MANAGEMENT EN ORGANISATIE
INHOUDSOPGAVE
1.1 Ontstaan van strategie .................................................................................................................. 6
1.2 De evolutie van bedrijfsstrategie: twee viewpoints......................................................................... 6
1.2.1 De evolutie ............................................................................................................................................. 6
1.2.2 Twee paradigma's: outside-in versus inside-out benadering ................................................................ 7
1.3 Strategie beschrijven met de vijf P's (Mintzberg) ............................................................................ 7
1.3.1 Vijf P’s voor strategie (Mintzberg)......................................................................................................... 7
1.3.2 Verschillende strategieën ...................................................................................................................... 9
1.3.3 De Honda casus ..................................................................................................................................... 9
1.4 Corporate vs. Business strategy.................................................................................................... 10
1.5 Tekst: “Can you say what your strategy is?” (Collis and Rukstad) ................................................... 11
1.6 Enkele belangrijke concepten om je strategie te bepalen .............................................................. 13
1.6.1 Economies of scale (schaalvoordelen) ................................................................................................. 13
1.6.2 Economies of scope ............................................................................................................................. 15
2.1 Wat is gecreëerde waarde (value-created)? .................................................................................. 16
2.1.1 Componenten van gecreëerde waarde ............................................................................................... 16
2.2 Wat is superieure waarde? .......................................................................................................... 16
2.3 Waardecreatie en competitief voordeel ....................................................................................... 19
2.3.1 Wat is een competitief voordeel? ........................................................................................................ 19
2.3.2 Wat is de oorsprong van een competitief voordeel?........................................................................... 19
2.3.2.1 Externe bronnen van veranderingen ......................................................................................... 20
2.3.2.2 Interne bronnen van veranderingen ......................................................................................... 20
2.4 Types competitief voordeel ......................................................................................................... 21
2.4.1 Basisprincipes volgens Porter .............................................................................................................. 21
2.4.2 Basis van het kostenleiderschap.......................................................................................................... 21
2.4.2.1 Hoofd elementen ....................................................................................................................... 21
1
, 2.4.2.2 Resources/competenties voor een kostenleiderschap ............................................................. 22
2.4.3 Basis van differentiatie strategie......................................................................................................... 22
2.4.3.1 Hoofd elementen ....................................................................................................................... 22
2.4.3.2 Resources/competenties voor een differentiatie strategie ...................................................... 22
2.4.4 Gevaren ............................................................................................................................................... 23
2.5 Competitieve voordelen in een hypercompetitieve markt ............................................................. 23
2.5.1 Alternatieve typering voor hypercompetitieve markten ..................................................................... 23
2.5.2 Hypercompetitie .................................................................................................................................. 24
2.5.3 Vier gebieden van competitie .............................................................................................................. 24
2.5.3.1 Hypercompetitie – “Kost EN Kwaliteit” in plaats van “Kost OF Kwaliteit” ................................ 24
2.5.3.2 Hypercompetitie – “Know-how en Timing”............................................................................... 25
2.5.3.3 Hypercompetitie – “Strongholds” ............................................................................................. 26
2.5.3.4 Hypercompetitie – “Deep pockets” ........................................................................................... 26
2.5 Case: Metro ................................................................................................................................ 26
3.1 Inleiding...................................................................................................................................... 29
3.2 Industriestructuur bepaalt concurrentie en winstgevendheid........................................................ 29
3.3 Outside-in view – Externe analyse................................................................................................ 30
3.3.1 Doel...................................................................................................................................................... 30
3.3.2 Methodologie – 3C analyse ................................................................................................................. 31
3.3.2.1 Context – PEST(EL) analyse ........................................................................................................ 31
3.3.2.2 Chain .......................................................................................................................................... 33
3.3.2.3 (Industrie) Competitie: vijf krachten model .............................................................................. 34
3.4 Andere mogelijkheden ................................................................................................................ 40
3.4.1 SWOT (Focus op mogelijkheden en bedreigingen) .............................................................................. 40
3.5 Case: Tahitian Black Pearls Market ............................................................................................... 41
4.1 Algemene achtergrondinformatie & belang van een interne analyse ............................................. 44
4.1.1 Waarom interne analyse? ................................................................................................................... 44
4.1.2 SW(OT)-analyse ................................................................................................................................... 44
4.2 Theoretische ankers .................................................................................................................... 45
2
, 4.2.1 Een resource typologie ........................................................................................................................ 45
4.2.1.1 RESOURCES (middelen).............................................................................................................. 45
