Oudere persoon
BELANGRIJK BIJ OUDERE PERSOON
Impact op ADL is het allerbelangrijkste! Niet zuiver analytsch endo, exo,... oefenen met schouder,
maar meer de bewegingen die ervoor zorgen dat patint functoneler is in ADL + pijn ↓.
Luisteren naar de hulpvraag van de patint!! (indien geen vraag voor vb. schoudermobiliteit ↑: ook
niet onderzoeken, of expliciet behandelen)
Onderzoek: TUG (>20s -> need further examinaton met Tinet en TCR/STS)
Shoulder Pain And Disability Index (SPADI)
Mini Mental State Examinaton (MMSE): cut of 24/30
2min step test
UPDRS
Parkinson Actvity Scale (PAS)
Therapie: weight balance, 4TD, bridging
Cursus: 'Revalidate en kinesitherapie bij ouderen'
- Deel Cambier (theorie)
Sarcopenie: verlies aan spiermassa -> spierkwaliteit en - kracht↓ -> broosheid (frailty bij ouderen).
Spiermassa wordt vervangen door vet. Sarcopenie is niet lineair met verlies in massa, maar wel met
verlies in kracht (en dus functeverlies)
Sarcopenie: totaal aantal spiervezels ↓ (zowel type I als type II vezels, maar vnl type II) + omvang van
de spiervezels ↓ -> Cross sectonal area (CSA)↓ dwarsdoorsnede spier ↓
≠ cachexie: spier, vet en andere structuren gaan verloren
Neurogeen: verlies van α motoneuronen
aanstuurders waaruit axonen vertrekken -> densiteit
axonen in periferen zenuw die spier bezenuwen ↓->
spiervezels sterven af
Hormonaal: endocriene stofen die invloed hebben
op spieropbouw (proteïnesynthese)
Lifestyle: fysieke actviteit + voeding (eiwitten!*)
Infamm-aging: chronische infammate -> stmuleren
degenerate van aminozuren + verhogen drempel
voor proteïne aanmaak
* Nodige eiwitopname senior: 1.25g/kg/dag hoger dan bij jong volwassene, want de drempel voor
anabole opbouw is bij senior groter.
Gangsnelheid!
> 0.8m/s -> handknijpkracht normaal : geen
sarcopenie
handknijpkracht laag: meet
spiermassa
< 0.8m/s -> gemeten spiermassa normaal:
geen sarcopenie
, gemeten spiermassa laag: sarcopenie
Testen: Assessment Based Practce
Sit to stand: <8 stands/30 seconden: valrisico
30s chair stands
Timed chair-rise: functonele krachttest. Patint staat recht uit stoel zonder te steuen -> evenwicht
en afankelijkheid wordt ook getest. Patint moet 5x zo vlug mogelijk rechtstaan zonder
handen te gebruiken (gekruist voor borst). Vanaf >14s: matg verhoogd risico (en positef
voor RIZIV)
TUG: rechtstaan uit stoel, 3m stappen op comfortable snelheid, keerpunt en terug (max 1 - 2min). Bij
>20s -> verder evalueren met Tinet,.. (want vanaf 20s verhoogd valrisico)
-> Commando SNEL EN VEILIG
GUG: meet meer de kwaliteit van bewegen
10m staptest
Tinet-POMA: scoren op kwaliteiten evenwicht/stappen: a19/28 -> hoog risico op nieuwe valpartj
-> POMA: mobiliteits-evaluatedeel van de test van Tinet evalueert op een kwalitateve
wijze het gangpatroon
6MWT of 2MWT: aerobe capaciteit: 6min over vast traject in gang. Patint mag indien nodig even
stoppen en dan weer vertrekken.
2MST: aantal volledige steps tellen, kniein tussen patella en crista iliaca. Score # keer hefen Re
knie
Short Physical Performance Battery (SPPB) voor redelijk ftte oudere: gechronometreerd stand-
evenwicht, 4m gang, TCS (5)
Physical Performance Test (PPT) meest gemiddelde test. Norm voor bepaling 'frailty': <15: kunnen
niet meer onafankelijk functoneren in de gemeenschap
Frailty and Injuries: Cooperatve Studies of Interventon Techniques (FICSIT-4)
Elderly Mobility Scale (EMS) voor minst goeie oudere. Valpredictef: meervoudige vallers bij a15/20
Mini Mental State Examinaton (MMSE): Cut of score: <24/30
Clock Drawing Test (CDT)
-> Vaak combi CDT + MMSE
Posturale controle en evenwicht:
- Controle over lichaamsposite in de ruimte voor oriintate en stabiliteit (statsch en dynamisch)
- Enkelstrategie, heupstrategie, stapstrategie
- Musculoskeletal components, adaptve + antcipatory components, sensory strategies (visus,
vestbulum, somatosensoriek
Trainen:
- Kracht: weerstandstraining2-3x/ week (met materiaal, excentrisch/concentrisch, functoneel,
valsalva vermijden door correcte ademhaling: in voor conc oef, uit tjdens conc, in tjdens exc tot
beginposite)
- Uithouding: inschatten maximale HF, VO2
, - Deel Koen De Weerdt (praktjk)
Doel oefentherapie bij ouderen:
- Functonele actviteiten (ADL) bevorderen of herstellen (>zelfstandigheid, mob, balans)
- Fysieke capaciteiten optmaal benutten: eruit halen wat er nog inzit
- Herwinnen van verloren geachte vaardigheden, zowel soc, fysiek, mentaal (depressie),
houding
- Optmaliseren van de zelfstandigheid in elke situate
- Vermijden van sociale isolate (hoe groter de isolate, hoe meer geïnsttutonaliseerde
hulpverlening vereist is)
! Behandeling van de totale mens. Rekening houden met de variabiliteit van de oudere (karakter,
motvate, inlichtng, arts,..) en met het medicijn.
In acute situates: - stabiliseren, behandelen van primaire probleem
- voorkomen van secundaire complicates (decub, contract)
- functeherstel nastreven
In chronische situates: behoud + optmaliseren van:
- zo'n ruim mogelijk ADL pakket
- LEUK (lenigheid, evenwicht, uithouding, kracht)
- ROM
- Posturale controle
Waardoor zelfstandigheid en eigenwaarde ↑
Motvate kinesitherapeut tjdens oefenen: enthousiast!!
Taak kinesist:
- Functonele mobilisate (evenwicht, transfers, gang)
- Advies geven (hulp, huishouden, toilet, badkamer)
- Oefenen: pijn management, ROM, kracht, lenigheid, coördinate, houding
- Cardiorespiratoir: uithouding, AH, bronchiaal toilet
- Instructes patint en omgeving: transfers, positoneren, prevente
- Bedrust beperken
Testng: treatable aspects (TRASP)
Cave: HF + Valsalva + Subjecteve gevoel (Borg) + kleur..., pijnvrije belastng (osteoporose, artrose…)
Categorieën ouderen: - bedlegerigen
- zwaksten
- na ziekte
- vallers
Passieve technieken: \p\ mobilisate, stretching, slingeroefn, harmonics, pumpings, drainerende T,
(vibro)massage, (E.S.), positonering, snoezelen
Acteve technieken: \a\ mobilisate, CR, CRAC, LEUK, AH, evenwicht, relaxate, houdingscorrecte,
spiegeloefn, trek-duwoefeningen, tkken, stretching, coördinate, ADL-training, NEOK, huiswerkoefn,
