1
,Inhoudsopgave
Peuter ...................................................................................................................................................... 5
Motorische ontwikkeling ..................................................................................................................................... 5
Tekenontwikkeling .............................................................................................................................................. 5
Perceptuele ontwikkeling .................................................................................................................................... 5
Cognitieve ontwikkeling ...................................................................................................................................... 5
Verworven denkcapaciteiten ............................................................................................................................... 5
Pre-conceptueel denken ...................................................................................................................................... 6
Conservatieproef van een hoeveelheid vloeistof en massa ....................................................................................................... 6
Drie-bergenexperiment .............................................................................................................................................................. 6
Sally and Anne-test..................................................................................................................................................................... 6
Het klasse-inclusie-experiment .................................................................................................................................................. 6
Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid ....................................................................................................... 6
Denkfouten peuters: .................................................................................................................................................................. 6
Sociaal-emotionele ontwikkeling......................................................................................................................... 7
Seksuele ontwikkeling ......................................................................................................................................... 8
Persoonlijkheidsontwikkeling .............................................................................................................................. 8
Morele ontwikkeling ........................................................................................................................................... 8
Schoolse ontwikkeling ......................................................................................................................................... 8
Basisbehoeften:.......................................................................................................................................................................... 8
In de peuterklas? ........................................................................................................................................................................ 9
Spelontwikkeling ................................................................................................................................................. 9
Naar school .............................................................................................................................................. 9
Info ................................................................................................................................................................... 10
Algemene factoren: .................................................................................................................................................................. 10
contextspecifieke factoren: ...................................................................................................................................................... 10
Spelen in ontwikkelen ....................................................................................................................................... 11
Klas voor peuters: ............................................................................................................................................. 11
Thematisch werken ................................................................................................................................ 12
Thematisch werken ........................................................................................................................................... 12
Kenmerken........................................................................................................................................................ 12
Waarom ............................................................................................................................................................ 12
Hoe ga je te werk? ............................................................................................................................................. 12
Voordelen en nadelen ....................................................................................................................................... 12
1 themakeuze.................................................................................................................................................... 13
Waar haal je je thema’s............................................................................................................................................................ 13
2 informatie en ideeën verzamelen ................................................................................................................... 14
Brainstorm................................................................................................................................................................................ 14
Web schema ............................................................................................................................................................................. 14
Infomap .................................................................................................................................................................................... 14
3 Ontwikkelingswaarde ..................................................................................................................................... 14
2
, 4 themalijnen .................................................................................................................................................... 15
Bouwstenen ............................................................................................................................................................................. 15
5 weekschema................................................................................................................................................... 15
6 voorbereidingen ............................................................................................................................................. 15
7 terugblikken ................................................................................................................................................... 16
Start eens zonder thema ........................................................................................................................ 16
Thematisch werken is niet altijd optimaal ......................................................................................................... 16
Themaloos werken ............................................................................................................................................ 16
3 belangrijke redenen: ............................................................................................................................................................. 16
Start schooljaar zonder thema........................................................................................................................... 17
Doelen: ............................................................................................................................................................. 17
Stappenplan: ..................................................................................................................................................... 17
Observeren: ...................................................................................................................................................... 17
Zorgcontinuüm....................................................................................................................................... 18
Zorg................................................................................................................................................................... 18
Historische schets.............................................................................................................................................. 18
In onderwijs ...................................................................................................................................................... 19
Zorgkader .......................................................................................................................................................... 19
Meten ............................................................................................................................................................... 20
Differentiatie ......................................................................................................................................... 20
Definitie ............................................................................................................................................................ 20
Fundamenteel respect voor verschillen ............................................................................................................. 20
Ervaringsgerichte visie ....................................................................................................................................... 20
Link met basiszorg ............................................................................................................................................. 21
Interne differentiatie aanpakken ....................................................................................................................... 21
voorbereiding .................................................................................................................................................... 21
Betrokkenheid verhogende factoren ................................................................................................................. 21
Mythes .............................................................................................................................................................. 22
Zindelijkheid .......................................................................................................................................... 23
Informatie ......................................................................................................................................................... 23
