Inhoud
VRAGEN HOOFDSTUK I...........................................................................................................................1
VRAGEN HOOFDSTUK II..........................................................................................................................3
VRAGEN HOOFDSTUK III.........................................................................................................................5
VRAGEN BIJ HOOFDSTUK IV....................................................................................................................7
VRAGEN BIJ HOOFDSTUK V.....................................................................................................................8
VRAGEN HOOFDSTUK VI.........................................................................................................................9
VRAGEN HOOFDSTUK VII......................................................................................................................10
VRAGEN HOOFDSTUK VIII.....................................................................................................................11
VRAGEN HOOFDSTUK X........................................................................................................................12
VRAGEN HOOFDSTUK XI.......................................................................................................................13
VRAGEN HOOFDSTUK XII......................................................................................................................14
VRAGEN HOOFDSTUK I
I. 1 A. Hoe definieert Austin een bevel?
Een bevel is een wensuiting, waarbij handelen of nalaten in strijd met die wens
gepaard gaat met toepassing van kwaad, ofwel een sanctie. Met bevel komt ook
een plicht dat bevel te gehoorzamen, vanwege het kwaad dat op de loer ligt.
B. Waarop berust het onderscheid tussen 'algemene' bevelen en 'incidentele en
bijzondere' bevelen?
Algemene bevelen zijn algemeen van aard. Incidentele en bijzondere bevelen
verplichten tot specifieke handelingen, of specifiek zijn bepaald.
I.2 Vraag: Noem eens een wet die op een specifiek persoon betrekking heeft en
desalniettemin algemeen van karakter is?
Wetten die zien op specifieke personen in ambt, zoals de ambtenarenwet.
I.3. Austin spreekt van het belang van de gewoonte tot gehoorzaamheid. Waarom is dat
voor hem een belangrijke notie?
De gewoonte tot gehoorzaamheid is empirisch meetbaar en staat los van de wereld van
het recht. Zo wordt een cirkelredenering bij de definiëring van het begrip soevereiniteit
volgens Austin vermeden. Soevereiniteit wordt vanuit een juridisch perspectief namelijk
uitgelegd als diegene die krachtens het recht exclusieve bevoegdheden heeft.
Austin omschrijft soevereiniteit als de entiteit aan welke het merendeel van de bevolking
de gewoonte heeft te gehoorzamen, maar welke zelf niet pleegt te gehoorzamen aan een
superieur.
I.4 Wanneer is er volgens Austin sprake van een onafhankelijke en politieke
samenleving?
1
,Van een onafhankelijke politieke samenleving is volgens Austin sprake als het merendeel
van de samenleving de gewoonte heeft te gehoorzamen aan de superieur of het lichaam
van personen dat gezamenlijk als superieur wordt beschouwd, en dat zelf op zijn beurt
niet gehoorzaamt aan de superieur van een andere politieke samenleving.
I.5 Wat is volgens Austin de plaats van de rechter?
Rechter is dienaar van de soeverein en ontleent zijn bevoegdheden aan stilzwijgende
delegatie van die soevereiniteit.
I.6 Welke rol speelt het gewoonterecht in Austins theorie?
Gewoonterecht zijn regels van positieve moraal zolang ze niet door de rechter zijn
bekrachtigd. Rechter heeft in dit kader rol van dienaar van de soeverein. Bekrachtiging is
in feite dan ook niets anders dan een bevel van de soeverein dat aan de rechter de
bevoegdheid tot rechtsvorming delegeert.
I.7 Wat verstaat Austin onder 'positieve moraal'? Waarin onderscheidt zich positieve
moraal van positief recht? Kunt u voorbeelden noemen van een moraal die niet positief
is?
Positieve moraal ziet op een verzameling feitelijke regels die als gewoonte wordt
nageleefd. Deze regels ontlenen haar enige kracht aan de algemene afkeuring die
degenen te beurt valt die de regel overtreden. Positief recht omhelst de regels van
positieve moraal die door de rechter zijn bekrachtigd.
I.8 Kunt u nu aangeven in hoeverre Austin recht zou noemen:
- De uitspraak van het Europese Hof voor de rechten van de mens
Als het hof als soeverein beschouwd kan worden, dan is er sprake van recht.
