Les 5 – 19/04/2017 Paul Verhaeghe GS&SS
GENDERSTUDIES EN SEKSUELE STOORNISSEN
LES 5: PSYCHOANALYTISCHE LEZING
SCHEMATISCH OVERZICHT
Freudiaanse driftbegrip versus liefde
o partiële en auto-erotische drift
o Eros versus Thanatos
o Liefde: moeder-kind verhouding
Man – vrouw verhouding, gebaseerd op oedipale structuur. Verlangen versus jouïssance.
Lacans “Il n’y a pas de rapport sexuel”
Lacans “L’amour c’est donner ce qu’on n’a pas”
LESNOTITIES (QUASI TRANSSCRIPT VAN WAT P ROF. VERHAEGHE ZEGT)
Goed vorige keer waren we geëindigd bij de meest recente invullingen van de onderzoeksgegevens met Butler o.a. Als afronding
hiervan zullen we in het eerste deel van dit college aandacht hebben voor de transseksualiteit. Moeilijk onderwerp en actuele
problematiek omdat er hier heel veel lijnen samen komen die op zich al voor de nodige vraagtekens zorgen. Het is
wetenschappelijk een probleem omdat we het niet begrijpen wat er gebeurt en een ethisch probleem omdat het ook over genot
gaat en tenslotte ook een maatschappelijk-politiek probleem. Zodra je je pijlen richt op een van de twee neig je de andere twee
te verwaarlozen.
Zoals wel vaker wanneer we het hebben over zaken die we niet begrijpen gaat het vaak voor een deel over een
communicatieprobleem. Vaak discussieert men gewoon naast elkaar omdat men het niet over hetzelfde heeft omdat beide of
een iemand de invulling niet vat of ze het niet op dezelfde manier toepassen. Dus we moeten eerst en vooral een aantal
semantische afspraken maken over wat bepaalde betekenaars aanduiden. Betekenaar, want het zijn ALTIJD
conventies/afspraken. Je moet weten wat we onder een begrip verstaan om er over te kunnen communiceren.
- Sekse: komt uit het Engels, we begrijpen hier gewoon het biologisch geslacht dat altijd binair in de zoogdieren.
Mannelijk of vrouwelijk. [Eigen toevoeging: wat dan m.b.t. de ‘intersex people’? In een BBC podcast episode ‘Coming
Out of the Shadows in Kenya’ ging het over Kenianen die zowel het mannelijk als het vrouwelijk geslacht hebben. Veel
agressie tegenover deze personen en er heerst een stigma rond. Vaak worden ze verscholen omdat ze anders gedood
worden uit het idee dat ze een vloek brengen op de familie / dorp / stam. In de podcast spreekt Anne Soy met enkele
locals en het gaat over de vraag aan de overheid om af te stappen van de verplichting om in de kindertijd al voor een
bepaald geslacht te kiezen. O.a. een bekende gospel zanger/es wordt bevraagd en hij geeft aan dat ze geen voorkeur
heeft voor aanspreking en zich zowel man als vrouw voelt. Dus, is dit een gender kwestie? Een construct? Uiteindelijk is
het biologische waarop het geënt wordt ook ambigue. Of net niet, misschien hebben ze gewoon beide geslachten. Hoe
past dit fenomeen in heel het plaatje rond gender identiteit, chromosomale identiteit, etc.?]
- Gender: vrij recent begrip van de laatste halve eeuw, dit is de psychische beleving deel uit te maken van een bepaalde
seksuele categorie. Gender is een duidelijke identiteit. Ik rangschik mij in de categorie man of vrouw. Dit werd
aanvankelijk ook binair gedacht: mannelijke identiteit en vrouwelijke identiteit. Waarom had men dit nodig dan?
Omdat men moest erkennen dat de invulling van die gender identiteit op bepaalde plaatsen helemaal anders kan
gebeuren. Rollen voor de vrouw verschillen over heel de wereld en er zijn geen juiste invullingen. De eerste invulling
had eigenlijk te maken met de mogelijk invullingen van de mannelijke of vrouwelijke id. dit wordt losgelaten vanaf 1973
wanneer homoseksualiteit niet meer als een psychologische ziekte wordt beschouwd. Het is een identiteit en wordt dus
ook een gender id. En dit brengt een uitbreiding met zich mee van de gender identiteiten. Vanaf dit moment is er geen
grens meer aan mogelijke uitbreidingen. De enige beperking kan liggen in de biologische sekse, maar als je dit loslaat,
kan het zich uitbreiden, en dit hebben we ook zien gebeuren. Kijk maar naar J. Butler die een heel eigentijdse definitie
geeft aan gender id die ze aan handelingen koppelt. Dus je hebt een enorme uitbreiding. De transseksualiteit zal een
bepaalde betekenis hebben met dat binaire, maar we zullen dus altijd kijken of we binair gaan denken of niet.