stappen van José Sagasser ................................................................................................................................. 23
Rond 2 jaar ........................................................................................................................................................ 23
Soorten kinderen...................................................................................................................................................................... 23
Zindelijkheid stimuleren .................................................................................................................................... 23
Tips ................................................................................................................................................................... 24
Doelgericht werken ................................................................................................................................ 24
Waarom werken met doelen ............................................................................................................................. 24
Thematische werken ......................................................................................................................................... 24
3
, Vlaams onderwijslandschap .............................................................................................................................. 24
Inrichtende machten ......................................................................................................................................... 25
Onderwijskoepels.............................................................................................................................................. 25
Onderwijsnetten ............................................................................................................................................... 25
Decretale ontwikkelingsdoelen en eindtermen ................................................................................................. 25
Ontwikkelingsdoelen verwijzen naar ................................................................................................................. 25
Controle ............................................................................................................................................................ 25
Opbouw ............................................................................................................................................................ 25
Leerplannen ...................................................................................................................................................... 26
In het kleuteronderwijs: ........................................................................................................................................................... 26
Vertaling OD & ET - Kathondvla ......................................................................................................................... 26
Structuur ........................................................................................................................................................... 27
Vertaling Od & Et – ovsg .................................................................................................................................... 27
Opbouw .................................................................................................................................................................................... 27
algemeen .......................................................................................................................................................... 28
Opbouw ............................................................................................................................................................ 28
Doelgericht werken ........................................................................................................................................... 28
Basisprincipes ........................................................................................................................................................................... 28
Onderzoeksvragen ................................................................................................................................................................... 29
Onderzoeken ..................................................................................................................................................... 29
Methode ........................................................................................................................................................... 29
Niveau............................................................................................................................................................... 29
Ontwikkeling ..................................................................................................................................................... 30
Leefgroepen ........................................................................................................................................... 30
Voordelen ......................................................................................................................................................... 30
Ervaringsgericht werken en leefgroepen............................................................................................................ 31
Praktische organisatie ....................................................................................................................................... 31
Valkuilen ........................................................................................................................................................... 32
4
,Inhoudsopgave
Peuter ...................................................................................................................................................... 5
Motorische ontwikkeling ..................................................................................................................................... 5
Tekenontwikkeling .............................................................................................................................................. 5
Perceptuele ontwikkeling .................................................................................................................................... 5
Cognitieve ontwikkeling ...................................................................................................................................... 5
Verworven denkcapaciteiten ............................................................................................................................... 5
Pre-conceptueel denken ...................................................................................................................................... 6
Conservatieproef van een hoeveelheid vloeistof en massa ....................................................................................................... 6
Drie-bergenexperiment .............................................................................................................................................................. 6
Sally and Anne-test..................................................................................................................................................................... 6
Het klasse-inclusie-experiment .................................................................................................................................................. 6
Verwarring tussen fantasie en werkelijkheid ....................................................................................................... 6
Denkfouten peuters: .................................................................................................................................................................. 6
Sociaal-emotionele ontwikkeling......................................................................................................................... 7
Seksuele ontwikkeling ......................................................................................................................................... 8
Persoonlijkheidsontwikkeling .............................................................................................................................. 8
Morele ontwikkeling ........................................................................................................................................... 8
Schoolse ontwikkeling ......................................................................................................................................... 8
Basisbehoeften:.......................................................................................................................................................................... 8
In de peuterklas? ........................................................................................................................................................................ 9
Spelontwikkeling ................................................................................................................................................. 9
Naar school .............................................................................................................................................. 9
Info ................................................................................................................................................................... 10
Algemene factoren: .................................................................................................................................................................. 10
contextspecifieke factoren: ...................................................................................................................................................... 10
Spelen in ontwikkelen ....................................................................................................................................... 11
Klas voor peuters: ............................................................................................................................................. 11
Thematisch werken ................................................................................................................................ 12
Thematisch werken ........................................................................................................................................... 12
Kenmerken........................................................................................................................................................ 12
Waarom ............................................................................................................................................................ 12
Hoe ga je te werk? ............................................................................................................................................. 12
Voordelen en nadelen ....................................................................................................................................... 12
1 themakeuze.................................................................................................................................................... 13
Waar haal je je thema’s............................................................................................................................................................ 13