- De zelfregulerende code van de Nederlandse tabaksindustrie
Deze code is zelfregulerend. Dat wil zeggen dat er bij de uitvaardiging daarvan
geen soeverein aan te pas is gekomen. Geen recht
- Een richtlijn van de Europese Commissie
De Europese Commissie is geen soevereine instantie, want het is verantwoording
verontschuldig aan het Europees parlement. Geen recht.
- De Nederlandse implementatie van het Europese mededingingsrecht
Verhoudingen soevereiniteit lastig vast te stellen. In principe is het Europees
mededingingsrecht afkomstig van een soeverein lichaam, maar dat betekent ook
dat de Nederlandse implementatie dat niet is, omdat het antwoord aan de EU.
- Een resolutie van de Verenigde Naties
Leden van de VN hebben niet de gewoonte van gehoorzaamheid. Geen
soeverein en derhalve geen recht.
- Het wetboek uit Noord-Korea
Het wetboek is afkomstig van de soevereine wetgever en grotendeels uitgedrukt
in bevelen richting ondergeschikten. Het is dus recht.
2
, VRAGEN HOOFDSTUK II
II.1 Dit hoofdstuk heet `de macht der gewoonte’. Toch gaat het niet over Austin. In welke zin
wordt `gewoonte’ hier anders verstaan dan Austin doet?
Austin heeft het over de habit of obedience in het licht van soevereiniteit. Dit heeft betrekking
op de mate waarin de bevolking zich naar de bevelen van de superieur schikt. In dit
hoofdstuk gaat het over bepaalde gebruiken van een volk die door bestendige praktijk uit
kunnen groeien tot sociale regels. Custom
II.2 Wat is volgens Ehrlich het probleem als we vanuit een typisch juristenperspectief kijken
naar de samenleving en de regels die daar gelden?
Juristen gaan volgens Ehrlich van de veronderstelling uit dat de regels waarop de
rechtstoepasser zijn oordelen staaft, ook de regels zijn waar het handelen van de mensen is
gebaseerd. Dit zou volgens hem onderzocht moeten worden, omdat dit recht zich niets
aantrekt van de regels die door ambtenaren zijn opgesteld, maar zich voortdurend
conformeert aan de behoeften van mensen. Hierbij zijn het de gewoonte en de moraal die
als richtsnoer voor het menselijk handelen gelden.
Juristen kijken naar het recht vanuit een deelnemersperspectief. Zij zien recht als een
arsenaal van regels waarvan de overheid gebruik maakt bij de beslechting van geschillen.
Het gevaar hiervan is de veronderstelling dat dit ook het recht is waarnaar de mensen hun
gedrag zullen conformeren. Deze gedachte gaat voorbij aan het geheel van regels waarmee
men dagelijks in aanraking komen. Dit recht verandert voortdurend overeenkomstig de
behoeften van mensen en trekt zich niks aan van de regels die door overheidsdienaren
worden opgesteld.
II.3 Wat is voor Ehrlich belangrijker: legitimiteit of legaliteit?
Ehrlich kijkt niet naar door wie regels word vast- en opgesteld, maar naar datgeen dat de
samenleving tot een samenleving maakt. Hierbij is de rol van de wetgever volgens hem
twijfelachtig. Hij is namelijk van mening dat de regels die overheid toepast in het kader van
geschilbeslechting, niet de regels zijn die mensen als richtsnoer voor hun handelen
beschouwen. Deze regels vloeien in zijn optiek voort uit de gewoonten van de maatschappij.
Ehrlich geeft dus de voorkeur aan legitimiteit, recht is voor hem immers datgeen wat mensen
als recht beschouwen en zien als standaard voor hun handelen, waarbij het niet van belang
is door wie en op welke wijze deze regels in het leven zijn geroepen.
II.4 Wat is het verschil tussen het buitenstaanderperspectief zoals dat door Austin wordt
bepleit en het buitenstaanderperspectief dat door Ehrlich wordt voorgestaan?
Het buitenstaandersperspectief van Austin is meer juridisch van aard dan dat van Ehrlich.
Austin vraagt zich af wanneer er sprake is van recht, in die zin dat het geen niet-recht is.
