Samenvattingen juridische aspecten van de gezondheidszorg

Juridische les 5: Beslissingen omtrent het levenseinde (euthanasie)
Wat te kennen?

- Principes euthanasiewet goed te kennen
- Details van het staken van behandeling niet te kennen > globaal

1. Het levenseinde
Beslissingen rond het levenseinde

- MBL’s of medische beslissingen rond het levenseinde
o Niet rond elke beslissing een medisch kader!
- Verzamelnaam voor hele reeks handelingen, ook omschreven als:
o ELD: “end of life decisions”
o HALP: “handelswijzen van artsen rond het levenseinde van hun patiënten”
- Terminologisch onderscheid tussen:
o Euthanasie
 Strikte definitie in wet 2002
 Naar Nederlands voorbeeld: “hulp bij zelfdoding”
 Volgens advies RCBE
 = ‘euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen door
een andere dan de betrokkene op diens verzoek”
 in empirische literatuur: AVE (Active Voluntary Euthanasia)
 Euthanasie is al iets actief, dus dit concept bestaat niet in België.
Passieve euthanasie bestaat niet hier, altijd actief
 Naar uitvoering te onderscheiden van medische hulp bij zelfdoding
(Nederland) à (PAS = Physician Assisted Suicide)
 Naar voorafgaand toestemmingsproces te onderscheiden van
levensbeëindigend zonder verzoek à (NOR = Not on Request), ofwel:
 Omdat toestemming niet gevraagd werd
 Omdat toestemming niet kon gevraagd worden (bv.
wilsonbekwamen)
o Levensbeëindiging bij wilsonbekwamen
 Levensbeëindiging bij wilsonbekwamen is het opzettelijk levensbeëindigend
handelen door een andere dan de betrokkene wanneer deze laatste niet
(meer) in staat is (of nooit was) om zijn wil te uiten
 Kind geboren met zware lichamelijke afwijkingen >
levensbeëindiging? à NEE! (is kindermoord)
o Weigering van behandeling
 Het niet instellen of staken van behandeling indien de patiënt de wens
daartoe te kennen heeft gegeven en na info in deze wens volhardt
o Niet instellen of staken van behandeling
 Het niet instellen of staken van een behandeling in gevallen die naar
gangbare medische maatstaven als zinloos wordt beschouwd of die
disproportioneel veel schade toebrengt aan de patiënt (“Withdrawal of
care”)




1

,  Soms uitgewerkt in:
 DNR of NTR-procedures (vaak niet bijgesteld doorheen de tijd)
 Met codes
 En interne besluitvormingsvoorschriften
o Doorgedreven pijnbestrijding
 Het geven van die vorm van stervenshulp die primair gericht is op
pijnbestrijding, maar onbedoeld, hoewel aanvaard, als neveneffect
levensverkorting tot gevolg kan hebben
 Bij palliatief proces de patiënt zo weinig mogelijk pijn laten lijden
 Leven patiënt wordt verkort, maar eigenlijke doel is pijn
verminderen
o Palliatieve sedatie
 Pijnbestrijding (met mogelijk levens verkortend effect) waarbij patiënt tot
het overleiden door sedativa volledig buiten bewustzijn wordt gebracht
2. Krachtlijnen van de euthanasiewet
- Een ingrijpende, maar strak afgebakende regeling
o Euthanasiewet van 28 mei 2002 biedt GEEN juridisch kader voor alle discussies over
medisch handelen bij het levenseinde
o Artikel 2 geeft strikte definitie van euthanasie
o Naar Nederlands voorbeeld en op basis van advies van RCBE
- Weerhouden definitie
o “Euthanasie is het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de
betrokkene, op diens verzoek”
- Kern van de regeling
o Strafwetboek wordt niet gewijzigd
o Kwalificaties moord en doodslag
 Blijven ongewijzigd behouden
 Kunnen potentieel verder toegepast worden op levensbeëindigend handelen
door artsen (vermits de toestemming van het slachtoffer het strafbaar
karakter niet wegneemt)
o Euthanasiewet 2002 voerde uitzonderingsregeling in voor levensbeëindigend
handelen
 Door artsen
 Die inhoudelijke
 En procedurele voorwaarden volgen
 En deelnemen aan (a posteriori) controle
o De inhoudelijke voorwaarden
 Patiënt is…
 Meerderjarig (met bijzondere regeling voor oordeelsbekwame
minderjarigen, ingevoerd in 2014)
 Handelingsbekwaam
 Bewust op het ogenblik van zijn verzoek (met uitzonderingsregeling
voor ‘wilsverklaring’)
 Patiënt bevindt zich in…
 “medisch uitzichtloze toestand van aanhoudend en ondragelijk
fysiek of psychisch lijden
 Dat niet gelenigd kan worden

2