4.2.1.2 Capaciteiten ............................................................................................................................... 46
4.2.1.3 Kerncompetenties...................................................................................................................... 47
4.2.2 De resource-gebaseerde kijk op het bedrijf ......................................................................................... 47
4.2.2.1 Valuable ..................................................................................................................................... 48
4.2.2.2 Rare ............................................................................................................................................ 49
4.2.2.3 Inimitable ................................................................................................................................... 49
4.2.2.4 Original ....................................................................................................................................... 50
4.2.2.5 Wat te doen met VRIO resources? ............................................................................................ 50
4.3 Hoe voer je een interne analyse uit? De inside-out view ............................................................... 50
4.3.1 Stap 1 - De configuratie van de middelen identificeren ...................................................................... 50
4.3.1.1 Analyse van de functionele activiteiten – Waardeketen van porter ......................................... 51
4.3.1.2 Analyse van de harde/zachte elementen in de organisatie – 7-S model .................................. 52
4.3.1.3 Een hiërarchie van capaciteiten definiëren ............................................................................... 54
4.3.2 Stap 2 - De externe waarde van de competenties van de organisatie bepalen .................................. 54
4.3.3 Stap 3 - Potentiële winst verzekeren, cfr. Value capturing ................................................................. 54
4.4 Case: Cirque du Soleil .................................................................................................................. 55
5.1 Inleiding...................................................................................................................................... 58
5.1.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 58
5.1.2 Corporate strategie ............................................................................................................................. 58
5.2 Portfoliodenken .......................................................................................................................... 58
5.2.1 BCG matrix ........................................................................................................................................... 59
5.2.1.1 Basis ........................................................................................................................................... 59
5.2.1.2 Dimensies ................................................................................................................................... 59
5.2.1.3 BCG Growth Share Matrix .......................................................................................................... 59
5.2.2 MABA-Matrix ....................................................................................................................................... 60
5.2.2.1 Principe MABA-MAtrix ............................................................................................................... 60
5.2.2.2 Voorbeeld: Hansen Transmissions............................................................................................. 61
3
, 5.3 Portfoliodenken: Evaluatie .......................................................................................................... 61
6.1 Ethisch gedrag ............................................................................................................................. 62
6.1.1 Definitie ethiek..................................................................................................................................... 62
6.1.2 Invloeden op ethisch gedrag ............................................................................................................... 63
6.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en Shared Value Creation ............................... 64
6.2.1 Definitie MVO en Shared Value Creation ............................................................................................ 64
6.2.1.1 Geschiedenis MVO/CSR ............................................................................................................. 64
6.2.1.2 MVO/CSR ................................................................................................................................... 64
6.2.1.3 Shared value creation (SVC)....................................................................................................... 65
6.2.2 Benaderingen van MVO....................................................................................................................... 66
6.2.3 Hoe MVO activiteiten ontplooien? ...................................................................................................... 67
6.3 Circulaire economie ..................................................................................................................... 68
6.3.1 Definitie ............................................................................................................................................... 68
6.3.2 5 business modellen............................................................................................................................. 69
6.3.3 Toepassingen ....................................................................................................................................... 70
6.4 Case: Le champignon de Bruxelles (LCBD) ..................................................................................... 70
7.1 Is cultuur een “side dish”? ........................................................................................................... 72
7.1.1 Internationalisering leidt wereldwijd tot een gemeenschappelijke cultuur (of niet?) ........................ 72
7.2 Wat is “cultuur”? Richting definitie van cultuur ............................................................................ 73
7.2.1 Wat is “cultuur”? ................................................................................................................................. 73
7.2.2 Humane mentale programmering....................................................................................................... 74
7.2.3 Elementen van cultuur......................................................................................................................... 75
7.2.4 Culturele verschillen begrijpen dankzij… ............................................................................................. 75
7.2.5 Nationale cultuur – dimensies ............................................................................................................. 76
7.2.5.1 Power distance index (PDI) – machtsafstandsindex .................................................................. 76
7.2.5.2 Individualisme/collectivisme (IDV) ............................................................................................ 76
7.2.5.3 Masculinity/femininity (MAS) .................................................................................................... 77
7.2.5.4 Uncertainty Avoidance (UAI) – onzekerheidsvermijding .......................................................... 78
7.2.5.5 Pragmatisch versus Normatief (PRA) ......................................................................................... 79