3
VRAGEN HOOFDSTUK I...........................................................................................................................1
VRAGEN HOOFDSTUK II..........................................................................................................................3
VRAGEN HOOFDSTUK III.........................................................................................................................5
VRAGEN BIJ HOOFDSTUK IV....................................................................................................................7
VRAGEN BIJ HOOFDSTUK V.....................................................................................................................8
VRAGEN HOOFDSTUK VI.........................................................................................................................9
VRAGEN HOOFDSTUK VII......................................................................................................................10
VRAGEN HOOFDSTUK VIII.....................................................................................................................11
VRAGEN HOOFDSTUK X........................................................................................................................12
VRAGEN HOOFDSTUK XI.......................................................................................................................13
VRAGEN HOOFDSTUK XII......................................................................................................................14
VRAGEN HOOFDSTUK I
I. 1 A. Hoe definieert Austin een bevel?
Een bevel is een wensuiting, waarbij handelen of nalaten in strijd met die wens
gepaard gaat met toepassing van kwaad, ofwel een sanctie. Met bevel komt ook
een plicht dat bevel te gehoorzamen, vanwege het kwaad dat op de loer ligt.
B. Waarop berust het onderscheid tussen 'algemene' bevelen en 'incidentele en
bijzondere' bevelen?
Algemene bevelen zijn algemeen van aard. Incidentele en bijzondere bevelen
verplichten tot specifieke handelingen, of specifiek zijn bepaald.
I.2 Vraag: Noem eens een wet die op een specifiek persoon betrekking heeft en
desalniettemin algemeen van karakter is?
Wetten die zien op specifieke personen in ambt, zoals de ambtenarenwet.
I.3. Austin spreekt van het belang van de gewoonte tot gehoorzaamheid. Waarom is dat
voor hem een belangrijke notie?
De gewoonte tot gehoorzaamheid is empirisch meetbaar en staat los van de wereld van
het recht. Zo wordt een cirkelredenering bij de definiëring van het begrip soevereiniteit
volgens Austin vermeden. Soevereiniteit wordt vanuit een juridisch perspectief namelijk
uitgelegd als diegene die krachtens het recht exclusieve bevoegdheden heeft.
Austin omschrijft soevereiniteit als de entiteit aan welke het merendeel van de bevolking
de gewoonte heeft te gehoorzamen, maar welke zelf niet pleegt te gehoorzamen aan een
superieur.
I.4 Wanneer is er volgens Austin sprake van een onafhankelijke en politieke
samenleving?
1
,Van een onafhankelijke politieke samenleving is volgens Austin sprake als het merendeel
van de samenleving de gewoonte heeft te gehoorzamen aan de superieur of het lichaam
van personen dat gezamenlijk als superieur wordt beschouwd, en dat zelf op zijn beurt
niet gehoorzaamt aan de superieur van een andere politieke samenleving.
I.5 Wat is volgens Austin de plaats van de rechter?
Rechter is dienaar van de soeverein en ontleent zijn bevoegdheden aan stilzwijgende
delegatie van die soevereiniteit.
I.6 Welke rol speelt het gewoonterecht in Austins theorie?
Gewoonterecht zijn regels van positieve moraal zolang ze niet door de rechter zijn
bekrachtigd. Rechter heeft in dit kader rol van dienaar van de soeverein. Bekrachtiging is
in feite dan ook niets anders dan een bevel van de soeverein dat aan de rechter de
bevoegdheid tot rechtsvorming delegeert.
I.7 Wat verstaat Austin onder 'positieve moraal'? Waarin onderscheidt zich positieve
moraal van positief recht? Kunt u voorbeelden noemen van een moraal die niet positief
is?
Positieve moraal ziet op een verzameling feitelijke regels die als gewoonte wordt
nageleefd. Deze regels ontlenen haar enige kracht aan de algemene afkeuring die
degenen te beurt valt die de regel overtreden. Positief recht omhelst de regels van
positieve moraal die door de rechter zijn bekrachtigd.
I.8 Kunt u nu aangeven in hoeverre Austin recht zou noemen:
- De uitspraak van het Europese Hof voor de rechten van de mens
Als het hof als soeverein beschouwd kan worden, dan is er sprake van recht.