Man/vrouw, of niet?
1
GENDERSTUDIES EN SEKSUELE STOORNISSEN
LES 5: PSYCHOANALYTISCHE LEZING
SCHEMATISCH OVERZICHT
Freudiaanse driftbegrip versus liefde
o partiële en auto-erotische drift
o Eros versus Thanatos
o Liefde: moeder-kind verhouding
Man – vrouw verhouding, gebaseerd op oedipale structuur. Verlangen versus jouïssance.
Lacans “Il n’y a pas de rapport sexuel”
Lacans “L’amour c’est donner ce qu’on n’a pas”
LESNOTITIES (QUASI TRANSSCRIPT VAN WAT P ROF. VERHAEGHE ZEGT)
Goed vorige keer waren we geëindigd bij de meest recente invullingen van de onderzoeksgegevens met Butler o.a. Als afronding
hiervan zullen we in het eerste deel van dit college aandacht hebben voor de transseksualiteit. Moeilijk onderwerp en actuele
problematiek omdat er hier heel veel lijnen samen komen die op zich al voor de nodige vraagtekens zorgen. Het is
wetenschappelijk een probleem omdat we het niet begrijpen wat er gebeurt en een ethisch probleem omdat het ook over genot
gaat en tenslotte ook een maatschappelijk-politiek probleem. Zodra je je pijlen richt op een van de twee neig je de andere twee
te verwaarlozen.
Zoals wel vaker wanneer we het hebben over zaken die we niet begrijpen gaat het vaak voor een deel over een
communicatieprobleem. Vaak discussieert men gewoon naast elkaar omdat men het niet over hetzelfde heeft omdat beide of
een iemand de invulling niet vat of ze het niet op dezelfde manier toepassen. Dus we moeten eerst en vooral een aantal
semantische afspraken maken over wat bepaalde betekenaars aanduiden. Betekenaar, want het zijn ALTIJD
conventies/afspraken. Je moet weten wat we onder een begrip verstaan om er over te kunnen communiceren.
- Sekse: komt uit het Engels, we begrijpen hier gewoon het biologisch geslacht dat altijd binair in de zoogdieren.
Mannelijk of vrouwelijk. [Eigen toevoeging: wat dan m.b.t. de ‘intersex people’? In een BBC podcast episode ‘Coming
Out of the Shadows in Kenya’ ging het over Kenianen die zowel het mannelijk als het vrouwelijk geslacht hebben. Veel
agressie tegenover deze personen en er heerst een stigma rond. Vaak worden ze verscholen omdat ze anders gedood
worden uit het idee dat ze een vloek brengen op de familie / dorp / stam. In de podcast spreekt Anne Soy met enkele
locals en het gaat over de vraag aan de overheid om af te stappen van de verplichting om in de kindertijd al voor een
bepaald geslacht te kiezen. O.a. een bekende gospel zanger/es wordt bevraagd en hij geeft aan dat ze geen voorkeur
heeft voor aanspreking en zich zowel man als vrouw voelt. Dus, is dit een gender kwestie? Een construct? Uiteindelijk is
het biologische waarop het geënt wordt ook ambigue. Of net niet, misschien hebben ze gewoon beide geslachten. Hoe
past dit fenomeen in heel het plaatje rond gender identiteit, chromosomale identiteit, etc.?]
- Gender: vrij recent begrip van de laatste halve eeuw, dit is de psychische beleving deel uit te maken van een bepaalde
seksuele categorie. Gender is een duidelijke identiteit. Ik rangschik mij in de categorie man of vrouw. Dit werd
aanvankelijk ook binair gedacht: mannelijke identiteit en vrouwelijke identiteit. Waarom had men dit nodig dan?
Omdat men moest erkennen dat de invulling van die gender identiteit op bepaalde plaatsen helemaal anders kan
gebeuren. Rollen voor de vrouw verschillen over heel de wereld en er zijn geen juiste invullingen. De eerste invulling
had eigenlijk te maken met de mogelijk invullingen van de mannelijke of vrouwelijke id. dit wordt losgelaten vanaf 1973
wanneer homoseksualiteit niet meer als een psychologische ziekte wordt beschouwd. Het is een identiteit en wordt dus
ook een gender id. En dit brengt een uitbreiding met zich mee van de gender identiteiten. Vanaf dit moment is er geen
grens meer aan mogelijke uitbreidingen. De enige beperking kan liggen in de biologische sekse, maar als je dit loslaat,
kan het zich uitbreiden, en dit hebben we ook zien gebeuren. Kijk maar naar J. Butler die een heel eigentijdse definitie
geeft aan gender id die ze aan handelingen koppelt. Dus je hebt een enorme uitbreiding. De transseksualiteit zal een
bepaalde betekenis hebben met dat binaire, maar we zullen dus altijd kijken of we binair gaan denken of niet.
Man/vrouw, of niet?
1