4
INHOUDSOPGAVE
1.1 Ontstaan van strategie .................................................................................................................. 6
1.2 De evolutie van bedrijfsstrategie: twee viewpoints......................................................................... 6
1.2.1 De evolutie ............................................................................................................................................. 6
1.2.2 Twee paradigma's: outside-in versus inside-out benadering ................................................................ 7
1.3 Strategie beschrijven met de vijf P's (Mintzberg) ............................................................................ 7
1.3.1 Vijf P’s voor strategie (Mintzberg)......................................................................................................... 7
1.3.2 Verschillende strategieën ...................................................................................................................... 9
1.3.3 De Honda casus ..................................................................................................................................... 9
1.4 Corporate vs. Business strategy.................................................................................................... 10
1.5 Tekst: “Can you say what your strategy is?” (Collis and Rukstad) ................................................... 11
1.6 Enkele belangrijke concepten om je strategie te bepalen .............................................................. 13
1.6.1 Economies of scale (schaalvoordelen) ................................................................................................. 13
1.6.2 Economies of scope ............................................................................................................................. 15
2.1 Wat is gecreëerde waarde (value-created)? .................................................................................. 16
2.1.1 Componenten van gecreëerde waarde ............................................................................................... 16
2.2 Wat is superieure waarde? .......................................................................................................... 16
2.3 Waardecreatie en competitief voordeel ....................................................................................... 19
2.3.1 Wat is een competitief voordeel? ........................................................................................................ 19
2.3.2 Wat is de oorsprong van een competitief voordeel?........................................................................... 19
2.3.2.1 Externe bronnen van veranderingen ......................................................................................... 20
2.3.2.2 Interne bronnen van veranderingen ......................................................................................... 20
2.4 Types competitief voordeel ......................................................................................................... 21
2.4.1 Basisprincipes volgens Porter .............................................................................................................. 21
2.4.2 Basis van het kostenleiderschap.......................................................................................................... 21
2.4.2.1 Hoofd elementen ....................................................................................................................... 21
1
, 2.4.2.2 Resources/competenties voor een kostenleiderschap ............................................................. 22
2.4.3 Basis van differentiatie strategie......................................................................................................... 22
2.4.3.1 Hoofd elementen ....................................................................................................................... 22
2.4.3.2 Resources/competenties voor een differentiatie strategie ...................................................... 22
2.4.4 Gevaren ............................................................................................................................................... 23
2.5 Competitieve voordelen in een hypercompetitieve markt ............................................................. 23
2.5.1 Alternatieve typering voor hypercompetitieve markten ..................................................................... 23
2.5.2 Hypercompetitie .................................................................................................................................. 24
2.5.3 Vier gebieden van competitie .............................................................................................................. 24
2.5.3.1 Hypercompetitie – “Kost EN Kwaliteit” in plaats van “Kost OF Kwaliteit” ................................ 24
2.5.3.2 Hypercompetitie – “Know-how en Timing”............................................................................... 25
2.5.3.3 Hypercompetitie – “Strongholds” ............................................................................................. 26
2.5.3.4 Hypercompetitie – “Deep pockets” ........................................................................................... 26
2.5 Case: Metro ................................................................................................................................ 26
3.1 Inleiding...................................................................................................................................... 29
3.2 Industriestructuur bepaalt concurrentie en winstgevendheid........................................................ 29
3.3 Outside-in view – Externe analyse................................................................................................ 30
3.3.1 Doel...................................................................................................................................................... 30
3.3.2 Methodologie – 3C analyse ................................................................................................................. 31
3.3.2.1 Context – PEST(EL) analyse ........................................................................................................ 31
3.3.2.2 Chain .......................................................................................................................................... 33
3.3.2.3 (Industrie) Competitie: vijf krachten model .............................................................................. 34
3.4 Andere mogelijkheden ................................................................................................................ 40
3.4.1 SWOT (Focus op mogelijkheden en bedreigingen) .............................................................................. 40
3.5 Case: Tahitian Black Pearls Market ............................................................................................... 41
4.1 Algemene achtergrondinformatie & belang van een interne analyse ............................................. 44
4.1.1 Waarom interne analyse? ................................................................................................................... 44
4.1.2 SW(OT)-analyse ................................................................................................................................... 44
4.2 Theoretische ankers .................................................................................................................... 45
2
, 4.2.1 Een resource typologie ........................................................................................................................ 45
4.2.1.1 RESOURCES (middelen).............................................................................................................. 45