- De zelfregulerende code van de Nederlandse tabaksindustrie
Deze code is zelfregulerend. Dat wil zeggen dat er bij de uitvaardiging daarvan
geen soeverein aan te pas is gekomen. Geen recht
- Een richtlijn van de Europese Commissie
De Europese Commissie is geen soevereine instantie, want het is verantwoording
verontschuldig aan het Europees parlement. Geen recht.
- De Nederlandse implementatie van het Europese mededingingsrecht
Verhoudingen soevereiniteit lastig vast te stellen. In principe is het Europees
mededingingsrecht afkomstig van een soeverein lichaam, maar dat betekent ook
dat de Nederlandse implementatie dat niet is, omdat het antwoord aan de EU.
- Een resolutie van de Verenigde Naties
Leden van de VN hebben niet de gewoonte van gehoorzaamheid. Geen
soeverein en derhalve geen recht.
- Het wetboek uit Noord-Korea
Het wetboek is afkomstig van de soevereine wetgever en grotendeels uitgedrukt
in bevelen richting ondergeschikten. Het is dus recht.
2
, VRAGEN HOOFDSTUK II
II.1 Dit hoofdstuk heet `de macht der gewoonte’. Toch gaat het niet over Austin. In welke zin
wordt `gewoonte’ hier anders verstaan dan Austin doet?
Austin heeft het over de habit of obedience in het licht van soevereiniteit. Dit heeft betrekking
op de mate waarin de bevolking zich naar de bevelen van de superieur schikt. In dit
hoofdstuk gaat het over bepaalde gebruiken van een volk die door bestendige praktijk uit
kunnen groeien tot sociale regels. Custom
II.2 Wat is volgens Ehrlich het probleem als we vanuit een typisch juristenperspectief kijken
naar de samenleving en de regels die daar gelden?
Juristen gaan volgens Ehrlich van de veronderstelling uit dat de regels waarop de
rechtstoepasser zijn oordelen staaft, ook de regels zijn waar het handelen van de mensen is
gebaseerd. Dit zou volgens hem onderzocht moeten worden, omdat dit recht zich niets
aantrekt van de regels die door ambtenaren zijn opgesteld, maar zich voortdurend
conformeert aan de behoeften van mensen. Hierbij zijn het de gewoonte en de moraal die
als richtsnoer voor het menselijk handelen gelden.
Juristen kijken naar het recht vanuit een deelnemersperspectief. Zij zien recht als een
arsenaal van regels waarvan de overheid gebruik maakt bij de beslechting van geschillen.
Het gevaar hiervan is de veronderstelling dat dit ook het recht is waarnaar de mensen hun
gedrag zullen conformeren. Deze gedachte gaat voorbij aan het geheel van regels waarmee
men dagelijks in aanraking komen. Dit recht verandert voortdurend overeenkomstig de
behoeften van mensen en trekt zich niks aan van de regels die door overheidsdienaren
worden opgesteld.
II.3 Wat is voor Ehrlich belangrijker: legitimiteit of legaliteit?
Ehrlich kijkt niet naar door wie regels word vast- en opgesteld, maar naar datgeen dat de
samenleving tot een samenleving maakt. Hierbij is de rol van de wetgever volgens hem
twijfelachtig. Hij is namelijk van mening dat de regels die overheid toepast in het kader van
geschilbeslechting, niet de regels zijn die mensen als richtsnoer voor hun handelen
beschouwen. Deze regels vloeien in zijn optiek voort uit de gewoonten van de maatschappij.
Ehrlich geeft dus de voorkeur aan legitimiteit, recht is voor hem immers datgeen wat mensen
als recht beschouwen en zien als standaard voor hun handelen, waarbij het niet van belang
is door wie en op welke wijze deze regels in het leven zijn geroepen.
II.4 Wat is het verschil tussen het buitenstaanderperspectief zoals dat door Austin wordt
bepleit en het buitenstaanderperspectief dat door Ehrlich wordt voorgestaan?
Het buitenstaandersperspectief van Austin is meer juridisch van aard dan dat van Ehrlich.
Austin vraagt zich af wanneer er sprake is van recht, in die zin dat het geen niet-recht is.
3