2 informatie en ideeën verzamelen ................................................................................................................... 14
Brainstorm................................................................................................................................................................................ 14
Web schema ............................................................................................................................................................................. 14
Infomap .................................................................................................................................................................................... 14
3 Ontwikkelingswaarde ..................................................................................................................................... 14
2
, 4 themalijnen .................................................................................................................................................... 15
Bouwstenen ............................................................................................................................................................................. 15
5 weekschema................................................................................................................................................... 15
6 voorbereidingen ............................................................................................................................................. 15
7 terugblikken ................................................................................................................................................... 16
Start eens zonder thema ........................................................................................................................ 16
Thematisch werken is niet altijd optimaal ......................................................................................................... 16
Themaloos werken ............................................................................................................................................ 16
3 belangrijke redenen: ............................................................................................................................................................. 16
Start schooljaar zonder thema........................................................................................................................... 17
Doelen: ............................................................................................................................................................. 17
Stappenplan: ..................................................................................................................................................... 17
Observeren: ...................................................................................................................................................... 17
Zorgcontinuüm....................................................................................................................................... 18
Zorg................................................................................................................................................................... 18
Historische schets.............................................................................................................................................. 18
In onderwijs ...................................................................................................................................................... 19
Zorgkader .......................................................................................................................................................... 19
Meten ............................................................................................................................................................... 20
Differentiatie ......................................................................................................................................... 20
Definitie ............................................................................................................................................................ 20
Fundamenteel respect voor verschillen ............................................................................................................. 20
Ervaringsgerichte visie ....................................................................................................................................... 20
Link met basiszorg ............................................................................................................................................. 21
Interne differentiatie aanpakken ....................................................................................................................... 21
voorbereiding .................................................................................................................................................... 21
Betrokkenheid verhogende factoren ................................................................................................................. 21
Mythes .............................................................................................................................................................. 22
Zindelijkheid .......................................................................................................................................... 23
Informatie ......................................................................................................................................................... 23
stappen van José Sagasser ................................................................................................................................. 23
Rond 2 jaar ........................................................................................................................................................ 23
Soorten kinderen...................................................................................................................................................................... 23
Zindelijkheid stimuleren .................................................................................................................................... 23
Tips ................................................................................................................................................................... 24
Doelgericht werken ................................................................................................................................ 24
Waarom werken met doelen ............................................................................................................................. 24
Thematische werken ......................................................................................................................................... 24
3
, Vlaams onderwijslandschap .............................................................................................................................. 24
Inrichtende machten ......................................................................................................................................... 25
Onderwijskoepels.............................................................................................................................................. 25
Onderwijsnetten ............................................................................................................................................... 25
Decretale ontwikkelingsdoelen en eindtermen ................................................................................................. 25
Ontwikkelingsdoelen verwijzen naar ................................................................................................................. 25
Controle ............................................................................................................................................................ 25
Opbouw ............................................................................................................................................................ 25
Leerplannen ...................................................................................................................................................... 26
In het kleuteronderwijs: ........................................................................................................................................................... 26
Vertaling OD & ET - Kathondvla ......................................................................................................................... 26
Structuur ........................................................................................................................................................... 27
Vertaling Od & Et – ovsg .................................................................................................................................... 27
Opbouw .................................................................................................................................................................................... 27
algemeen .......................................................................................................................................................... 28
Opbouw ............................................................................................................................................................ 28
Doelgericht werken ........................................................................................................................................... 28
Basisprincipes ........................................................................................................................................................................... 28
Onderzoeksvragen ................................................................................................................................................................... 29
Onderzoeken ..................................................................................................................................................... 29
Methode ........................................................................................................................................................... 29
Niveau............................................................................................................................................................... 29
Ontwikkeling ..................................................................................................................................................... 30
Leefgroepen ........................................................................................................................................... 30
Voordelen ......................................................................................................................................................... 30
Ervaringsgericht werken en leefgroepen............................................................................................................ 31
Praktische organisatie ....................................................................................................................................... 31
Valkuilen ........................................................................................................................................................... 32
4