4.2.1.2 Capaciteiten ............................................................................................................................... 46
4.2.1.3 Kerncompetenties...................................................................................................................... 47
4.2.2 De resource-gebaseerde kijk op het bedrijf ......................................................................................... 47
4.2.2.1 Valuable ..................................................................................................................................... 48
4.2.2.2 Rare ............................................................................................................................................ 49
4.2.2.3 Inimitable ................................................................................................................................... 49
4.2.2.4 Original ....................................................................................................................................... 50
4.2.2.5 Wat te doen met VRIO resources? ............................................................................................ 50
4.3 Hoe voer je een interne analyse uit? De inside-out view ............................................................... 50
4.3.1 Stap 1 - De configuratie van de middelen identificeren ...................................................................... 50
4.3.1.1 Analyse van de functionele activiteiten – Waardeketen van porter ......................................... 51
4.3.1.2 Analyse van de harde/zachte elementen in de organisatie – 7-S model .................................. 52
4.3.1.3 Een hiërarchie van capaciteiten definiëren ............................................................................... 54
4.3.2 Stap 2 - De externe waarde van de competenties van de organisatie bepalen .................................. 54
4.3.3 Stap 3 - Potentiële winst verzekeren, cfr. Value capturing ................................................................. 54
4.4 Case: Cirque du Soleil .................................................................................................................. 55
5.1 Inleiding...................................................................................................................................... 58
5.1.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 58
5.1.2 Corporate strategie ............................................................................................................................. 58
5.2 Portfoliodenken .......................................................................................................................... 58
5.2.1 BCG matrix ........................................................................................................................................... 59
5.2.1.1 Basis ........................................................................................................................................... 59
5.2.1.2 Dimensies ................................................................................................................................... 59
5.2.1.3 BCG Growth Share Matrix .......................................................................................................... 59
5.2.2 MABA-Matrix ....................................................................................................................................... 60
5.2.2.1 Principe MABA-MAtrix ............................................................................................................... 60
5.2.2.2 Voorbeeld: Hansen Transmissions............................................................................................. 61
3
, 5.3 Portfoliodenken: Evaluatie .......................................................................................................... 61
6.1 Ethisch gedrag ............................................................................................................................. 62
6.1.1 Definitie ethiek..................................................................................................................................... 62
6.1.2 Invloeden op ethisch gedrag ............................................................................................................... 63
6.2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en Shared Value Creation ............................... 64
6.2.1 Definitie MVO en Shared Value Creation ............................................................................................ 64
6.2.1.1 Geschiedenis MVO/CSR ............................................................................................................. 64
6.2.1.2 MVO/CSR ................................................................................................................................... 64
6.2.1.3 Shared value creation (SVC)....................................................................................................... 65
6.2.2 Benaderingen van MVO....................................................................................................................... 66
6.2.3 Hoe MVO activiteiten ontplooien? ...................................................................................................... 67
6.3 Circulaire economie ..................................................................................................................... 68
6.3.1 Definitie ............................................................................................................................................... 68
6.3.2 5 business modellen............................................................................................................................. 69
6.3.3 Toepassingen ....................................................................................................................................... 70
6.4 Case: Le champignon de Bruxelles (LCBD) ..................................................................................... 70
7.1 Is cultuur een “side dish”? ........................................................................................................... 72
7.1.1 Internationalisering leidt wereldwijd tot een gemeenschappelijke cultuur (of niet?) ........................ 72
7.2 Wat is “cultuur”? Richting definitie van cultuur ............................................................................ 73
7.2.1 Wat is “cultuur”? ................................................................................................................................. 73
7.2.2 Humane mentale programmering....................................................................................................... 74
7.2.3 Elementen van cultuur......................................................................................................................... 75
7.2.4 Culturele verschillen begrijpen dankzij… ............................................................................................. 75
7.2.5 Nationale cultuur – dimensies ............................................................................................................. 76
7.2.5.1 Power distance index (PDI) – machtsafstandsindex .................................................................. 76
7.2.5.2 Individualisme/collectivisme (IDV) ............................................................................................ 76
7.2.5.3 Masculinity/femininity (MAS) .................................................................................................... 77
7.2.5.4 Uncertainty Avoidance (UAI) – onzekerheidsvermijding .......................................................... 78
7.2.5.5 Pragmatisch versus Normatief (PRA) ......................................................................................... 79
4