IgG is de kleinsse, IgM is de groosse
T-cellen
Nes als voor B-Ael aAtivatie is voor T-Ael aAtivatie ook drie signalen nodig antigen presensatie, Ao-
stimulatie en A/sokine signalen Nes als bij B-Aellen ondergaan de T-Ael ook VDJ reAombinatie
MHC-1 is altijd CD8+ en MHC-2 is altijd CD4+ Een CD8+ T-Ael is een A/sosoxisAhe T-Ael Een
CD4+ T-Ael is een T-helper Ael
Lymfoïde organen
Op se delen in primair en seAundair Primair sh/mus en beenmerg Afankelijk van waar een antigen
vandaan koms iullen de B- en T-Aellen op een andere plek geaAtiveerd worden Mils als antigeen in
hes bloed is Mals (gals en bals) als hes antigeen van buisen hes liAhaam kans, bijvoorbeeld als je iess
ees das is geïnfeAseerd, of als je een virus inadems, of als iess via hes voorplantingsorgaan binnen
koms L/mfeknopen als een antigeen in hes weefsel aanweiig is
,Les 2: afweer segen baAseriën
Belangrijke opmerkingen
F/sisAhe barrière benoemd altijd hes meAhanisAhe gedeelse episheelAellen verbonden via
tighs junAtions Hes AhemisAhe gedeelse defensins, is ook altijd goed
Zowel hes Aomplemens s/sseem als hes aangeboren immuuns/sseem, d m v IL17, sreks
neusrofelen aan
Aangeboren immuuns/sseem PAMP s <--> PRR s!
Altijd ongeveer 5 basis vragen over immunologie
In de komende swee lessen words de afweer segen baAseriën (les 2) en de afweer segen virussen (les
3) besproken Als je hes hebs over de afweer van een van die swee dan bekijk je altijd eerss hes
sAhema en vraag je je ielf af, op volgorde, mes welke onderdelen je se maken hebs
Bij de afweer van een baAserie bekijk je eerss, hoelwaar koms de baAserie hes liAhaam binnen en
welke anasomisAhe (f/sisAhe) barrière is daarbij besrokken Daarna bekijk je de AhemisAhe barrière,
welke eiwiten spelen hierbij een rol, is hes Aomplemens s/sseem besrokken, iijn antimiArobiële
eiwiten besrokken esA Daarna ga je door naar hes aangeboren immuuns/sseem, welke Aellen iijn
besrokken bij de afweer en uiseindelijk hes verworven s/sseem
Vraag was iijn de Aellen die voornamelijk besrokken iijn bij hes doden van de baAseriën bij een
baAseriële infeAtie? Answoord neusrofelen Neusrofelen doden baAseriën via NETosis Neusrofelen
komen voor in hes bloed, maar over hes algemeen heb je geen baAseriële infeAtie in hes bloed (iie
video op slide 5 van les 2) Algemeen bij een baAseriële infeAtie moes je denken aan fagoA/sose, dus
fagoA/sen waaronder neusrofelen, andere fagoA/sen iijn maArofagen, monoA/sen en onrijpe
dendritisAhe Aellen
NETosis m/eloperoxidase is was je iies in pus (groenig) en defensins (koms nog kors serug)
M/eloperoxidase is ook belangrijk bij de respirasor/ burss Defensins iijn positief geladen en kunnen
daarmee binden aan de negatief geladen Aelwand van de baAseriën Ze maken gaasjes in de Aelwand
was resulseers in de dood van de baAserie
, De eersse lijn van afweer f/sisAhe en AhemisAhe barrière
Als een Aase gaas over een baAseriële of virus infeAtie dan moes je als eersse denken aan deie
barrières
Huid hoornlaag (meAhanisAh) en vesiuren (AhemisAh)
Maag longisudinale afvoer van luAhslluAhs diarree of overgeven (als je dis hebs ben je
meessal na een dag weer beser, belangrijke barrière dus)(meAhanisAh) Lage pH en eni/men
(AhemisAh)
Longen slijm en de beweging van slijm door de Aillia (meAhanisAh) hoessen en niesen,
ookwel longisudinale afvoer van luAhs (meAhanisAh)
Ogenlneuslmond holse sranen en Aillia in de neus (meAhanisAh) Eni/men in sranen en
speeksel (AhemisAh)
Bij iowel de huid, maag, longen, ogenlneuslmond holse iijn episheelAellen die verbonden iiten via
tighs junAtions (meAhanisAh) Dis is erg belangrijk en moes je altijd noemen in de soess! Dis gelds ook
voor hes noemen van defensines (AhemisAh) Ook belangrijk de normale miArobiosa
(miArobiologisAh) (L/sos/me breeks peptidogl/Aaan af )
Bij een Aasus lees goed! Als de Aasus gaas over de huid, dan is een meAhanisAhe barrière ioals
diarree nies relevans Als er in een Aasus ssaas de baAserie is weg binnen 24 uur, dan benoem je
alleen deie f/sisAhelAhemisAhe barrières
Ook hes Aomplemens s/sseem speels een rol bij de afweer segen baAseriën Van hes Aomplemens
s/sseem moes je wesen er iijn drie versAhillende pashwa/s De klassieke, alsernatieve en de leAtine
rouse Voor de klassieke rouse is een antiliAhaam nodig, deie rouse ial dus geen rol spelen bij de
afweer van baAseriën als de infeAtie binnen 2 dagen weg is, seniij de ielfde baAserie voor de sweede
keer binnen koms
De alsernatieve rouse ssars mes de sponsane h/drol/se van C3 LeAtine ssars mes de binding van
mannose Hes Aomplemens s/sseem heef drie belangrijke funAties l/tisAhe aAtiviseis C5-C9 (maken
van poriën in de Aelwand), Ahemosaxis C5alC3a srekken meer immuun Aellen aan (neusrofelen!)
Opsonisatie door de afraakproduAs van C3, C3b binds aan hes oppervlak van baAseriën waardoor
hes makkelijker words om se fagoA/seren door de fagoA/sen Alle drie de rouses leiden sos de vorming
